Mưu sinh trên đỉnh lũ

7 giờ trướcBài gốc

Theo con nước nổi

Một ngày cuối tháng 9, trời còn tối mịt, anh Văn Công Phú (29 tuổi) ở ấp Hiệp Bình, xã Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp đã ra đồng giăng lưới. Không gian yên tĩnh bỗng trở nên ồn ào bởi tiếng máy nổ lạch bạch từ chiếc vỏ lãi của anh rẽ sóng lao đi.

Hơn một giờ đồng hồ sau, anh Phú tới cánh đồng (xã Phú Thành B, huyện Tam Nông cũ) để bắt đầu bủa lưới. Trên đồng, xa xa đã có những ánh đèn của những đồng nghiệp cùng nghề giăng câu, lưới, đặt dớn.

Bà Lê Thị Tím dỡ dớn bắt cá trong đêm trên đồng lũ Đồng Tháp

Giữa cánh đồng vắng lặng, gió thổi rì rào, thỉnh thoảng anh lấy tay đập muỗi. Anh Phú là đời thứ hai trong gia đình gắn bó với nghề giăng câu, thả lưới mùa nước nổi. Cuộc đời anh cũng như con nước, lúc đầy lúc vơi. Anh kể, mấy năm trước, lên TPHCM làm phụ hồ. Anh gặp rồi cưới một cô gái quê Phan Thiết cũng vào thành phố làm thuê. Họ có với nhau một mặt con.

Nhưng rồi “không hợp”, cách nay ba tháng, hai người khép lại một cuộc hôn nhân, vợ nuôi con gần 2 tuổi, còn anh về quê, trở lại với cái nghề cha truyền con nối. "Ở quê khó tìm việc làm lắm, ngoài làm thuê, ai kêu gì làm nấy. Nên ráng tranh thủ ba tháng nước nổi để kiếm sống”, anh Phú trải lòng.

“Nghề đánh bắt mùa nước nổi vô chừng, nay dính nhiều mai dính ít nhưng cực nhất là những đêm mưa to, gió lớn. Một mình giữa đồng vắng, sóng vỗ ì oạp vào mạn xuồng cũng ớn lạnh”. Anh Văn Công Phú

Công việc của anh Phú bắt đầu từ lúc mọi người đang yên giấc và kết thúc khi mặt trời đã gần đứng bóng. Anh cho biết, năm nay nước về nhiều, tuy nhiên cá không còn như ngày xưa. Với 30 tay lưới dài gần 1,2 km, mỗi ngày dính lưới trên dưới chục kg cá các loại (cá rô, mè vinh, rô phi, lóc, linh...) thu nhập 300 - 400 nghìn đồng, trừ chi phí thì đủ đắp đổi qua ngày.

“Cực nhất là những đêm mưa to, gió lớn. Một mình giữa đồng vắng, sóng vỗ ì oạp vào mạn xuồng cũng ớn lạnh”, anh Phú tâm sự.

Nguy hiểm, vất vả là vậy nhưng nó đã trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống của anh Phú và người dân vùng biên. Họ vẫn bám lấy mùa lũ, bởi đó là cơ hội hiếm hoi trong năm để có thêm thu nhập, đặc biệt khi những năm gần đây, lũ lớn ngày càng ít về. Nhưng nghịch lý thay, năm nay nước lớn mà cá lại chẳng nhiều.

Từ đồng lũ Tam Nông ngược lên biên giới xã Thường Phước (Đồng Tháp), giáp Campuchia, ông Nguyễn Văn Oai (60 tuổi) cùng vợ ra đồng dỡ 30 dớn trong đêm. Ông Oai có hơn 20 năm kinh nghiệm đặt dớn (một loại ngư cụ làm bằng tre, trúc và lưới dùng để bắt cá trên đồng lũ - PV).

Vào mùa nước nổi, hằng ngày vợ chồng ông Oai gần như thức trắng đêm trên đồng đổ dớn đến trời tờ mờ sáng, thu hoạch xong ông chở cá ra chợ bán cho thương lái. Theo lời ông, trước khi nước lũ về, bà con đặt dớn đã cắm cừ (đóng cọc xuống nước để làm chỗ neo giữ hoặc gia cố dớn), bao lưới trên ruộng để bắt cá mùa nước nổi.

