Không thể tiếp tục dựa vào các động lực tăng trưởng truyền thống
Tại hội nghị, ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, nhấn mạnh Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển có ý nghĩa lịch sử. Đảng và Nhà nước cũng đã đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2026 – 2030, coi đây không chỉ là khát vọng chiến lược, mà còn là thước đo bản lĩnh, tầm nhìn và năng lực điều hành kinh tế vĩ mô của đất nước.
Quang cảnh hội thảo.
Tuy nhiên, theo ông Hiển, để hiện thực hóa những mục tiêu lớn lao, Việt Nam không thể tiếp tục dựa vào các động lực tăng trưởng truyền thống như khai thác tài nguyên, lao động giá rẻ... Thay vào đó, đất nước cần nhanh chóng kiến tạo những động lực hiện đại, bền vững, phù hợp với kỷ nguyên số và kỷ nguyên xanh, đồng thời tận dụng tốt các cơ hội từ hội nhập kinh tế quốc tế để bứt phá mạnh mẽ.
“Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số, chúng ta phải thúc đẩy các động lực như đổi mới sáng tạo, công nghiệp hóa – hiện đại hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển khoa học công nghệ…” - ông Hiển nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, TS Phạm Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, bối cảnh trong nước và quốc tế hiện nay vừa mở ra nhiều cơ hội, vừa đặt ra không ít thách thức cho Việt Nam. Trên thế giới, quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng diễn ra mạnh mẽ, già hóa dân số, biến đổi khí hậu, cùng với sự trỗi dậy của công nghệ số và chuyển đổi xanh đang định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu. Đặc biệt, ở trong nước, các mô hình tăng trưởng truyền thống đã bộc lộ nhiều hạn chế như năng suất lao động tăng chậm, dư địa tài khóa - tiền tệ thu hẹp; chất lượng thể chế còn yếu, quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh còn nhiều bất cập...
Để hướng tới mục tiêu tăng trưởng 2 con số, Việt Nam cần đặt trọng tâm vào một số động lực chủ chốt như thúc đẩy đầu tư tư nhân chất lượng cao; chuyển dịch lao động sang các khu vực có năng suất cao hơn; khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA…; đồng thời, thu hút dòng vốn đầu tư công nghệ cao gắn với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và phát triển năng lượng bền vững.
“Mục tiêu tăng trưởng cao không phải nằm ngoài tầm với. Điều quan trọng là Việt Nam phải thay đổi tư duy, chiến lược và hành động, ban hành những chính sách đột phá và tạo được sự phối hợp hiệu quả giữa nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế” - ông Tuấn nhấn mạnh.
Chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Phân tích sâu hơn về những thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt, TS Nguyễn Quỳnh Trang, Khoa Kinh tế Chính trị, Trường Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), cho rằng một trong những vấn đề lớn nhất mà Việt Nam đang gặp phải chính là chất lượng nguồn nhân lực.
Theo TS Nguyễn Quỳnh Trang, dù tỷ lệ lao động qua đào tạo của Việt Nam đã tăng gần gấp đôi, từ khoảng 14% năm 2010 lên trên 28% vào năm 2024, song mức đóng góp của lực lượng lao động này vào tăng trưởng GDP vẫn còn khiêm tốn và thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực... Không những vậy, các hạn chế từ phía cung vẫn còn hiện hữu như năng lực sản xuất còn yếu, máy móc thiết bị lạc hậu, hiệu quả sử dụng vốn thấp; khu vực tư nhân chưa hình thành được những doanh nghiệp đầu đàn có khả năng cạnh tranh toàn cầu; Lực lượng lao động chưa đáp ứng yêu cầu về kỹ năng số và công nghệ; năng lực quản trị doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, năng lực công nghệ thấp và quá trình đổi mới sáng tạo diễn ra chậm...
Để giải quyết những điểm nghẽn nói trên, bà Trang đề xuất một số giải pháp mà Việt Nam cần áp dụng để đảm bảo tăng trưởng trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh: Cần phát triển khu vực tư nhân thông qua việc gỡ bỏ rào cản thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời hình thành các doanh nghiệp đầu đàn có khả năng cạnh tranh quốc tế; Hiện đại hóa sản xuất bằng cách đổi mới máy móc thiết bị, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và thúc đẩy chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sản xuất; đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng chiến lược, đặc biệt là giao thông liên vùng, logistics và năng lượng sạch để giảm chi phí và tăng cường tính bền vững. Cùng với đó, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua đẩy mạnh đào tạo nghề, trang bị kỹ năng số, trí tuệ nhân tạo (AI) và năng lực quản trị hiện đại cho người lao động...
Thanh Xuân