Một YouTuber tự sản xuất từ A đến Z chiếc đĩa mềm huyền thoại

8 giờ trướcBài gốc

Dân 7x và 8x chắc vẫn luôn nhớ chiếc đĩa mềm huyền thoại

Những ngày cuối của một huyền thoại

Đĩa mềm - hay floppy disk - từng là xương sống của ngành máy tính cá nhân và doanh nghiệp, nhưng đã chính thức bị tuyên bố lỗi thời từ năm 2010. Thế nhưng, điều thú vị là một số tổ chức vẫn bám víu vào công nghệ này đến những năm gần đây một cách đáng ngạc nhiên.

Chính phủ Nhật Bản mới chỉ từ bỏ định dạng này vào năm 2024, trong khi Hải quân Đức cũng theo chân cùng năm. Tại Mỹ, việc sử dụng chính thức cuối cùng của đĩa mềm 8 inch cho hệ thống điều phối phóng hạt nhân chỉ mới kết thúc vào năm 2019, còn chính quyền San Francisco cũng vừa chính thức "chia tay" với đĩa mềm vào năm 2024.

Chính trong bối cảnh "hoàng hôn" này, một YouTuber được biết đến với tên polymatt đã quyết định làm một điều có vẻ "điên rồ": tái tạo một chiếc đĩa mềm từ con số không, sử dụng các công cụ hiện đại và thiết bị dành cho người tiêu dùng thông thường.

Hành trình "tái sinh" một biểu tượng công nghệ

Polymatt bắt đầu dự án đầy tham vọng của mình bằng cách đo đạc và mô hình hóa tỉ mỉ vỏ đĩa và các linh kiện bên trong, sử dụng phần mềm Shapr3D và MakeraCAM. Đây không phải là công việc của một người "chơi cho vui" - đây là sự tái hiện kỹ thuật nghiêm túc của một công nghệ đã định hình cả một thời đại.

Anh sau đó cắt các bộ phận bằng nhôm bằng máy CNC Carvera Air, đảm bảo độ chính xác tuyệt đối cho cấu trúc cơ khí. Đối với bề mặt đĩa từ tính - phần "linh hồn" của chiếc đĩa mềm - anh đã sử dụng máy laser để cắt màng PET và phủ lên đó một lớp huyền phù bột oxit sắt, tái tạo chính xác những tính chất vật liệu cần thiết cho việc lưu trữ dữ liệu từ tính.

Sau khi lắp ráp các thành phần, anh đã thành công trong việc từ hóa đĩa và ghi dữ liệu lên đó. Mặc dù khả năng xử lý dữ liệu còn cơ bản, việc một phương tiện lưu trữ từ tính hoàn chỉnh được tạo ra từ nguyên liệu thô đã đánh dấu một thành tựu kỹ thuật đáng chú ý.

Quá trình này không hề dễ dàng, nhưng sự kiên trì và thử nghiệm có phương pháp đã giúp anh hoàn thành dự án này.

Khoảng cách thời gian và công nghệ

Ngày nay, các dịch vụ lưu trữ đám mây cho phép truy cập lượng dữ liệu khổng lồ từ bất kỳ đâu, không còn bị giới hạn vật lý như các phương tiện cũ. Các ổ SSD mang lại tốc độ cao và độ bền trong những định dạng nhỏ gọn, trong khi một ổ SSD di động có thể chứa dung lượng vượt xa những gì từng có thể với đĩa mềm.

Cần nhớ đĩa mềm chỉ có dung lượng chưa tới 2 Mb trong khi ổ SSD di động có thể lên tới hàng Tb (1Tb bằng 1.024 Gb và 1 Gb bằng 1.024 Mb). Do vậy, cả triệu đĩa mềm mới có dung lượng bằng 1 chiếc SSD. Còn về tốc độ thì đĩa mềm giống như ốc sên còn SSD là giống như loài.

Mặc dù việc tái tạo đĩa mềm của polymatt không thể được sử dụng trong các ứng dụng thực tế, nó thể hiện sức hấp dẫn bền bỉ của các dự án kỹ thuật thực hành. Việc chế tạo một chiếc đĩa mềm vào năm 2025 phục vụ như một lời tri ân đối với một kỷ nguyên quan trọng trong lịch sử máy tính hơn là một giải pháp thay thế khả thi cho các phương pháp lưu trữ hiện tại.

Đối với những người từng dựa vào chúng, tiếng "cạch cạch" quen thuộc của ổ đĩa mềm đang đọc dữ liệu là một phần của di sản công nghệ đã định hình nên ngành máy tính hiện đại. Đó không chỉ là âm thanh, mà là cả một kỷ ức về thời đại mà mỗi kilobyte đều quý giá, mỗi lần sao chép dữ liệu đều cần sự cẩn thận.

