Một thoáng Tokyo…

5 giờ trướcBài gốc

Khác với những đô thị lưới vuông bàn cờ như New York, San Francisco, Chicago, Toronto (Mỹ)… hay lưới nhện hướng tâm như Paris (Pháp), Moscow (Nga), Palmanova (Ý)… Tokyo phát triển kiểu thuận địa hình như nước chảy hoa trôi. Vì thế đường phố chỗ này vuông vuông, chỗ kia có thể cắt góc chéo tam giác, hoặc lượn cong chữ S rất hữu tình.

Tòa nhà Mode Gakuen Cocoon Tower.

Kiến trúc của Tokyo đa dạng, đột phá nhưng không khoa trương, bất hòa với môi trường đô thị. Có thể điểm qua như tòa Nakagin Capsule Tower kiểu con nhộng, Prada Aoyama cảm hứng từ ánh sáng, SunnyHills Minami-Aoyama cảm hứng từ tre đan… Tòa tháp Cocoon Tower có hình như tổ kén, cao 204 mét với 50 tầng. Tháp có hình một chiếc kén, biểu trưng cho sự nuôi dưỡng và phát triển của sinh viên. Bên trong tháp là các trường đào tạo ngành thời trang Tokyo Mode Gakuen, công nghệ và thiết kế HAL Tokyo và y tế Shuto Iko. Cocoon Tower đã giành giải "Tòa nhà chọc trời của năm 2008" của tổ chức Emporis.

Dân số Tokyo gồm cả các quận vệ tinh trong vùng là 37 triệu người. Vì vậy đây là đô thị nén. Khoảng 80% dân số sống trong những căn hộ dưới 60 m2. Trong đó, 34% giới bình dân sống trong các căn hộ từ 20 tới 30m2. Một số căn hộ chỉ 10 – 15m2. Vì đất quý từng cm nên việc tối ưu không gian là thế mạnh của người Tokyo. Nếu nhìn một cách tích cực thì không thấy một thể tích nào thừa. Khách sạn Apa tầm 3 sao, phòng khoảng 11m2, bao gồm một giường đôi, một bộ bàn ghế và toilet xinh xắn. Đứng một chỗ có thể đưa tay lấy bất kỳ thứ gì, không phải với. Cảm giác này khi về Việt Nam thấy phòng nào cũng thênh thang.

Xét cho cùng thì ai cũng chỉ về khách sạn để đánh một giấc, nên người Nhật sinh ra đặc sản là khách sạn “con nhộng” (capsule hotel). Mỗi khách hàng sẽ được nằm trong một cái hộp dài 2 m, rộng và cao 1,2m. Trong đó có đèn đọc sách, ổ cắm sạc, TV, wifi, đảm bảo riêng tư. Cũng có kiểu con nhộng mô phỏng ghế máy bay hạng thương gia. Tokyo có 53 khách sạn “con nhộng” như The Millennials Shibuya, First Cabin, hay Capsule Hotel Anshin Oyado. Trung bình có từ 100 tới 300 “con nhộng” trong một khách sạn. Tại sân bay Narita cũng có khách sạn lắp 129 “con nhộng” để phục vụ khách khi trễ chuyến.

Thoạt nhìn trung tâm Tokyo thì xe cộ và người đi bộ có vẻ lác đác nhưng khi xuống dưới các tầng của ga tàu điện ngầm thì mới chứng kiến người đi cuồn cuộn như đàn ong rời tổ. Hệ thống tàu điện ngầm Tokyo có 13 tuyến, với khoảng 280 ga, đưa đón hơn 9 triệu lượt khách mỗi ngày. Chuyến tàu điện ngầm đầu tiên của Nhật Bản lăn trên ray là năm 1927. Đây là hệ thống ra đời thứ ba trên thế giới, sau London và New York.

Một góc phố khu Kabukicho tại Tokyo.

Trên đường phố và vườn hoa, ít thấy những nhóm cha mẹ - con, ông, bà – cháu vui chơi như ở các quốc gia khác. Trẻ em thường chỉ vui chơi ở trường và ở nhà. Dân số già hóa nên thanh niên cũng hiếm. Nhu cầu nhân lực lao động tại nước này đang báo động đỏ. Vì vậy, Nhật thu hút tới 600.000 lao động Việt Nam.

Người già hiện nay lo âu một bộ phận lớp trẻ bị hao hụt tinh thần lao động cần cù, vi tế, uy tín của tiền bối do văn hóa ngoại lai xâm thực cùng áp lực đời sống kinh tế đeo đẳng.

Trên khu phố giải trí Kabukicho, thuộc Shinjuku, vài thanh niên kính mắt đen, tai đeo phone nhún nhảy từ sáng tới tối. Sáng hôm sau vẫn góc phố đó, họ vẫn đeo tai nghe và mơ màng, uốn éo từ bình minh đến đêm khuya. Ngày tiếp theo vẫn vậy. Không thể biết họ đang nghe loại nhạc gì mà quên hết thực tại. Đây là một thứ văn hóa nhảy múa trong im lặng gọi là Sairento Disuko. Từ này phiên âm từ Silent Disco.

