Một thập kỷ kéo co, từ niềm tự hào Thăng Long đến kết nối văn hóa quốc tế

2 giờ trướcBài gốc

Sự kiện là hoạt động đặc biệt trong khuôn khổ Festival Thăng Long – Hà Nội, đồng thời đánh dấu 10 năm Nghi lễ và trò chơi Kéo co được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (2015–2025). Mốc thời gian này không chỉ gợi niềm tự hào về một di sản giàu bản sắc, mà còn là dịp để nhìn lại chặng đường bền bỉ bảo tồn của cộng đồng, những người đã gìn giữ sức sống cho một thực hành văn hóa có lịch sử lâu đời.

Nghi thức làm lễ tại đền Trần Vũ trước khi diễn ra hoạt động trình diễn kéo co. Ảnh: Linh Phạm.

Khai mạc sự kiện trình diễn Nghi lễ và trò chơi Kéo co. Ảnh: Linh Phạm

Di sản: Động lực phát triển và nền tảng bền vững

Phát biểu tại lễ khai mạc, Bí thư Đảng ủy phường Long Biên Nguyễn Mạnh Hà nhấn mạnh: chương trình “Giao lưu trình diễn Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại - Nghi lễ, trò chơi Kéo co” không chỉ là hoạt động mang tính biểu diễn mà còn là không gian hội tụ truyền thống dân gian, tinh thần cộng đồng và tình hữu nghị quốc tế. Ông cũng khẳng định vai trò của di sản văn hóa phi vật thể như một nguồn tài nguyên vô giá, đóng góp thiết thực cho phát triển kinh tế – xã hội và củng cố bản sắc địa phương.

Ban tổ chức tặng hoa cho các địa phương tham gia trình diễn nghi lễ và trò chơi kéo co. Ảnh: Linh Phạm.

Những định hướng này hoàn toàn phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 09-NQ/TU về phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô, trong đó nhấn mạnh việc khai thác giá trị di sản như một trụ cột quan trọng của sáng tạo, du lịch văn hóa và xây dựng thương hiệu Hà Nội trên bản đồ khu vực và thế giới.

Trình diễn kéo co ngồi (phường Long Biên, Hà Nội). Các đội chơi cởi trần, ngồi trên đất kéo co bằng dây song luồn qua một cây cột gỗ được chôn chặt xuống đất. Ảnh: Linh Phạm.

Năm 2015, khi hồ sơ “Nghi lễ và Trò chơi Kéo co” được UNESCO ghi danh, Long Biên – nơi lưu giữ hình thức kéo co ngồi độc đáo tại đền Trấn Vũ trở thành một trong những cái nôi tiêu biểu của di sản. Từ đó, chính quyền và người dân địa phương đã triển khai nhiều giải pháp kiên trì và thực chất: phục dựng nghi thức trong lễ hội truyền thống, quảng bá di sản qua truyền thông, xây dựng hồ sơ khoa học, truyền dạy cho thế hệ trẻ, đồng thời bảo vệ không gian di tích liên hoàn gồm đền Trấn Vũ, chùa Cự Linh, đình Ngọc Trì.

Trong tâm thức người Long Biên, kéo co không chỉ là trò chơi mà còn là nghi lễ tín ngưỡng gắn với Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ và Đức Thánh Linh Lang Đại vương, biểu tượng cho sức mạnh tự nhiên, lòng nhân ái và sự che chở của thần linh. Mỗi tiếng hô “kéo co” là lời cầu mong trị thủy, bình an, mùa màng tươi tốt, những giá trị tinh thần hun đúc qua nhiều thế hệ.

Trong chương trình còn có nhiều hình thức kéo co khác đến từ các địa phương. Ảnh: Linh Phạm.

Điểm nhấn của ngày hội năm nay là màn trình diễn đa dạng của các cộng đồng kéo co trong nước: kéo co ngồi Long Biên, kéo mỏ Ngải Khê (Hà Nội), kéo co Hòa Loan (Phú Thọ), kéo cõi Phú Hào (Ninh Bình), kéo dây hố Trà Đoài (Hưng Yên), kéo song Hương Canh (Phú Thọ)... Mỗi địa phương mang đến một sắc thái riêng, làm phong phú bức tranh di sản kéo co Việt Nam, nơi mỗi sợi dây thừng là một đường nối của truyền thống.