Lịch sử phát triển và thoái trào của đĩa mềm

Lịch sử của ổ đĩa mềm là một hành trình thú vị, phản ánh sự phát triển vượt bậc của công nghệ lưu trữ dữ liệu. Từ một thiết bị cồng kềnh, đắt đỏ, nó đã trở thành một biểu tượng của kỷ nguyên máy tính cá nhân, trước khi bị thay thế hoàn toàn bởi các công nghệ tiên tiến hơn.

Giai đoạn khởi đầu (thập niên 1960 - 1970)

Khái niệm đĩa mềm ra đời tại IBM vào cuối những năm 1960. Mục đích ban đầu không phải để lưu trữ dữ liệu cá nhân, mà là để tải các bản cập nhật phần mềm cho các máy tính lớn (mainframe) mà không cần phải sử dụng băng từ cồng kềnh và đắt tiền.

Đĩa 8 inch: Năm 1971, IBM giới thiệu chiếc đĩa mềm đầu tiên có đường kính 8 inch (khoảng 20 cm) với dung lượng chỉ 80 KB. Đây là một bước đột phá, mở ra khả năng lưu trữ di động. Năm 1972, đĩa mềm 8 inch được cấp bằng sáng chế và bắt đầu được sản xuất thương mại.

Sự xuất hiện của đối thủ: Mặc dù IBM tiên phong, nhưng các công ty khác đã nhanh chóng phát triển các phiên bản nhỏ hơn và cải tiến hơn.

Giai đoạn hoàng kim (thập niên 1980 - 1990)

Đây là giai đoạn mà đĩa mềm thực sự bùng nổ và trở thành một phần không thể thiếu của máy tính cá nhân.

Đĩa 5,25 inch: Vào năm 1976, Shugart Associates giới thiệu đĩa mềm 5,25 inch. Với kích thước nhỏ gọn hơn, nó nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn cho các máy tính cá nhân như Apple II, Commodore 64 và sau này là IBM PC. Ban đầu, dung lượng chỉ khoảng 160 KB nhưng sau đó đã tăng lên 1,2 MB.

Đĩa 3,5 inch: Sony đã cách mạng hóa thị trường vào năm 1982 với đĩa mềm 3,5 inch. Được bảo vệ bằng một lớp vỏ nhựa cứng và có cửa trượt kim loại, loại đĩa này bền hơn nhiều so với các phiên bản cũ. Với dung lượng ban đầu là 720 KB, phiên bản mật độ cao (High-Density) 1,44 MB ra đời vào năm 1987 và nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn toàn cầu cho các máy tính.

Đĩa 3,5 inch đã thống trị thị trường trong gần hai thập niên, được sử dụng để lưu trữ tài liệu, cài đặt phần mềm và thậm chí là sao lưu hệ điều hành.

Giai đoạn thoái trào và biến mất (Từ cuối thập niên 1990)

Sự xuất hiện của các công nghệ lưu trữ mới, vượt trội hơn hẳn về dung lượng và tốc độ, đã chấm dứt kỷ nguyên của đĩa mềm.

Đĩa CD/DVD: Từ giữa thập niên 1990, đĩa CD-ROM (dung lượng 700 MB) và sau đó là đĩa DVD (4,7 GB trở lên) đã thay thế đĩa mềm trong việc phân phối phần mềm và dữ liệu.

USB Flash Drive: Đến đầu những năm 2000, ổ đĩa flash USB trở nên phổ biến. Với dung lượng lớn hơn hàng nghìn lần, tốc độ truyền dữ liệu nhanh hơn và độ bền cao hơn, USB đã trở thành công cụ lưu trữ di động được ưa chuộng nhất.

Lưu trữ đám mây: Cuối cùng, sự phát triển của internet và các dịch vụ lưu trữ đám mây (cloud storage) đã loại bỏ hoàn toàn nhu cầu sử dụng các phương tiện lưu trữ vật lý như đĩa mềm.

Đến năm 2010, nhiều nhà sản xuất máy tính đã ngừng tích hợp ổ đĩa mềm vào sản phẩm của họ. Tuy nhiên, một số tổ chức đặc thù, như quân đội hoặc các cơ quan chính phủ, vẫn sử dụng đĩa mềm cho đến gần đây vì tính ổn định và bảo mật của chúng. Ngày nay, ổ đĩa mềm chỉ còn là một biểu tượng hoài niệm của một thời kỳ huy hoàng trong lịch sử công nghệ.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/mot-youtuber-tu-san-xuat-tu-a-den-z-chiec-dia-mem-huyen-thoai-236370.html