'Mưa đỏ' - khắc họa chiến tranh để trân trọng hòa bình

3 giờ trướcBài gốc

Với sự đầu tư lớn nhất từ trước tới nay, ê-kíp làm phim bằng tất cả “sứ mệnh trái tim”, phim không chỉ là khúc tráng ca được viết bằng tuổi trẻ của hàng ngàn thanh niên ra trận, của máu và nước mắt, mà còn là lời tri ân sâu sắc với những người đã ngã xuống cho hòa bình hôm nay.

Bối cảnh khốc liệt và vẻ đẹp của tâm hồn người lính trong “Mưa đỏ”.

1. Thời điểm này hiếm có bộ phim nào nhận được sự quan tâm đặc biệt như “Mưa đỏ”. Từng dấu mốc trong quá trình làm phim tới khi tưng bừng ra rạp đều thu hút truyền thông cũng như giới chuyên môn. Có lẽ, cùng với “Địa đạo” (đạo diễn Bùi Thạc Chuyên) ra mắt cách đây nửa năm, thì phim về chiến tranh vẫn là “của hiếm” với điện ảnh Việt, dù số lượng phim sản xuất hằng năm vẫn tăng đều. Hơn nữa, đây còn là bộ phim chiến tranh có quy mô sản xuất lớn nhất của Điện ảnh Quân đội nhân dân trong 10 năm trở lại đây.

Được chuyển thể từ tác phẩm văn học nổi tiếng của nhà văn Chu Lai, “Mưa đỏ” tái hiện 81 ngày đêm khốc liệt tại Thành cổ Quảng Trị năm 1972 với những trận đánh đối đầu toàn lực lượng giữa hai phía, một bên thiện chiến với khí tài tối tân, một bên là quân đội với những người lính mang theo ý chí chiến đấu phi thường. Chiến đấu ngày đêm ròng rã, đói rét, quá nhiều thương vong nhưng những người lính vẫn quyết bảo vệ Thành cổ - nơi từng tấc đất được đổi bằng máu xương và niềm tin sắt đá.

Để có được những thước phim chân thật và giàu cảm xúc nhất, đoàn làm phim “Mưa đỏ” đã xây dựng phim trường ngay tiếp giáp dòng sông Thạch Hãn, phục dựng Thành cổ Quảng Trị trên diện tích gần 50 ha, tái tạo chân thật cả về địa hình, công trình và cảnh vật. Chưa kể, để đảm bảo an toàn, một khúc sông Thạch Hãn đã được vây chặn bằng phà công binh, đồng thời tiến hành rà soát bom mìn trên diện tích hàng chục ha từ trước khi quay 1 năm.

Chuyện phim xoay quanh 6 chiến sĩ của Tiểu đội 1, họ hầu hết là những anh lính trẻ lần đầu ra trận. Nhân vật trung tâm Cường (Đỗ Nhật Hoàng) là sinh viên Nhạc viện, từ bỏ cơ hội du học để lên đường nhập ngũ. Bình là sinh viên hội họa, Tú - cậu học sinh cấp 3 viết đơn nhập ngũ bằng máu, Hải có chuyên môn về điện nước và Sen - một anh lính đặc công thiện chiến. Lớn tuổi hơn cả là Tiểu đội trưởng Tạ - người con xứ Thanh nói năng bộc trực, thẳng thừng nhưng mang trong mình trái tim rực lửa. Mỗi người một câu chuyện, một giấc mơ dang dở nhưng khi bước vào chiến trường tất cả còn chung một lòng quyết tâm “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Sự thành công của “Mưa đỏ”, ngoài dàn diễn viên đảm nhiệm xuất sắc tính cách của từng nhân vật thì không thể không kể tới vai trò của nhà quay phim Lý Thái Dũng. Từ những đại cảnh hoành tráng tái hiện trận địa rộng lớn đến những góc máy đặc tả biểu cảm gương mặt hay chi tiết ám ảnh đều mang đến trải nghiệm thị giác đỉnh cao. Ánh sáng và góc máy mang đến cảm giác vừa khốc liệt vừa lãng mạn, đầy ắp sự dữ dội nhưng cũng không thiếu những khoảng lặng yên bình.

