Muốn tiêu hủy thuốc, thực phẩm chức năng, phải làm sao?

16 giờ trướcBài gốc

Mới đây, lực lượng chức năng phát hiện hơn 3.000 hộp thực phẩm chức năng bị đổ bỏ tại khu đất trống ven đường Nguyễn Văn Linh (huyện Bình Chánh, TP.HCM). Nhiều hộp còn nguyên tem, bao bì, hạn sử dụng đến năm 2028.

Khu vực rộng khoảng 20 m² có dấu hiệu bị đốt dở dang. Công an xác định số thực phẩm chức năng bị đổ, đốt bỏ tại đây là hàng giả.

Tương tự, tại Đà Nẵng, cơ quan chức năng cũng phát hiện nhiều vỉ thuốc và vỏ chai không nhãn mác bị vứt lẫn trong đống rác thải xây dựng tại quận Liên Chiểu. Hiện UBND phường Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu đang phối hợp công an làm rõ nguồn gốc lô hàng.

Vụ đổ trộm số hàng hóa ở huyện Bình Chánh (TP.HCM), chủ hàng cho biết vào cuối tháng 4-2025, qua báo chí, 2 công ty bán hàng cho ông đã bị Bộ Công an xử lý về hành vi kinh doanh thực phẩm chức năng giả (vụ án liên quan Công ty cổ phần dược phẩm MediUSA và Công ty cổ phần dược phẩm liên doanh Mediphar do Cục Cảnh sát kinh tế thụ lý, điều tra, khởi tố ngày 26-4-2025).

Do vậy, ông đã thu hồi sản phẩm và mang đi tiêu hủy. Trị giá lô hàng tiêu hủy khoảng 500 triệu đồng.

Ngoài ra, chủ hàng còn khai nhận, tại trụ sở Công ty TNHH Sức khỏe xanh Natural Care, (phường Tân Hưng Thuận, quận 12) và 1 địa điểm ở huyện Bình Chánh còn một số hàng hóa chưa kịp mang đi tiêu hủy, gồm 14 loại thực phẩm chức năng do người mua trả về.

Trước thông tin trên, bạn đọc lo ngại rủi ro sức khỏe cộng đồng khi thuốc và thực phẩm chức năng bị tiêu hủy không đúng cách. Nhiều người còn đặt câu hỏi: “Chủ lô hàng muốn tiêu hủy thì phải thực hiện thế nào mới đúng quy định pháp luật?”.

Không thể đốt cho xong chuyện!

Anh Nguyễn Minh Quang (quận Gò Vấp, TP.HCM) bày tỏ: “Ai dám chắc rằng trong hàng ngàn hộp thuốc đó không có chất độc hại? Nếu trẻ em lượm được thuốc và uống nhầm, ai chịu trách nhiệm? Mùi đốt thuốc bốc lên, người dân hít phải cũng ảnh hưởng sức khỏe”.

Anh Quang cho rằng thuốc và thực phẩm chức năng là hàng hóa đặc biệt, liên quan đến sức khỏe và cả môi trường. Cơ quan chức năng cần truy đến cùng: Ai là chủ lô hàng? Vì sao không tiêu hủy theo đúng quy định?

Đồng quan điểm, chị Lê Thị Hồng Nhung (TP Thủ Đức, TP.HCM) cho rằng đây không đơn thuần là chuyện “vứt rác” bởi thuốc và thực phẩm chức năng là hàng hóa đặc biệt, liên quan đến sức khỏe, nếu hết hạn hoặc không còn sử dụng phải được tiêu hủy theo đúng quy trình nghiêm ngặt, có giám sát. Việc một lượng lớn thuốc bị đốt rồi vứt bỏ ở khu đất trống là coi thường sức khỏe cộng đồng và xem nhẹ quy định pháp luật.

Tình trạng tiêu hủy thuốc, thực phẩm chức năng tràn lan, sai quy định. Ảnh: TL

Tiêu hủy như thế nào cho đúng pháp luật?

Luật sư Đào Thị Bích Liên, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết: Chỉ cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được ra quyết định và tổ chức tiêu hủy hàng giả, hàng cấm hoặc hàng vi phạm hành chính. Điều này được quy định tại Điều 33 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi 2020).

Luật sư Đào Thị Bích Liên

Khi cá nhân, tổ chức phát hiện hàng hóa có dấu hiệu vi phạm phải trình báo kịp thời với cơ quan chức năng, không được tự xử lý hay tiêu hủy. Việc tự ý tiêu hủy không những không được miễn trừ trách nhiệm, mà còn có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy theo mức độ vi phạm.

Bên cạnh đó, quy trình tiêu hủy hàng vi phạm được quy định chi tiết tại Thông tư 173/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính và các văn bản hướng dẫn liên quan. Theo đó, để được tiêu hủy, hàng hóa phải được xác định: Không còn giá trị sử dụng; gây nguy hại nếu tiếp tục lưu thông; không thể tái chế hoặc sửa chữa.