Có một lối sống kỳ lạ đang lan tỏa ở Nhật là trào lưu “Hikikomori” (lánh đời). Người sống kiểu này tự “giam mình” trong nhà, không giao tiếp từ nửa năm trở lên. Họ tự cô lập mình và rút lui khỏi xã hội. Có những người lánh đời tới 10 năm và nhiều hơn. Có nhiều nguyên nhân liên quan tới tinh thần như trầm cảm, rối loạn lo âu… Thống kê tới năm 2022, có chừng 1,4 triệu người Hikikomori. Họ không đi làm, không giao tiếp, đoạn tuyệt với đời. Việc ăn uống do cha mẹ chu cấp. Hikikomori tuổi trung niên ngày càng tăng lên. Sự già đi của cha mẹ và con cái Hikikomori của họ đã dẫn đến "vấn đề 8050", nghĩa là cha mẹ ở độ tuổi 80 hầu hạ con cái Hikikomori ở độ tuổi 50. Đây thực sự là vấn đề lớn khi cha mẹ già yếu hoặc qua đời.

Nếu gặp một nhóm hoặc cặp đôi, bộ ba nào đó vừa đi vừa cười đùa thì dễ thấy là những du khách gốc Âu hoặc từ các quốc gia khác. Người dân Tokyo thường đi bộ rảo bước, đạp xe như bay trên vỉa hè, không nói chuyện. Hành khách đi tàu điện cũng im như cá vàng. Họ xem điện thoại, hoặc tranh thủ gục đầu chợp mắt. Dường như mỗi con người đều là những cá thể độc lập không vướng các dây mối cộng đồng.

Tỷ lệ kết hôn có xu hướng giảm. Phụ nữ ngày càng độc lập và trì hoãn hôn nhân vì sự nghiệp, tự do cá nhân. Đàn ông thường lo về thu nhập, trách nhiệm kinh tế và áp lực gia đình. Theo khảo sát của chính phủ Nhật năm 2023 thì khoảng 80% người chưa kết hôn vẫn muốn cưới, nhưng hơn 50% cho rằng "không tìm được đối tượng phù hợp". Nói chung cả nam và nữ bị rơi vào tình trạng thiếu hụt năng lượng dành cho yêu.

Chính vì khó yêu khó cưới nên dịch vụ mai mối (Konkatsu) phát triển. Đây có thể gọi là tìm kiếm hôn nhân hay giải cứu hôn nhân cũng được. Những người tham gia Konkatsu sẽ được tổ chức sắp xếp offline để kết nối. Trước khi kết nối sẽ được học những học trình căn bản cách giao tiếp nhã nhặn, giới thiệu bản thân hấp dẫn, học cách ăn mặc và thể hiện bản thân tốt hơn, học cách chia sẻ kỳ vọng một cách tế nhị về “ngôi nhà và những đứa trẻ”… miễn sao tán đổ nhau. Trong số người tham gia Konkatsu, tỷ lệ kết hôn thành công từ 20 tới 30%. Một số chính quyền địa phương còn tổ chức Konkatsu công cộng, vun vén cho người dân địa phương thành thanh mai trúc mã.

Có một bộ phận nhiều ẩn ức, khó yêu, muốn được chia sẻ, được kể lể, được khóc òa và được ai đó lau nước mắt và dỗ dành ngọt ngào. Tại trung tâm giải trí Kabukicho, có hàng chục cô gái mặc kiểu cosplay, váy ngắn, tóc xanh đỏ kiểu anime đứng chào mời với những tấm biển có giá 3.000 – 6.000 yên cho một giờ. Đây không phải là dịch vụ bán dâm như các khu đèn đỏ trên thế giới. Những cô gái ấy là những hosutesu (tiếp viên club) đứng chào mời. Khách trả tiền sẽ được mời vào một host club có chỗ riêng tư và có một cô gái tán gẫu, tán dương, quan tâm, đồng cảm và an ủi. Phải thạo Nhật ngữ thì mới sử dụng được dịch vụ này, bởi vậy dịch vụ chỉ dành cho người bản xứ hoặc người đã thạo tiếng Nhật. Hosutesu có gì đó giống như Geisha nhưng Geisha phải được đào tạo nghệ thuật còn hosutesu chỉ cần ngoại hình dễ coi và biết cách tán gẫu là được. Tương tự, trên phố cũng có vài thanh niên cường tráng kiểu gymmer đứng chờ khách và được vài quý bà đến chọn lựa. Chắc quý bà nào cũng có nỗi niềm riêng cần người lau nước mắt.

Nhật Bản có nền kinh tế phát triển thần kỳ đứng thứ ba thế giới nhưng vẫn đối mặt với những bế tắc đau đầu từ kinh tế tới xã hội. Điểm nghẽn hiển thị qua lối sống có thể nghe qua con số, nhìn và sờ thấy trên đường phố, gia đình…

Ngẫm ra dù thành rồng, thành hổ mà dân chưa hạnh phúc thì cái sự giàu có đó chẳng có mấy ý nghĩa. Nhìn vào các vấn đề của bạn để ý thức được rằng, dù ta đang nhận hào quang về kinh tế thì cũng đừng quên chăm lo các vấn đề dân sinh trong tương lai.

Lê Tâm

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/xa-hoi/mot-thoang-tokyo-i772133/