Tại Việt Nam, từ năm 2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2017 về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế. Tuy nhiên, do những khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng, đến nay Nghị định 06 của Chính phủ vẫn chưa đi vào cuộc sống.
Để khắc phục tình trạng này, ngày 8-4-2024, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 1035/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó đã đề ra nhiệm vụ cho Chính phủ, Bộ Tài chính cần hoàn thiện khung pháp lý đối với lĩnh vực xổ số, đặt cược, casino và trò chơi có thưởng.
Theo Nghị quyết 1035 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chậm nhất năm 2025, phải hoàn thành việc sửa đổi Nghị định số 06/2017 về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế.
Hiện nay, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị định về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế, thay thế cho Nghị định số 06.
Tại dự thảo này, Bộ Tài chính đề xuất nâng mức đặt cược tối đa trong một ngày từ 1 triệu lên 10 triệu đồng. Cùng với đó, chỉ cho phép 1 doanh nghiệp được thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế với thời gian 5 năm.
Dự thảo có nhiều tiến bộ
Trao đổi với PLO, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) cho rằng, so với Nghị định 06/2017, dự thảo Nghị định lần này hợp lý và có bước tiến bộ đáng ghi nhận.
Trước hết thể hiện ở điểm thông thoáng, phù hợp hơn với xu thế hiện nay cũng như là đáp ứng được yêu cầu quản lý của Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.
Ông Phụng cho hay Nghị định 06/2017 trước đây được ban hành trong bối cảnh là các cơ quan quản lý nhà nước đang quản lý bán thủ công và dữ liệu kết nối chưa có sự liên thông.
Với điều kiện hiện nay, khi Nhà nước đã thực hiện Đề án 06, cũng với đó đẩy mạnh Chính phủ điện tử cũng như ngày càng nâng cao chất lượng trong công tác quản lý nhà nước và phối hợp giữa các bộ, ngành thì dự thảo Nghị định lần này sẽ được áp dụng tốt hơn.
Ông Phụng dẫn chứng, trước đây người chơi có thể ẩn mặt, ẩn danh để tham gia đặt cược, do đó, Nghị định 06/2017 quy định mức tối đa cho một người được đặt cược là không quá 1 triệu đồng.
Hiện nay, khi dữ liệu cá nhân đã được thống nhất, việc kiểm soát thông tin, giao dịch đã tốt hơn thì dự thảo Nghị định đã nâng mức đặt cược tối đa lên 10 triệu đồng.
Ông Phụng cũng cho rằng việc thay đổi danh mục trận đấu, giải đấu được đặt cược như dự thảo sẽ giúp "cởi trói" cho loại hình kinh doanh này. Bởi, giải vô địch châu Âu như Ngoại hạng Anh, vô địch quốc gia Đức (Bundesliga), vô địch Tây Ban Nha (La Liga) và vô địch Ý (Serie A) là những giải đấu diễn ra quanh năm, được người dân quan tâm và sẽ đặt cược nhiều nhất.
Điều quan trọng hơn, ông Phụng cho rằng, nhu cầu của người chơi là có và điều kiện quản lý của nhà nước cũng có thể làm được, cho nên, việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định 06 là hoàn toàn phù hợp với thực tiễn. Mặt khác, khi đã quản lý, kiểm soát tốt được hoạt động kinh doanh này thì nhà nước vừa thu được thuế, vừa quản lý được con người.
"Nếu chúng ta không mở rộng kinh doanh cá cược thì việc cá cược lậu vẫn diễn ra và mỗi năm chúng ta thất thoát hơn 10 tỉ đô la. Nếu chúng ta kiểm soát tốt thì vừa quản lý được con người, vừa thu hút ngoại tệ cũng như không thất thu thuế", ông Phụng nói và nhấn mạnh cần sớm ban hành Nghị định thay thế Nghị định 06 để loại hình kinh doanh này đi vào hoạt động.
Đồng tình, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hiệp hội tư vấn thuế Việt Nam cũng cho rằng, khi chúng ta đủ điều kiện kiểm tra, giám sát và công khai hóa, kiểm soát được thì sẽ hạn chế được những trường hợp cá cược chui.
"Nếu loại hình này được hoạt động sẽ tác động đáng kể tới thu thuế cho ngân sách Nhà nước", bà Cúc nói.
Được trả thưởng tối thiểu 65%
Tại Dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính đề xuất, với phương thức trả thưởng cố định, tỷ lệ trả thưởng phụ thuộc vào tỷ lệ cược nhưng không được thấp hơn mức 65% doanh thu bán vé đối với từng sản phẩm đặt cược.
Với phương thức trả thưởng biến đổi theo doanh thu, doanh nghiệp được xây dựng kế hoạch trả thưởng linh hoạt song vẫn phải duy trì mức tối thiểu 65% trên doanh thu bán vé đối với từng sản phẩm đặt cược.
