Muốn chinh phục khách hàng, xăng sinh học E10 phải rẻ hơn xăng A95 ít nhất 2.000 đồng/lít

4 giờ trướcBài gốc

Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi năng lượng quyết liệt hơn bao giờ hết, trong đó việc thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng các nguồn năng lượng sạch, tái tạo không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu sống còn.

Trong bối cảnh đó, việc thí điểm phân phối xăng E10 tại TP.HCM, Hà Nội, Hải Phòng từ đầu năm 2025 là bước chuẩn bị cho lộ trình quan trọng là từ năm 2026, loại bỏ hoàn toàn xăng khoáng truyền thống, kể cả RON 95.

Tuy nhiên, để xăng E10 không lặp lại “bài học thất bại” của E5, điều quan trọng không nằm ở bản thân loại nhiên liệu này, mà ở cách mà Nhà nước, đặc biệt là Bộ Công Thương, thiết kế và dẫn dắt chính sách một cách minh bạch, khoa học và đồng bộ.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long

Vì sao E5 một sản phẩm “xanh - rẻ" mà người tiêu dùng quay lưng?

Được triển khai từ năm 2018 với nhiều kỳ vọng, xăng E5 RON 92 pha 5% ethanol sinh học nhanh chóng bộc lộ những hạn chế trong tiếp cận thị trường.

Theo thống kê của Bộ Công Thương, đến cuối năm 2024, sản lượng tiêu thụ xăng sinh học E5 (xăng E5) chỉ chiếm khoảng 35% – 38% tổng lượng xăng, trong khi mục tiêu ban đầu là 70%. Nhiều cây xăng dần ngừng kinh doanh E5 vì sức mua quá thấp.

Tại sao một sản phẩm “xanh - rẻ hơn - được hỗ trợ thuế” lại thất bại? Đó là tâm lý e ngại chất lượng phần lớn người tiêu dùng lo ngại ethanol sẽ làm ảnh hưởng động cơ, đặc biệt với xe máy, xe hơi cũ - vốn chiếm phần lớn phương tiện lưu thông tại Việt Nam.

Sự thiếu minh bạch về thông tin kỹ thuật đã khiến người dân quay lưng.

Chính sách giá không đủ hấp dẫn dù được giảm thuế tiêu thụ đặc biệt xuống 8% (thay vì 10% như xăng khoáng), giá E5 cũng chỉ thấp hơn RON 95 từ 1.000 - 1.500 đồng/lít – chưa đủ tạo động lực tài chính mạnh mẽ để thay đổi hành vi tiêu dùng.

Thiếu chiến lược truyền thông và điều phối thị trường, Bộ Công Thương khi đó chưa có lộ trình rõ ràng, không loại bỏ triệt để các loại xăng khoáng cạnh tranh trực tiếp.

Việc duy trì song song ba loại xăng (E5, RON 92, RON 95) khiến người tiêu dùng dễ dàng quay về với thói quen cũ.

Xăng E10 đã xuất hiện ở thị trường, người dân vẫn chọn xăng RON95. Ảnh: TÚ UYÊN

Xăng E 10- Cơ hội sửa sai nhưng không thể lặp lại tư duy cũ

Sự xuất hiện của xăng sinh học E10 (xăng E 10) là bước đi phù hợp trong lộ trình hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 mà Việt Nam đã tuyên bố tại COP26.

Đây là loại nhiên liệu phổ biến tại nhiều nước phát triển, như Mỹ, Brazil, Thái Lan, với tỷ lệ ethanol thậm chí lên đến 15%-20%. Tuy nhiên, xăng E10 không thể “một mình một ngựa” tự chinh phục thị trường.

Vai trò điều phối và dẫn dắt của Bộ Công Thương sẽ là yếu tố sống còn quyết định thành- bại.

Bộ Công Thương không chỉ là “đơn vị quản lý”, mà phải là “kiến trúc sư niềm tin”. Để đảm bảo E10 đi vào cuộc sống và được chấp nhận như một tiêu chuẩn nhiên liệu mới, Bộ Công Thương cần thực thi đồng bộ các giải pháp sau:

Công bố lộ trình rõ ràng và cam kết chính sách ổn định. Người dân và doanh nghiệp không thể bị “đặt trước một sự đã rồi”.

Bộ Công Thương cần chủ động công bố lộ trình cụ thể về việc loại bỏ hoàn toàn xăng RON 95 và E5 từ năm 2026, nhấn mạnh rằng xăng E10 sẽ là lựa chọn duy nhất trên thị trường. Sự rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp chuẩn bị hạ tầng, người dân điều chỉnh tâm lý, và truyền thông có định hướng chính xác.

Xây dựng chính sách giá hợp lý và minh bạch thuế phí. Qua đó tạo động lực tiêu dùng, E10 cần có mức giá thấp hơn RON 95 ít nhất 2.000 đồng/lít. Điều này không thể chỉ trông chờ vào thị trường mà phải có can thiệp chính sách: giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm thuế bảo vệ môi trường cho ethanol sinh học, đồng thời công khai cơ cấu giá thành để tạo lòng tin.

Tổ chức truyền thông bài bản, có trọng tâm. Khác với cách tiếp cận dàn trải trước đây, Bộ Công Thương cần phối hợp với các hiệp hội ô tô - xe máy, đại lý phân phối, hãng xe... để triển khai chiến dịch truyền thông khoa học: chứng minh an toàn kỹ thuật của E10, đồng thời phổ biến rộng rãi lợi ích môi trường - kinh tế khi sử dụng xăng sinh học.

Đảm bảo hạ tầng phân phối và nguồn cung ethanol nội địa. Một khi loại bỏ hoàn toàn RON 95, áp lực cung ứng sẽ dồn lên E10.

Bộ Công Thương cần chỉ đạo doanh nghiệp đầu mối đầu tư hệ thống lưu trữ, vận chuyển và phân phối riêng cho xăng sinh học. Đồng thời, cần thiết kế chính sách giá mua ethanol ổn định, tạo đầu ra vững chắc cho ngành nông nghiệp sản xuất nguyên liệu (mía, sắn, ngô…).

Thành công của xăng E10 là bài kiểm tra năng lực chính sách. Việc triển khai xăng sinh học E10 không chỉ đơn thuần là vấn đề công nghệ hay giá cả mà là một bài kiểm tra về năng lực điều hành, khả năng kiến tạo thị trường và độ tin cậy của chính sách Nhà nước, trong đó Bộ Công Thương là trung tâm.

Thành công của E10 sẽ mở đường cho các bước tiến xa hơn trong quá trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam: sử dụng nhiên liệu xanh, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu xăng dầu, và tăng cường an ninh năng lượng quốc gia.

Nhưng nếu thất bại như với xăng sinh học E5 không chỉ là lãng phí ngân sách, mà còn làm suy giảm niềm tin vào các chính sách môi trường tương lai.

Vì vậy, đây không chỉ là một sản phẩm xăng mới. Xăng sinh học E10 là phép thử cho tư duy điều hành đổi mới, minh bạch và dám chịu trách nhiệm của các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Công Thương trong một cuộc chuyển đổi xanh đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.

Chuyên gia kinh tế-PGS TS Ngô Trí Long

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/muon-chinh-phuc-khach-hang-xang-sinh-hoc-e10-phai-re-hon-xang-a95-it-nhat-2000-donglit-post864248.html