Thế mạnh của Đặng Thái Huyền chính là sự tinh tế của một nữ đạo diễn với lối kể chuyện xúc động, lắng đọng thông qua từng chi tiết, bối cảnh một cách tự nhiên. Chuyện phim logic, mỗi chi tiết đưa ra đều “có ý” và được giải quyết thấu đáo. Những góc khuất ít được nhắc tới trong văn học nghệ thuật cũng được đạo diễn khéo léo đưa vào như người lính bị hội chứng chiến tranh ngay trên chiến trường. Nhưng, trên nền bi tráng, khốc liệt và đau thương của cuộc chiến vẫn ngời lên vẻ đẹp của khí chất và tâm hồn người lính.

2. Với “Mưa đỏ”, đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền đã ghi một dấu mốc đáng nhớ trong sự nghiệp. Mỗi cảnh trong phim không chỉ tái hiện sự tàn khốc của chiến tranh, khắc họa những nỗi đau không lời mà còn là bài học về tình yêu quê hương và những hy sinh vô giá. Bên cạnh những cảnh chiến đấu giáp lá cà, những trận không kích, pháo kích, xe tăng và bộ binh của địch tấn công được khắc họa chi tiết, ấn tượng và đầy chân thực cho thấy sự khốc liệt của chiến tranh thì nhiều khoảnh khắc điện ảnh trong phim thực sự chạm đến trái tim người xem.

Hình ảnh chiến sĩ Tú chìm xuống dòng nước, gương mặt ngây thơ trong sáng thanh thản đến đau lòng. Hình ảnh hai người lính của hai chiến tuyến nằm chết trên thành cổ điêu tàn, tay vẫn nắm chặt hai đầu chiếc khăn rằn uốn cong như hình chữ S mang tính biểu tượng cao. Lần đầu tiên trong một bộ phim chiến tranh có những trận đánh trên chiến trường và mặt trận ngoại giao, có sự hy sinh anh dũng và cả sự sợ hãi trong tâm khảm mỗi người, có tình yêu, tình mẫu tử, tình đồng đội.

Cũng là một “nữ tướng trường quay”, đạo diễn, NSND Phạm Nhuệ Giang dành lời khen cho người em đồng nghiệp: “Bộ phim cho thấy rất nhiều công sức và rất ấn tượng về hiệu quả chiến tranh. Phim dựng tốt, nhiều đoạn cảm động”. Còn đạo diễn Bùi Thạc Chuyên khẳng định: “Quy mô và độ khó của “Mưa đỏ” hơn “Địa đạo” của tôi rất nhiều”.

Đảm nhiệm vai trò đạo diễn của “Mưa đỏ” có lẽ là “điều không thể khác” với Thượng tá Đặng Thái Huyền, Phó Giám đốc Điện ảnh Quân đội nhân dân. Chị đã ấp ủ làm phim “Mưa đỏ” từ năm 2012, khi bắt gặp tác phẩm văn học của nhà văn Chu Lai. Năm 2015, khi mới vừa tròn 35 tuổi, Đặng Thái Huyền đã chững chạc, vững vàng ra mắt giới chuyên môn bằng bộ phim điện ảnh “Người trở về”, trước đó là bộ phim truyền hình “Mười hai bến nước” cũng về đề tài hậu chiến bội thu giải thưởng tại Cánh diều Vàng của Hội Điện ảnh.

Trong một lần trò chuyện cùng chúng tôi, sau thành công của “Người trở về”, đạo diễn Đặng Thái Huyền bày tỏ đề tài chiến tranh vẫn luôn là nỗi đau đáu của chị. “Mưa đỏ” đã được ươm mầm hơn chục năm ròng, bằng trách nhiệm của một người lính, trái tim và khát khao của người nghệ sĩ muốn lưu giữ lịch sử để kết tinh thành một tác phẩm điện ảnh chân thực, xúc động. Một điều đặc biệt là quá trình quay phim cũng tròn 81 ngày, như trận chiến khốc liệt năm nào. Đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ, quá trình làm phim thực sự là một cuộc chiến đấu mà cả đoàn phim đã cố gắng 200% sức lực.

