Mùa bão 2025, dữ dội hay yên ả?

6 giờ trướcBài gốc

Nhân viên cứu hộ giúp đỡ người dân tại một khu vực ngập lụt ở thị trấn Mae Sai (tỉnh Chiang Rai, Thái Lan) trong bão Yagi, tháng 9/2024.

Ngày 16/5, thông tin từ FOX Weather (mạng lưới truyền hình kỹ thuật số và kênh phát trực cung cấp dự báo thời tiết của Mỹ) cho biết, nhiệt độ mặt nước biển tại khu vực bắc Đại Tây Dương hiện thấp hơn khoảng 1,1 độ C so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là sự sụt giảm nhiệt mạnh, tương đương với năm 2019, thời điểm xảy ra các cơn bão lớn như Dorian và Humberto.

Điều đáng chú ý là dù vẫn cao hơn mức trung bình dài hạn giai đoạn 1982-2010 hay 1991-2020, nhưng đà giảm này là dấu hiệu trái ngược với xu hướng nhiệt độ đại dương liên tục phá kỷ lục trong các mùa bão gần đây.

Câu hỏi đặt ra là: Điều gì đang khiến Đại Tây Dương giảm nhiệt? Theo Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), còn khá sớm để đưa ra kết luận chính xác, nhưng có thể khẳng định rằng, nhiệt độ biển thấp đồng nghĩa với việc khả năng hình thành bão từ sớm, tuy nhiên khu vực ngoài khơi Cabo Verde, châu Phi bão có thể đến muộn hơn hoặc suy giảm.

Dẫu thế thì các vùng biển khác như phía nam vịnh Mexico và biển Caribe vẫn đủ ấm để hỗ trợ sự hình thành xoáy thuận nhiệt đới. Đặc biệt, một vùng áp thấp lớn xuất hiện nửa đầu mùa hè vẫn có thể đóng vai trò khởi phát cho các cơn bão sớm, dù hoạt động chủ yếu ở phía tây Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Các nhà khoa học tại NOAA đã sớm đặt tên cho 3 cơn bão đầu tiên trong mùa bão Đại Tây Dương 2025 (dù chưa xuất hiện) là Andrea, tiếp theo là Barry, Chantal và Dexter - cái tên được chọn thay thế cho Dorian, đã bị “xóa sổ” sau thảm họa siêu bão năm 2019.

Thông tin của trang Wral.com dẫn dự báo bão mới nhất từ Đại học bang North Carolina cho rằng mùa bão 2025 sẽ có từ 12 đến 15 cơn bão. Trung bình số lượng cơn bão được đặt tên mỗi mùa ở Đại Tây Dương trong thời gian dài (từ năm 1951 đến 2023) là 11, và trung bình gần đây hơn (từ năm 1994 đến 2024) là 15 cơn bão. Vẫn theo nhóm nghiên cứu của Đại học bang North Carolina, trong số 12 đến 15 cơn bão được đặt tên dự kiến hình thành trong mùa bão năm nay, có từ 6 đến 8 cơn bão mạnh lên thành bão cuồng phong, với 2 đến 3 cơn bão thành bão lớn. Còn từ năm 1991 đến năm 2000, trung bình có 14,4 cơn bão được đặt tên trong mỗi mùa bão.

Trong khi đó, dự báo của Đại học Colorado cho rằng sẽ có 17 cơn bão được đặt tên, với 9 trong số đó trở thành bão cuồng phong và 4 cơn bão lớn trên Đại Tây Dương trong mùa bão năm nay. Mùa bão Đại Tây Dương kéo dài từ ngày 1/6 đến ngày 30/11 hằng năm.

Giáo sư Lian Xie - nhà khoa học biển, trái đất và khí quyển tại Đại học bang North Carolina đã sử dụng phương pháp đánh giá hơn 100 năm dữ liệu lịch sử về vị trí và cường độ bão ở Đại Tây Dương, cũng như các biến số khác, bao gồm các kiểu thời tiết và nhiệt độ bề mặt biển, để dự đoán số lượng cơn bão sẽ hình thành ở mỗi lưu vực đại dương (bao gồm toàn bộ Đại Tây Dương, Vịnh Mexico và Biển Caribe).