Đặc biệt, sự góp mặt của cộng đồng kéo co đến từ Hàn Quốc, Campuchia và Philippines đã tạo nên bầu không khí giao lưu quốc tế đầy hứng khởi. Đây cũng chính là tinh thần mà UNESCO đề cao: di sản không thuộc về riêng ai, mà là không gian chia sẻ, kết nối và thấu hiểu giữa các nền văn hóa.

Các đội nhiệt tình tham gia kéo co trong sự cổ vũ của người dân.

Kéo song (Phú Thọ) diễn ra gay cấn.

Một thập kỷ bảo vệ di sản: Câu chuyện từ hội thảo quốc tế

Trước lễ trình diễn, chiều 15/11, tại UBND phường Long Biên đã diễn ra hội thảo quốc tế “Một thập kỷ bảo vệ và phát huy nghi lễ và trò chơi kéo co”, với sự tham gia của hơn 250 đại biểu đến từ Việt Nam, Hàn Quốc, Campuchia và nhiều cơ quan nghiên cứu, trường đại học.

Trong chương trình còn có nhiều hình thức kéo co khác đến từ các địa phương. Ảnh: Linh Phạm

Phó Giám đốc Sở VH-TT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai cho biết: chỉ trong 10 năm, mạng lưới cộng đồng thực hành kéo co tại Việt Nam đã phát triển mở rộng, từ 6 cộng đồng tham gia hồ sơ năm 2015 đến nay có thêm 4 cộng đồng mới được nhận diện. Di sản ngày càng được truyền dạy thường xuyên, lan tỏa mạnh mẽ, trở thành một “di sản sống” đúng nghĩa.

Các đội kéo co hăng hái tham gia. Ảnh: Phạm Linh

TS. Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam, đánh giá kéo co là một bài học thành công về bảo vệ di sản với sự tham gia chủ động của cộng đồng. Đặc biệt, Long Biên, với thực hành kéo co ngồi, đã trở thành trung tâm kết nối trong nước và quốc tế, góp phần hình thành Câu lạc bộ Mạng lưới cộng đồng di sản kéo co Việt Nam.

Tại hội thảo, đại diện Hàn Quốc chia sẻ kinh nghiệm xây dựng liên minh truyền dạy kéo co với 19 tổ chức thành viên, cho thấy mô hình hợp tác bền vững có thể mang lại sức sống mới cho di sản truyền thống.

Hội thảo và ngày hội kéo co tại đền Trấn Vũ không chỉ tạo ra không gian trình diễn, mà quan trọng hơn, mở ra diễn đàn để bàn về những thách thức và cơ hội của di sản trong đời sống đương đại: làm sao duy trì nghi lễ truyền thống song hành với phát triển đô thị; đưa di sản vào giáo dục; kết nối du lịch văn hóa; và mở rộng giao lưu quốc tế.

Đông đảo người dân hào hứng cổ vũ kéo co.

Sự kiện thu hút đông đảo người dân tham gia.

Trong bối cảnh Hà Nội đang phát triển mạnh mẽ công nghiệp văn hóa, nghi lễ và trò chơi kéo co chính là một minh chứng cho khả năng chuyển hóa giá trị truyền thống thành động lực sáng tạo, đồng thời gìn giữ bản sắc, yếu tố cốt lõi cho sự phát triển bền vững.

Những sợi dây kéo co căng tràn sức sống hôm nay chính là hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ cho sự gắn kết giữa quá khứ và hiện tại, giữa cộng đồng và thế giới. Và ở đền Trấn Vũ, hành trình gìn giữ di sản ấy vẫn đang tiếp tục, với niềm tự hào của người Hà Nội, mảnh đất nghìn năm văn hiến.

Ngọc Châu

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/mot-thap-ky-keo-co-tu-niem-tu-hao-thang-long-den-ket-noi-van-hoa-quoc-te.908872.html