'Mưa đỏ' liệu có đủ sức vào top 15 Oscar?

một giờ trướcBài gốc

Ngày 21.11, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ công bố danh sách các tác phẩm đủ tiêu chuẩn tham dự vòng bình chọn ở ba hạng mục Phim hoạt hình, Phim tài liệu và Phim quốc tế xuất sắc nhất.

Trong danh sách 86 phim này, Mưa đỏ của Việt Nam được gọi tên. Dù chưa phải danh sách rút gọn, sự xuất hiện Mưa đỏ ở vòng này đã là tín hiệu tích cực và cho thấy bộ phim nhận được sự ghi nhận bước đầu từ phía quốc tế.

Sự xuất hiện của Mưa đỏ trong danh sách của Oscar 98 vì thế không chỉ mang ý nghĩa là một cột mốc đáng chú ý đối với ê kíp làm phim, mà còn mở ra những trao đổi rộng hơn về vị trí và tầm vóc của điện ảnh Việt trong dòng chảy nghệ thuật thế giới. Chính từ những trao đổi này, một loạt câu hỏi xuất hiện một cách tự nhiên: vì sao Mưa đỏ được chọn và điều gì khiến hội đồng thẩm định của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đặt niềm tin vào tác phẩm này trong một cuộc cạnh tranh khốc liệt như Oscar. Những băn khoăn ấy không chỉ đến từ khán giả, mà còn xuất phát từ chính giới làm phim và giới chuyên môn trong nước.

Một khung hình ấn tượng trong phim "Mưa đỏ" - Ảnh: NSX

Vì sao Mưa đỏ được chọn đại diện Việt Nam?

Thời điểm Mưa đỏ được nêu tên trong danh sách 86 phim đủ điều kiện cũng trùng với không khí sôi động của Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 tại TP.HCM, khiến câu chuyện này lập tức trở thành tâm điểm chú ý của báo chí khi có cơ hội tiếp cận trực tiếp với lãnh đạo ngành văn hóa.

Và chính trong buổi hội thảo Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới - một hoạt động thuộc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24, báo giới đã nhận được câu trả lời từ Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông. Dù câu chuyện Mưa đỏ được chọn đi Oscar không nằm trong chủ đề chính của hội thảo, Thứ trưởng vẫn dành thời gian giải đáp, qua đó làm rõ những tiêu chí mà hội đồng tuyển chọn căn cứ khi quyết định gửi bộ phim ra thế giới.

Hội thảo có sự tham gia nhiều đạo diễn, nhà sản xuất, các chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ hoạt động trong hệ sinh thái sản xuất phim - Ảnh: Tiểu Vũ

Ông Tạ Quang Đông ghi nhận nỗ lực của ê kíp trong bối cảnh sản xuất phim ảnh ở Việt Nam còn nhiều hạn chế, nhưng tinh thần vượt khó không thể là căn cứ lựa chọn. Theo ông, yếu tố mang tính quyết định luôn nằm ở giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

Thứ trưởng nói: “Điều đầu tiên là nghệ thuật. Nghệ thuật thì luôn sống mãi. Dù ở chủ đề gì, nghệ thuật vẫn là yếu tố được đặt lên hàng đầu, và khi gửi phim ra nước ngoài thì đó cũng là điều đầu tiên mà chúng tôi chọn”. Đây là khẳng định rõ ràng rằng hội đồng tuyển chọn đặt trọng tâm vào một ngôn ngữ nghệ thuật đủ mạnh và đủ bản sắc.

Thứ trưởng Bộ VHTT DL Tạ Quang Đông phát biểu tại hội thảo "Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới" - Ảnh: Tiểu Vũ

Ngoài nghệ thuật, sự đón nhận của khán giả cũng được xem là một thước đo quan trọng. Thứ trưởng cho biết: “Khi hay rồi thì nó phản ánh qua phòng vé, phản ánh qua khán giả đón nhận, phản ánh qua báo chí dư luận.” Điều này cho thấy bộ phim đại diện không chỉ cần thuyết phục hội đồng mà còn phải chứng minh được sức sống xã hội của nó.

Theo Thứ trưởng Tạ Quang Đông, một bộ phim gửi đi Oscar cần phản ánh được “những vấn đề đang diễn ra tại Việt Nam” và chạm đến “trăn trở không chỉ của giới điện ảnh mà của nhiều thế hệ”, vì vậy, ông cho rằng Mưa đỏ là tác phẩm phù hợp, bởi với chất liệu lịch sử đặc biệt, bộ phim vừa mang tính dân tộc vừa có khả năng đối thoại với thế giới.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông chia sẻ lý do chọn "Mưa đỏ" đi dự Oscar - Clip: Tiểu Vũ

Tái hiện ký ức lịch sử bằng ngôn ngữ điện ảnh và công nghệ

Ngay từ định hướng sáng tạo, ê kíp Mưa đỏ xác định bộ phim không chỉ tái dựng một trận đánh mang tính biểu tượng mà còn gửi gắm thông điệp về sự hòa hợp và đoàn kết dân tộc.

Đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ: “Sẽ có rất nhiều đạo diễn thế hệ sau tôi, các đàn em của tôi sẽ tiếp tục làm những bộ phim lịch sử về những câu chuyện lịch sử của đất nước. Và chúng tôi không dám nói về một cái nhìn trực diện hay không, công bằng hay không; mà câu trả lời rõ nét nhất, thông điệp lớn nhất nằm ở trên phim. Mong muốn lớn nhất, thông điệp lớn nhất mà chúng tôi muốn gửi gắm cho phim là đất nước có được phát triển hay không, có được vững bền hay không, đó là ở sự hòa hợp, đoàn kết rất lớn, sự chung tay của toàn dân tộc".