Đối với đặt cược đua ngựa, Bộ Tài chính đề xuất sản phẩm đặt cược dựa trên thứ hạng của ngựa đua khi về đích và các sự kiện xảy ra trong cuộc đua ngựa. Các cuộc đua ngựa được phép kinh doanh đặt cược gồm các cuộc đua ngựa do doanh nghiệp kinh doanh đặt cược tổ chức tại trường đua theo quy định tại Điều 16 của Nghị định; các cuộc đua ngựa được Liên đoàn đua ngựa quốc tế (International Federation of Horseracing Authorities - IFHA) tổ chức hoặc thành viên của IFHA tổ chức.
Các cuộc đua chó được phép kinh doanh đặt cược gồm các cuộc đua chó do doanh nghiệp kinh doanh đặt cược tổ chức tại trường đua theo quy định tại Điều 16 của Nghị định; các cuộc đua chó Greyhound thuộc hệ thống giải đấu tổ chức bởi các doanh nghiệp kinh doanh đặt cược đua chó tại các quốc gia trên thế giới.
Đối với đặt cược bóng đá quốc tế, sản phẩm đặt cược dựa trên tỷ số, các sự kiện xảy ra trong trận đấu, hiệp đấu và thứ hạng trong giải thi đấu. Trận đấu, giải thi đấu được lựa chọn làm căn cứ kinh doanh đặt cược là trận đấu, giải đấu bóng đá quốc tế được Liên đoàn bóng đá quốc tế (FIFA) tổ chức hoặc thành viên của FIFA tổ chức, không bao gồm các giải bóng đá điện tử (eSport Football) và không bao gồm các trận đấu, giải đấu do Liên đoàn bóng đá Việt Nam tổ chức.
10 triệu đồng/người/ngày là quá thấp
Về mức đặt cược, ông Phụng cho rằng mức đặt cược tối đa như dự thảo Nghị định đang đề xuất 10 triệu đồng/người/ngày là quá thấp. Cơ quan soạn thảo cần có lộ trình về hạn mức đặt cược và giao nhiệm vụ khuyến cáo cho các "nhà cái" khi người chơi đặt cược quá cao.
Bởi, với việc định danh được người chơi, kiểm soát được mức đặt cược sẽ không sợ người chơi sa đà quá mức. Mặt khác, nếu quy định hạn mức đặt cược quá thấp, người chơi có thể sẽ tìm đến cá cược lậu.
Chuyên gia cho rằng dự thảo Nghị định thay thế Nghị 06 về kinh doanh cá cược bóng đá quốc tế, đua chó, đua ngựa mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đã có nhiều bước tiến bộ. Ảnh minh họa: AI
Về quy định chỉ cho phép một doanh nghiệp được thí điểm đặt cược bóng đá quốc tế, ông Phụng bày tỏ ủng hộ đề xuất này. Bởi, kinh doanh cá cược bóng đá quốc tế là hoạt động kinh doanh nhạy cảm và không khuyến khích nhiều doanh nghiệp tham gia.
"Tôi ủng hộ phương án chỉ cho phép thí điểm một doanh nghiệp. Chúng ta không thể mở cửa tràn lan được. Đặc biệt không nên cho phép doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tham gia vào lĩnh vực này. Theo tôi, phương án tốt nhất là cho phép một công ty của Nhà nước tham gia thí điểm", ông Phụng nói.
Cũng đồng tình với việc thí điểm, song, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia lại cho rằng có thể cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư thay vì chỉ bó hẹp là doanh nghiệp trong nước. Song, không cho phép chuyển nhượng trong thời gian làm thí điểm.
Ngoài ra, ông kiến nghị nên có quy định cấm người chơi đang trong tình trạng phá sản, chưa trả được nợ, đang nhận trợ cấp, thuộc đối tượng vi phạm pháp luật... được tham gia đặt cược.
Cần có chính sách thu thuế chặt chẽ
Khi đã có quy định về việc cá cược bóng đá và các loại hình cá cược khác nói chung thì chúng ta có thể tính toán được doanh thu, thu nhập và tính được thuế của các hình thức cá cược này.
Tất nhiên, không phải chúng ta mong muốn thu được thuế từ hoạt động kinh doanh mà mong muốn lớn nhất của việc này thực chất là để quản lý được những trò chơi mang tính chất “đánh bạc”, đồng thời để không gây ra những tác hại quá lớn cho kinh tế cũng như xã hội.
Cũng có ý kiến lo ngại việc cho phép hoạt động cá cược sẽ biến thành công cụ “rửa tiền”, vì vậy, việc quy định hạn mức tối đa số tiền cho mỗi ngày cá cược chính là biện pháp cơ sở để chúng ta kiểm soát dòng tiền.
Tóm lại, có thể xem cá cược cũng như loại hình kinh doanh xổ số. Bởi đây là loại hình kinh doanh có điều kiện nên Nhà nước sẽ quy định những doanh nghiệp nào, những loại hình nào được phép kinh doanh.
Về phía doanh nghiệp kinh doanh hoạt động này, các cơ quan quản lý nhà nước cần có các chính sách thu thuế đầy đủ và chặt chẽ.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế
MINH TRÚC