Mối tình vừa nên thơ vừa xót xa trong chiến tranh đã góp phần tạo nên vẻ lãng mạn của “Mưa đỏ”.

Khó có thể kể hết được những áp lực mà đạo diễn Đặng Thái Huyền gánh trên vai khi đảm nhiệm dự án “Mưa đỏ”. Từ thành công của một tác phẩm văn học, từ sự tin tưởng, trao trọng trách của đơn vị, từ mong mỏi của khán giả... Và, chính từ sự đau đáu của trái tim mình muốn gửi lời sự tri ân sâu sắc tới hàng nghìn người đã để lại tuổi trẻ, một phần xương máu hay cả tính mạng để quyết giữ vững Thành cổ.

Dù không nói ra nhưng cả ê-kíp làm phim hẳn thấy ấm áp khi ngay tại buổi chiếu khai mạc, cựu chiến binh Nguyễn Văn Hợi, Trưởng Ban liên lạc Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo, từng chiến đấu ở chiến trường Quảng Trị thay mặt những đồng đội năm nào xúc động chia sẻ: “Phim đã làm sống lại 81 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Thành cổ Quảng Trị. Đồng đội của tôi nằm ở Thành cổ có lẽ cũng mỉm cười mãn nguyện lắm. Sau hơn 50 năm, là những người trong cuộc, khi xem phim chúng tôi không thể cầm được nước mắt khi nghĩ đến đồng đội nằm lại ở Thành cổ. Thành cổ mỗi chiều chỉ có 500 m thôi nhưng riêng tiểu đoàn của chúng tôi đã nằm lại ở đó hơn 1.000 người...”.

Cảm ơn đạo diễn đã thổi hồn vào những thước phim ấy, để chúng tôi sống lại những năm tháng hào hùng với câu nói bất hủ của người Tiểu đoàn trưởng “K3 Tam Đảo còn, thành cổ Quảng Trị còn”. Còn nhà văn Chu Lai, sau khi xem trailer phim xúc động như được gặp lại đứa con tinh thần của mình sau hơn một thập kỷ.

Nhà phê bình điện ảnh Lê Hồng Lâm cho rằng, đây là một bộ phim có tầm vóc, được dàn dựng một cách công phu, tâm huyết, nhiều đại cảnh hoành tráng và cho thấy điện ảnh Việt Nam hoàn toàn có thể sản xuất được những bộ phim chiến tranh có “production value” (giá trị sản xuất) chất lượng cao như thế này.

Từ sự thành công bước đầu của “Mưa đỏ”, mở ra hy vọng cho dòng phim chiến tranh. Mà gần đây nhất, sự thành công về mặt doanh thu của “Đào, phở và piano” (đạo diễn Phi Tiến Sơn) với thu về 21 tỉ đồng, “Địa đạo” (đạo diễn Bùi Thạc Chuyên) với 172 tỷ đồng đã củng cố thêm niềm tin này. Nếu có sự đầu tư xứng tầm cộng với tài năng, tâm huyết của các nhà làm phim, chúng ta sẽ có được những tác phẩm điện ảnh quý giá, có sức khơi gợi lòng yêu nước trong mỗi con người, như nhà văn Chu Lai khẳng định: “Lòng yêu nước không phải là đặc quyền của riêng ai... dù thế hệ khác nhau, tất cả đều có chung hạt nhân kim cương: đó là lòng tự tôn dân tộc”.

Thảo Duyên

Nguồn VNCA : https://vnca.cand.com.vn/doi-song-van-hoa/mua-do-khac-hoa-chien-tranh-de-tran-trong-hoa-binh-i779674/