Ảnh minh họa: Getty.
Trong cộng đồng các nhà tương lai học đang lưu truyền một ý tưởng gây tranh cãi mang tên “tốc độ thoát khỏi tuổi thọ” (longevity escape velocity). Nghe có vẻ đậm chất khoa học viễn tưởng, nhưng ý tưởng cơ bản: khi công nghệ kéo dài tuổi thọ của con người càng tiến bộ, tuổi thọ kỳ vọng của chúng ta có thể tăng nhanh hơn tốc độ chúng ta già đi theo thời gian.
Ví dụ, khi các đổi mới y học tiếp tục tiến triển, chúng ta vẫn già đi 1 năm trong suốt 1 năm, nhưng tuổi thọ kỳ vọng có thể tăng thêm 1 năm 2 tháng, nghĩa là chúng ta giành lại được 2 tháng cuộc sống.
Vào tháng 3/2024, Ray Kurzweil, cựu kỹ sư Google và nhà tương lai học chuyên về AI, nói với nhiều cơ quan truyền thông rằng ông tin nhân loại sẽ đạt được tốc độ thoát khỏi tuổi thọ vào năm 2029.
“Sau năm 2029, bạn sẽ giành lại được hơn 1 năm. Quay ngược thời gian”, Kurzweil nói trong một cuộc phỏng vấn với công ty đầu tư mạo hiểm và cổ phần tư nhân Bessemer Venture Partners. “Khi bạn có thể giành lại ít nhất 1 năm, bạn đã đạt tốc độ thoát khỏi tuổi thọ”.
Điều này có vẻ như tương lai gần đáng kể, nhưng Kurzweil dường như rất tin tưởng, chủ yếu vì sự tiến bộ y học đang tăng tốc.
“Chúng ta đã nghiên cứu ra vaccine COVID chỉ trong 10 tháng”, ông nói trong cuộc phỏng vấn. “Việc tạo ra nó mất 2 ngày. Bởi chúng ta đã giải trình tự hàng tỷ chuỗi mRNA khác nhau trong 2 ngày. Có rất nhiều tiến bộ khác đang diễn ra. Chúng ta bắt đầu thấy sinh học mô phỏng được áp dụng, và đó là một trong những lý do khiến chúng tôi sẽ đạt được nhiều tiến bộ trong 5 năm tới”.
Không thể phủ nhận rằng các tiến bộ y học đã cứu vô số mạng sống và kéo dài đáng kể tuổi thọ, đặc biệt ở những khu vực phát triển nhất. Nhưng quan trọng, “tuổi thọ kỳ vọng” không đồng nghĩa với “tuổi thọ thực tế”, và khái niệm tốc độ thoát khỏi tuổi thọ tập trung vào điều trước. Đạt được ý tưởng này không có nghĩa là bất tử.
“Đạt tốc độ thoát khỏi tuổi thọ không đảm bảo bạn sống mãi”, Kurzweil nói. “Bạn có thể có một đứa trẻ 10 tuổi và tính toán rằng nó còn nhiều thập kỷ tuổi thọ, nhưng nó vẫn có thể chết vào ngày mai”.
Một lý do lớn cho điều này là sự không thể đoán trước của cuộc sống. Thật không may, chúng ta khó có thể chữa khỏi tất cả các loại ung thư trong 4 năm tới, và ung thư là bệnh được định nghĩa bởi tính ngẫu nhiên của các đột biến gây ra. Tai nạn cũng là yếu tố khác, mặc dù Kurzweil khẳng định rằng nhờ các tiến bộ công nghệ như xe tự lái, nguy cơ xảy ra tai nạn chết người cũng sẽ giảm nhanh trong tương lai gần.
Kurzweil nổi tiếng trong giới công nghệ với thành tích dự đoán chính xác các tiến bộ công nghệ. Ông đã dự đoán thành công sự phổ biến của máy tính cá nhân (điện thoại di động và laptop) và WiFi, sự xuất hiện của điện toán đám mây, và một máy tính sẽ đánh bại nhà vô địch cờ vua vào năm 1998 (sự kiện xảy ra năm 1997), cùng nhiều dự đoán khác.
Tuy nhiên, ông cũng đã nhiều lần dự đoán sai. Không ai có thể tiên đoán tương lai, ngay cả khi có tất cả dữ liệu trên tay.
Hơn nữa, cần nhớ rằng tốc độ thoát khỏi tuổi thọ dựa trên tính toán thống kê của tuổi thọ trung bình. Ngay cả nếu điều này khả thi, cũng không có nghĩa rằng tất cả mọi người trên thế giới sẽ bỗng nhiên kéo dài tuổi thọ một cách đáng kể.
Điều đó đòi hỏi mọi người đều tiếp cận được công nghệ y học tiên tiến nhất và cơ sở hạ tầng y tế đỉnh cao, điều này rất khó xảy ra trong vòng 4 năm.
Ví dụ minh chứng cho điều không khả thi: bệnh lao, một căn bệnh mà chúng ta đã biết cách điều trị và phòng ngừa trong nhiều thập kỷ, vẫn giết chết nhiều người mỗi năm trên thế giới hơn bất kỳ bệnh truyền nhiễm nào khác (ngoại trừ 3 năm bị vượt qua bởi COVID-19). Sự tồn tại của phương pháp điều trị và tiến bộ y học không đồng nghĩa với việc được áp dụng rộng rãi.
Theo PM
Huyền Chi