Một nghiên cứu khác được Washington Post thông tin ngay khi tuần thứ hai của tháng 5 kết thúc cho hay, vùng biển tây Peru và Ecuador bất ngờ nóng ấm lên nhiều so với mức trung bình 4 tháng đầu năm 2025. Với diễn biến này, khả năng một mùa bão dữ dội do La Nina thúc đẩy là không cao. Tuy nhiên, tình hình đã đảo ngược chỉ vài tuần trước khi mùa bão ở Đại Tây Dương bắt đầu, ngay sau khi NOAA tuyên bố hiện tượng La Nina đã kết thúc. “Những cơn gió mạnh đã khuấy động vùng nước mát từ dưới lên. Quá trình này diễn ra nhanh và bất ngờ. Cho dù các bản tin dự báo bão đầu mùa cho thấy mùa bão Đại Tây Dương 2025 có thể sẽ không dữ dội như năm ngoái, nhưng vẫn không có gì chắc chắn khi mà thời tiết ngày càng cực đoan hơn” - thông tin trên Washington Post.

Theo nhà khí tượng học Andy Hazelton, cho đến thời điểm này, "dường như các dự báo mùa bão 2025 vẫn ở trạng thái trung tính. Điều đó cho thấy các dữ liệu tổng hợp ngay khi mùa bão sắp bắt đầu vẫn rất hạn chế, cả trên Đại Tây Dương lẫn Thái Bình Dương”.

Tiến sĩ Hazelton lưu ý, trong trường hợp cả hai vùng biển này ấm lên khi nắng nóng dữ dội của mùa hè (từ cuối tháng 5 cho đến cuối tháng 7) thì việc dự báo mùa bão năm nay vẫn càng khó khăn hơn.

Trong khi đó, tại Biển Đông, theo dự báo bão mới nhất của PAGASA (Cục Quản lý thiên văn, địa vật lý và khí quyển Philippines) thì các mô hình dự báo cho thấy, áp thấp trên Biển Đông sẽ duy trì trạng thái ổn định, ít nhất là tới ngày 18/5, khi áp thấp ít khả năng mạnh lên thành bão. Vẫn theo PAGASA, trung bình mỗi năm có 20 cơn bão xảy ra ở Philippines trong đó có 8-9 cơn bão có thể đổ bộ vào đảo. Tháng 1 đến hết tháng 5 hàng năm thường được xem là thời kỳ yên tĩnh của các hoạt động áp thấp nhiệt đới và bão ở lưu vực tây bắc Thái Bình Dương, khu vực bao gồm Philippines, còn sau đó là bão tố.

Ngay đầu tháng 6 tới, có thể có từ 1 đến 2 cơn bão nhiệt đới hình thành hoặc đi vào khu vực Biển Đông. Trong 3 tháng 7, 8 và 9/2025 dự báo sẽ có từ 2 đến 3 cơn bão nhiệt đới mỗi tháng.

Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA) cho rằng, theo quy luật khí hậu, cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới đầu tiên trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương thường xuất hiện trong nửa cuối tháng 5 hoặc tháng 6. Với điều kiện ENSO trung tính hiện tại thì không nhiều yếu tố thúc đẩy hoặc kìm hãm việc bão xuất hiện sớm hay muộn so với trung bình nhiều năm. Do đó, dự báo khả năng cao cơn bão đầu tiên của mùa bão 2025 có thể xuất hiện trên Thái Bình Dương vào đầu tháng 6 tới. Nhìn chung, các cơn bão đầu mùa hình thành trên Biển Đông thường ở vùng biển phía đông và đông nam Philippines. Sau đó có xu hướng di chuyển về phía tây hoặc tây tây bắc, ảnh hưởng tới nhiều quốc gia ven biển trong khu vực.

Theo nhà khí tượng học Jonathan Belles của Weather.com thì do một vùng rộng lớn ở phía đông Đại Tây Dương không duy trì được sự nóng ấm thông thường nên rất khó đưa ra dự báo chính xác mùa bão năm nay. Trong khi đó, nhà nghiên cứu bão Phil Klotzbach (Đại học bang Colorado) cho rằng nhiệt độ bề mặt biển cho tới giữa tháng 5 “may mắn là mát hơn so với cùng thời điểm năm ngoái". Điều đó có thể coi là tin tốt cho các quốc gia ven Đại Tây Dương và Thái Bình Dương trong mùa bão năm nay. Tuy nhiên vẫn không thể chủ quan do thời tiết đã ngày càng trở nên cực đoan hơn.

Thế Tuấn

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/mua-bao-2025-du-doi-hay-yen-a-10306059.html