Từ đó, cơ quan có thẩm quyền sẽ ra quyết định tiêu hủy, thành lập hội đồng tiêu hủy có đại diện các bên liên quan, lựa chọn phương pháp tiêu hủy phù hợp (đốt, chôn lấp, nghiền, hóa chất...). Toàn bộ quá trình phải được lập biên bản, giám sát chặt chẽ và tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường.

Việc vứt bỏ hàng giả, hàng kém chất lượng ra bãi rác, các khu đất trống là vi phạm quy định về xử lý tang vật vi phạm hành chính và tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Nếu lô hàng này chứa chất độc hại hoặc phụ gia cấm, hành vi đó có thể cấu thành hành vi đổ chất thải nguy hại trái phép, bị xử phạt theo điểm a khoản 7 Điều 29 Nghị định 45/2022, với mức phạt lên đến 150 triệu đồng, kèm hình phạt bổ sung như buộc khôi phục hiện trạng môi trường, chi trả chi phí xử lý.

Luật sư Bích Liên khuyến nghị, khi phát hiện hàng giả, hàng vi phạm, các cá nhân, tổ chức cần thực hiện các bước sau: Báo cáo ngay cho cơ quan có thẩm quyền (Cục Quản lý thị trường, Công an kinh tế…); phối hợp kiểm tra, lập biên bản vi phạm; chờ quyết định xử lý của cơ quan chức năng; tiến hành tiêu hủy đúng quy trình, dưới sự giám sát của hội đồng tiêu hủy và đơn vị xử lý được cấp phép.

Như vậy, việc thiếu hiểu biết pháp luật trong xử lý hàng giả có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nặng nề, không chỉ là phạt tiền mà còn nguy cơ bị truy cứu hình sự và thiệt hại uy tín nghiêm trọng.

Các cá nhân, tổ chức cần chủ động cập nhật quy định pháp luật về quản lý hàng hóa, bảo vệ môi trường và xử lý chất thải. Đồng thời, cơ quan nhà nước cũng cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật để ngăn ngừa vi phạm từ sớm.

Hủy thuốc lén lút có thể tiếp tay hàng giả

Dưới góc độ chuyên môn, tôi xin phân tích ba nguy cơ chính của việc vứt bỏ hoặc đốt thuốc đặc biệt là các loại có dấu hiệu là hàng giả, hàng kém chất lượng, hoặc hết hạn sử dụng như sau:

Thứ nhất, nguy cơ phát tán độc chất ra môi trường là rất lớn. Nhiều loại thuốc và thực phẩm chức năng chứa hoạt chất hóa học có tính bền vững cao, khi bị đốt không đúng cách (ví dụ như đốt lén lút ngoài trời như hai trường hợp nêu trên) có thể sinh ra khí độc như dioxin, furan hoặc các hợp chất hữu cơ bay hơi gây ung thư, đột biến gene. Những chất này không chỉ gây hại trực tiếp cho người đốt mà còn có thể tồn lưu lâu dài trong đất, nước, ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh, đặc biệt là trẻ nhỏ và người có bệnh nền.

Thứ hai, nếu thuốc chưa bị tiêu hủy hoàn toàn mà bị vứt ra môi trường, sẽ tạo điều kiện cho việc nhặt lại, tái sử dụng hoặc tái bán trôi nổi gây ra hậu quả nghiêm trọng. Các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng tưởng như đã bị vứt bỏ, nếu còn nguyên tem, bao bì và hạn sử dụng, rất dễ bị kẻ gian thu gom để quay vòng, gắn mác mới và đưa trở lại thị trường. Điều này không chỉ tiếp tay cho nạn hàng giả, hàng nhái mà còn trực tiếp đe dọa sức khỏe người tiêu dùng. Người bệnh sử dụng thuốc giả, thuốc hỏng có thể bị dị ứng nặng, ngộ độc, thậm chí tử vong nếu thuốc ảnh hưởng đến tim mạch, thần kinh hoặc hệ miễn dịch.

Thứ ba, hành vi tiêu hủy không đúng quy định còn vi phạm nghiêm trọng quy định về quản lý chất thải nguy hại và dược phẩm đặc biệt khi chưa xác định được nguồn gốc và tính chất pháp lý của lô hàng. Theo quy định, tất cả thuốc, thực phẩm chức năng không đạt chuẩn, thu hồi, hoặc hết hạn phải được tiêu hủy bởi đơn vị có giấy phép, trong điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt, có ghi nhận bằng biên bản và giám sát của cơ quan chức năng.

Việc tự ý tiêu hủy không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật, mà còn là biểu hiện của ý đồ che giấu nguồn gốc, có dấu hiệu trốn tránh trách nhiệm hình sự nếu lô thuốc đó liên quan đến hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng cấm.

Dược sĩ NGUYỄN MINH HOÀNG

THẢO HIỀN

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/muon-tieu-huy-thuoc-thuc-pham-chuc-nang-phai-lam-sao-post854564.html