Sáng 5/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về các báo cáo của Chính phủ về công tác: phòng, chống tham nhũng; phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; thi hành án năm 2025; các báo cáo công tác năm 2025 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và các báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ của 2 cơ quan này.
Nhiều lĩnh vực đạt kết quả vượt trội
Đánh giá về các nội dung báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại Lê Tấn Tới cho rằng, kết quả của các lĩnh vực được báo cáo đều rất vượt trội, góp phần cho sự ổn định và phát triển của đất nước.
Trong đó, ông nhấn mạnh nhiều lĩnh vực trong phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật được xử lý rất tốt, ổn thỏa. Nhiều số liệu đã chứng minh điều này như tỷ lệ tội phạm giảm, tai nạn giao thông giảm, số thu hồi tài sản tăng… “Đây là những nỗ lực rất lớn của các cơ quan trực tiếp, đặc biệt là của Bộ Công an” - Chủ nhiệm Lê Tấn Tới nêu rõ.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại Lê Tấn Tới phát biểu
Một trong những nguyên nhân để đạt kết quả này, theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và đối ngoại là từ việc thực hiện chủ trương tinh giảm biên chế, tổ chức lại bộ máy, sắp xếp và tăng cường công an xã cũng như việc áp dụng công nghệ trong đấu tranh, phòng chống tội phạm. Công an cấp xã được tăng cường về cả phương tiện, năng lực, con người. Nhờ đó, gần dân, sát dân và hiểu dân hơn, thực hiện hiệu quả hơn các biện pháp nghiệp vụ, kể cả công tác điều tra.
Bên cạnh đó, từ tác động từ công tác cải cách thể chế, xây dựng pháp luật, đặc biệt là Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; Chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống ma túy…
Về công tác của ngành Kiểm sát, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, công tác của Viện Kiểm sát nhân dân các cấp tiếp tục đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn trường hợp phải đình chỉ điều tra bị can do không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm hoặc hết thời hạn điều tra không chứng minh được bị can phạm tội.
Thường trực Ủy ban đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cần tổng hợp những khó khăn của Viện Kiểm sát nhân dân các cấp trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy để tháo gỡ theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền quan tâm, hỗ trợ.
Cho ý kiến về báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Lê Thị Nga nhận xét, công tác thực hành quyền công tố và kiểm soát hoạt động tư pháp đã hoàn thành rất tốt nhiệm vụ trong nhiệm kỳ vừa qua.
Một thành tích rất lớn của các cơ quan, theo bà Lê Thị Nga, là nhiệm kỳ qua không có việc kết án oan người vô tội, trong khi mỗi năm có hàng chục ngàn vụ án được xét xử.
Đồng thời, vừa qua đã có những vụ án lớn với hàng trăm bị cáo, hàng nghìn bị hại, song công tác nghiên cứu hồ sơ, xét xử, tranh tụng được thực hiện tích cực, người dân đánh giá rất cao.
Tăng số lượng vụ án điều tra trong các cơ quan tư pháp
Bên cạnh đó, Phó Chủ nhiệm Lê Thị Nga cũng lưu ý một số vấn đề cần quan tâm. Đó là số lượng và chất lượng án hành chính nhiều năm qua vẫn đang là vấn đề và cần phải được quan tâm hơn trong nhiệm kỳ tới.
Hai là số lượng các vụ án của cơ quan điều tra Viện Kiểm sát tối cao cần phải được nâng cao hơn nữa. Mặc dù đây là các vụ án rất khó điều tra vì đối tượng phạm tội là cán bộ công chức trong các cơ quan tư pháp, song theo Phó Chủ nhiệm Lê Thị Nga, “số lượng mỗi năm vài ba chục vụ án thì chưa tương xứng với tình hình tiêu cực trong các cơ quan tư pháp”.
Ngoài ra, bà cũng đề nghị quan tâm hơn tới công tác xử lý đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; đảm bảo cơ sở vật chất, điều kiện làm việc khi thay đổi mô hình tổ chức của tòa án, viện kiểm sát địa phương.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu
Về báo cáo phòng chống tham nhũng năm 2025, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đánh giá năm 2025, phương thức lãnh đạo chỉ đạo của Đảng đối với công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tiếp tục được đổi mới đi vào chiều sâu; gắn phòng chống tham nhũng tiêu cực với phòng chống lãng phí; hình thành cơ chế phòng ngừa chặt chẽ kịp thời phát hiện xử lý nghiêm các sai phạm. Việc phát hiện xử lý tham nhũng tiếp tục được tăng cường, kiên quyết xử lý nghiêm minh sai phạm kể cả các vụ việc tồn đọng kéo dài.
Bên cạnh những kết quả đạt được này, bà cũng lưu ý tham nhũng tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp và kết quả phát hiện xử lý tội phạm về tham nhũng của cơ quan chức năng cho thấy có sự câu kết móc nối giữa cán bộ thái hóa biến chất với doanh nghiệp tổ chức để trục lợi.
Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng mặc dầu được quan tâm nhưng vẫn còn một số hạn chế và một số biện pháp phòng ngừa chưa thực sự hiệu quả, mang tính hình thức. Thực trạng này cũng chỉ ra trong nhiều năm nay nhưng mà chưa được khắc phục triệt để.
Ngoài ra, thông qua hoạt động giám sát của các cơ quan của Quốc hội và ý kiến của cử tri cho rằng, hiện nay có một bộ phận cán bộ công chức nảy sinh tư tưởng “làm nhiều sai nhiều” nên “làm việc cầm chừng”. Do đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ đánh giá và có giải pháp về thực trạng làm việc cầm chừng, đùn đẩy, né tránh, sợ sai không dám làm./.
Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, mặc dù về cơ bản các loại tội phạm và vi phạm pháp luật đều giảm so với cùng kỳ (giảm 21%); tuy nhiên một số loại tội phạm vẫn tăng như: lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây rối trật tự công cộng. Công tác nắm, dự báo, phân tích, “nhận diện” tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật từ cơ sở có thời điểm chưa đáp ứng, theo kịp diễn biến tình hình, nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao…
Về công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm, tuy đã phát hiện nhiều phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm kinh tế, lừa đảo, buôn lậu, song tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp với quy mô lớn, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng; vi phạm pháp luật và tội phạm về lĩnh vực an toàn thực phẩm diễn ra phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe của nhân dân...
Hoàng Yến