Với sự phát triển của công nghệ giám sát giao thông qua hệ thống camera, hình thức xử phạt nguội đã trở thành công cụ hữu hiệu giúp cơ quan chức năng giám sát và xử lý vi phạm một cách khách quan, không phụ thuộc vào yếu tố con người.
Giám sát giao thông qua hệ thống camera có tính khách quan và chính xác cao.
Tuy nhiên, cũng chính vì tính khách quan và chính xác cao này mà nhiều tài xế tìm cách đối phó bằng những hành vi gian dối. Một trong số đó là việc mượn hoặc thuê GPLX của người khác để nộp phạt thay - nhằm né tránh việc bị tước bằng, trừ điểm hoặc bị cấm hành nghề trong một thời gian.
Dưới góc độ pháp lý, hành vi này không chỉ là một "mánh khóe", mà thực chất là một hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Theo Thông tư 05/2024/TT-BGTVT (sửa đổi bởi Thông tư 12/2017/TT-BGTVT), GPLX sẽ bị thu hồi nếu: Người lái xe để người khác sử dụng GPLX của mình, có hành vi gian dối để được cấp GPLX, hoặc có sự sai lệch, giả mạo thông tin trên GPLX.
Mượn và cho mượn, thuê GPLX để nộp phạt nguội là hành vi gian dối.
Đặc biệt, theo Điểm b, Khoản 16, Điều 33 của Thông tư này, người cho mượn hoặc cho thuê bằng lái không chỉ bị thu hồi GPLX mà còn phải thi lại sát hạch sau 1 năm, tính từ ngày quyết định thu hồi có hiệu lực.
Nói cách khác, hành vi tưởng chừng đơn giản này không những không giúp "thoát lỗi", mà còn đẩy cả người cho mượn và người mượn vào vòng lao lý.
Việc "thế chỗ" người vi phạm để chịu phạt nguội thay không chỉ gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc "phạt đúng người, đúng lỗi", mà còn tạo ra lỗ hổng trong quản lý giao thông. Nghiêm trọng hơn, nó có thể hình thành "dịch vụ" mướn bằng lái ngầm, tiếp tay cho những người cố tình vi phạm nhưng lại tìm cách che giấu lỗi sai.
Hệ thống camera giám sát đã được trang bị ở nhiều tỉnh thành.
Về lâu dài, hiện tượng này nếu không bị ngăn chặn kịp thời có thể làm xói mòn tính nghiêm minh của pháp luật, khiến các chính sách xử lý vi phạm giao thông qua camera trở nên kém hiệu quả và mất niềm tin từ người dân.
Trong bối cảnh Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã bổ sung nhiều hình thức xử phạt nghiêm khắc hơn đối với các hành vi vi phạm giao thông - từ phạt hành chính, trừ điểm GPLX, đến tước bằng - thì việc né tránh trách nhiệm bằng cách mượn GPLX chính là hành động đi ngược lại tinh thần thượng tôn pháp luật.
Thay vì tìm cách đối phó, mỗi người dân nên học cách chấp hành đúng quy định.
Cần có những biện pháp mạnh tay hơn trong việc phát hiện, xử lý các trường hợp "thế chỗ" nộp phạt. Đồng thời, cơ quan chức năng nên đẩy mạnh tuyên truyền về hậu quả pháp lý của việc mượn hoặc cho mượn GPLX, để người dân hiểu rằng, không có lỗi nào là "vô hại" nếu cố tình né tránh và tiếp tay cho sai phạm.
Mượn GPLX để nộp phạt nguội không chỉ là một hành vi lách luật mà còn tiềm ẩn nguy cơ phá vỡ trật tự giao thông. Đây là lúc pháp luật cần thể hiện rõ vai trò răn đe và minh bạch trong xử lý, để không ai có thể "lách qua kẽ hở" một cách dễ dàng. Thay vì tìm cách đối phó, mỗi người dân nên học cách chấp hành đúng quy định, vì một môi trường giao thông an toàn và công bằng cho tất cả.
Phan Trà