Trong nội dung tham luận chủ đề "Phát triển Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số – Đột phá chiến lược của TPHCM trong thời kỳ mới theo tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị" tại Phiên bế mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030, diễn ra sáng 15/10, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM cho biết trong giai đoạn vừa qua, khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST) đã khẳng định vai trò là động lực quan trọng cho sự tăng trưởng của thành phố.
Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM Lâm Đình Thắng trao đổi tại Phiên bế mạc Đại hội. Ảnh: BTC Đại hội.
Thành phố đã đạt được những kết quả tích cực làm nền tảng cho sự phát triển trong 5 năm tới. Cụ thể, đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) khẳng định sự đóng góp của KHCN trong tăng trưởng của thành phố, dự kiến đến cuối năm 2025 đạt gần 60% và được dự báo sẽ tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong tăng trưởng 5 năm tới.
Kinh tế số phát triển mạnh mẽ, đóng góp 22% vào GRDP năm 2024 và dự kiến sẽ tăng lên 25% trong năm 2025. TPHCM hiện được xếp hạng 2 về chỉ số chuyển đổi số và chỉ số ĐMST quốc gia; hệ sinh thái khoa học công nghệ của thành phố cũng được xếp hạng 110 trên toàn cầu và hạng 5 khu vực Đông Nam Á.
Cũng theo ông Lâm Đình Thắng, một yếu tố rất thuận lợi trong hoạt động tài chính số là TPHCM đã vươn lên hạng 30 thế giới về blockchain.
Để đạt được những kết quả trên, thành phố đã kiên trì triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp trọng tâm. Thành phố đã xây dựng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, nổi trội để thu hút nhân tài và vốn đầu tư như hỗ trợ tài chính không hoàn lại cho ĐMST, thực hiện chính sách ưu đãi về tiền lương, tiền công, hình thành các trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế…
“Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lĩnh vực KHCN đã thu hút 1,6 tỷ USD (chiếm 40%) vốn FDI. Hiện thành phố có hơn 140 doanh nghiệp KHCN, đứng thứ 2 cả nước”, ông Thắng nêu.
Bên cạnh đó, với tiềm lực gần 100 đơn vị đào tạo chất lượng cao trên địa bàn, nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã mở văn phòng và trung tâm R&D tại thành phố, điển hình như SAP, Marvell, Qualcomm.
Dù vậy, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM cũng chỉ ra một số thách thức lớn hiện nay. Trong đó, cơ chế quản lý KHCN còn chưa linh hoạt theo kinh tế thị trường. Thành phố còn thiếu các không gian thử nghiệm cho sản phẩm công nghệ mới; hạ tầng dữ liệu chưa hoàn thiện để chuyển đổi số toàn diện, rất cần hỗ trợ từ các bộ ngành Trung ương. Ngoài ra, mô hình liên kết “3 nhà” chưa thực sự phát triển theo chiều sâu; tổng chi xã hội cho nghiên cứu – phát triển vẫn còn thấp.
Trong 5 năm tới, TPHCM đặt mục tiêu TFP đóng góp ít nhất 60%, kinh tế số chiếm 30-40% GRDP; trở thành Trung tâm ĐMST đẳng cấp quốc tế vào năm 2030. Đây là nhiệm vụ do Ban Chỉ đạo Trung ương về Nghị quyết 57 vừa giao cho thành phố.
Ngoài ra, thành phố đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái KHCN ĐMST vào top 100 thành phố năng động nhất toàn cầu; có ít nhất 5 trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược.
3 đột phá chiến lược
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM cho biết thành phố sẽ tập trung vào 3 đột phá chiến lược.
Đầu tiên là đột phá về cơ chế, chính sách và thu hút đầu tư. Thành phố cần tập trung thu hút nhà đầu tư chiến lược trên lĩnh vực KHCN.
Ông Thắng chia sẻ một tín hiệu tích cực đối với thành phố là hiện nay Tập đoàn G42 của các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) đang dự kiến đầu tư Trung tâm siêu dữ liệu AI với số vốn gần 2 tỷ USD tại thành phố.
Cùng với đó, trong nhiệm kỳ tới, thành phố cũng phát triển khu công nghệ cao, các khu thử nghiệm cho các công nghệ mới theo cơ chế đặc thù, có chính sách thúc đẩy khu vực tư nhân đầu tư vào KHCN. Đăng ký thí điểm mô hình hợp tác công – công để dùng ngân sách thành phố đầu tư cho các trường đại học trên địa bàn, trong đó thúc đẩy Đại học Quốc gia TPHCM đạt top 100 châu Á trong năm 2030.
Thứ hai là đột phá về công nghệ chiến lược và hệ sinh thái ĐMST. Trong đó, ưu tiên phát triển các công nghệ là thế mạnh như AI, điện toán đám mây, chip bán dẫn, robot, blockchain, và y sinh.
Cùng với đó, thành lập quỹ hỗ trợ khởi nghiệp theo mô hình mới, thu hút vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm; tập trung hỗ trợ nguồn lực cho các trung tâm đổi mới sáng tạo có tiềm năng.
Thứ ba là đột phá về quản trị số và nguồn nhân lực số. Thành phố cần đẩy nhanh xây dựng dữ liệu số và các nền tảng số để chính quyền thành phố hoàn thiện mô hình điều hành dựa trên dữ liệu.
Đẩy mạnh hợp tác “4 nhà” (nhà trường – nhà nước – doanh nghiệp – quỹ đầu tư, ngân hàng) cùng với ngoại giao công nghệ và thu hút chuyên gia quốc tế. Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực số để duy trì và thúc đẩy vị thế của thành phố.
Ngô Tùng