Đạo diễn Đặng Thái Huyền - diễn giả của hội thảo "Phát triển công nghiệp điện ảnh trong kỷ nguyên mới" - Ảnh: Tiểu Vũ

Tinh thần đó dẫn dắt cách bộ phim tiếp cận trận chiến ở Quảng Trị năm 1972. Mưa đỏ không minh họa lịch sử theo lối tường thuật quen thuộc, mà tái hiện ký ức chiến tranh bằng ngôn ngữ điện ảnh được xây dựng tỉ mỉ kết hợp với công nghệ hiện đại.

Trường quay nhiều lớp với hầm hào, ụ phòng thủ, mặt đất nứt vỡ và những mảng bùn lầy bị bom pháo cày xới tạo nên bối cảnh có sức nặng thị giác. Khán giả không chỉ chứng kiến một chiến trường được dựng lại mà còn cảm nhận được sự khốc liệt của chiến tranh, qua đó trân trọng giá trị của hòa bình và biết ơn sự hi sinh của thế hệ cha anh.

Đạo diễn Đặng Thái Huyền cho biết: “Trong điện ảnh quân đội, không chỉ riêng phim Mưa đỏ mà hầu hết các tác phẩm phim truyện và phim tài liệu đều đã ứng dụng công nghệ từ nhiều năm nay. Với Mưa đỏ, mức độ áp dụng công nghệ cao hơn vì đây là một trong những dự án có quy mô đầu tư lớn nhất của ngành quân đội trong thời gian gần đây.

Phim sử dụng các phương pháp kỹ thuật hiện đại như CGI, PSX và nhiều giải pháp điện ảnh khác để tái hiện những cảnh quay mà đời thực không thể thực hiện được".

Dù vậy, bà khẳng định: “Công nghệ chỉ là một công cụ hỗ trợ để bộ phim trở nên trọn vẹn hơn… Công nghệ không thể thay thế những yếu tố mang tính con người".

Kỳ vọng nào cho Mưa đỏ

Khi nhìn lại hành trình của điện ảnh Việt Nam tại Oscar, có thể thấy Mưa đỏ đứng trong một mạch tiếp nối rõ ràng. Trong 22 bộ phim được gửi đi, chỉ có 4 tác phẩm thuộc đề tài chiến tranh gồm Đừng đốt, Mùi cỏ cháy, Đào phở và piano và Mưa đỏ. Bốn bộ phim tạo nên một tuyến phát triển từ nội tâm, trữ tình đến cổ điển, và nay là tái hiện chiến trường trực diện với quy mô lớn nhất từ trước đến nay. Điều này giúp Mưa đỏ có vị trí khác biệt và có khả năng tạo dấu ấn tại Oscar lần này.

Đạo diễn Đăng Thái Huyền trên phim trường - Ảnh: FBNV

Tuy nhiên nếu nhìn vào kinh nghiệm của các nền điện ảnh lớn châu Á từng giành Oscar có thể thấy xu hướng lựa chọn mang tính ổn định. Iran được vinh danh với A Separation (Cuộc chia ly) năm 2012 và The Salesman (Người bán hàng) năm 2017. Hàn Quốc tạo nên kỳ tích năm 2020 với Parasite (Ký sinh trùng). Nhật Bản chiến thắng năm 2022 với Drive My Car (Hãy lái xe của tôi). Đây đều là những phim tâm lý xã hội giàu tính nhân bản, không thuộc dòng phim chiến tranh.

Trong bối cảnh ấy, việc Việt Nam gửi một bộ phim chiến tranh có quy mô dàn dựng lớn như Mưa đỏ khiến đường đua năm nay xuất hiện một sắc thái khác. Sự khác biệt về thể loại tự thân đã đặt bộ phim vào một quỹ đạo riêng, và câu hỏi liệu một tác phẩm chiến tranh có thu hút được sự chú ý tương đương với những phim mang màu sắc đương đại hay không trở thành điểm chờ đợi đáng chú ý của mùa giải.

Đạo diễn Đặng Thái Huyền chia sẻ về thông điệp của phim "Mưa đỏ" - Clip: Tiểu Vũ

Nhưng cũng chính điều đó lại mở ra cho Mưa đỏ một khả năng tiếp cận riêng. Bộ phim mang trong mình một câu chuyện được kiến tạo từ địa tầng lịch sử sâu, gắn với cấu trúc cảm xúc chạm đến những giá trị phổ quát về thân phận con người trong chiến tranh. Đây là dạng chiều sâu mà Oscar thường đánh giá cao ở các phim quốc tế, nhất là những tác phẩm có tiếng nói bản địa rõ ràng và tính nhân bản mạnh.

Dù kết quả cuối cùng thế nào, việc Mưa đỏ góp mặt trong danh sách 86 phim đủ điều kiện tham dự hạng mục Phim quốc tế xuất sắc nhất của Oscar 98 cho thấy một bước tiến rõ rệt của điện ảnh Việt. Đây không chỉ là sự ghi nhận nỗ lực của ê kíp làm phim, mà còn là minh chứng cho việc điện ảnh Việt Nam đang tiếp cận lịch sử bằng sự cẩn trọng, sáng tạo và tự tin lớn hơn trước.

Sự hiện diện của Mưa đỏ ở mùa giải này vì thế mang ý nghĩa vượt lên khỏi một cuộc tranh tài, khẳng định rằng khi đầu tư nghiêm túc cho nghệ thuật, điện ảnh Việt hoàn toàn có thể bước ra thế giới bằng bản sắc của riêng mình.

Tiểu Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/mua-do-lieu-co-du-suc-vao-top-15-oscar-241416.html