Ngồi trên xuồng phân loại cá, bà Lê Thị Tím (vợ ông Oai) bảo: "Cá đổ dớn lên phải phân loại mới có lời, chứ để nguyên thì người ta mua xô. Tùy con nước mà cá tôm sẽ ít hay nhiều. Mỗi ngày vợ chồng tôi có thể kiếm vài trăm nghìn đồng, hôm nào trúng được cả triệu đồng”.

Tiếng thở dài trên đồng lũ

Từ Thường Phước qua sông Tiền, chạy tầm hơn chục cây số là tới cánh đồng xã Vĩnh Xương (An Giang) giáp biên giới Campuchia.

Người dân giăng lưới trên đồng lũ Đồng Tháp. Ảnh: Hòa Hội

Lũ về, nước tràn đồng, xóa nhòa ranh giới giữa bờ và ruộng. Chúng tôi gặp vợ chồng ông Trần Văn Hồng (ấp 5, xã Vĩnh Xương) vừa cuốn xong 50 tay lưới bắt cá chạch. Nắng trưa gay gắt hắt xuống mặt nước. Ngồi ở sau xuồng, vợ anh Hồng giọng buồn buồn: “Hôm nay cá ít quá. Vợ chồng đi từ 3 giờ sáng tới giờ mà kiếm được có hơn 150 nghìn đồng, không bằng một nửa những năm trước”.

Ông Trần Văn Hồng, tầm 55 tuổi, dáng rắn rỏi sạm đen vì nắng gió cũng không giấu nỗi thất vọng. Ông nhìn ra cánh đồng mênh mông tâm sự: “Làm cái nghề này, tôi trước mũi xuồng bủa lưới, vợ chống sào phía sau suốt ngày đêm nhưng cá ngày càng cạn kiệt. Kiếm được bắt gạo nuôi thân thật khó nhọc”.

Cách đó không xa, một bóng người gầy guộc, mái tóc bạc trắng đang lầm lũi kéo lưới. Đó là ông Nguyễn Văn Tám, một lão nông chừng 80 tuổi (cùng xã Vĩnh Xương) gắn bó cả đời với con nước nổi.

Với kinh nghiệm lâu năm trong nghề, ông có thể nhìn màu nước trên đồng là biết cá nhiều hay ít và hiểu từng luồng đi của cá. Tuy nhiên, ông lắc đầu ngao ngán. “Nước mênh mông mà không có cá, cả buổi sáng giăng mấy chục tay lưới dính chưa đầy 2 kg cá, giờ kiếm được đồng tiền nhọc nhằn lắm”, ông Tám thở dài.

Mấy chục năm sống ở đầu nguồn lũ, ông Tám chưa thấy năm nào nước lũ về mà cá tôm lại ít đến vậy. “Mùa lũ hễ chuẩn bị mưa là có gió, đồng nước cũng nổi sóng như biển khơi. Mấy năm trước, trời chuyển mưa là tôi vội về trú, chứ không dám làm ráng như bây giờ” ông Tám kể.

Sau nửa ngày giăng lưới trên đồng lũ, ông Tám quay xuồng trở về con đê quen thuộc, nơi những người dân và thương lái hẹn nhau mua bán. Vét hết số cá trong xuồng, cả những con cá tạp nhỏ nhất có thể bán được.

Lão nông chỉ biết thở dài, lặng lẽ ngồi xuống bờ đê nghỉ, tay châm điếu thuốc rít thật sâu rồi nói: “Mấy hôm nay nước kém, ít cá, hy vọng con nước sau, khoảng hai tuần nữa cá sẽ về nhiều”.

Chợ cá trên đồng

Thời điểm này, dọc tuyến biên giới ở đầu nguồn An Giang đang trong mùa nước nổi. Đây cũng là thời điểm người dân tất bật mưu sinh từ sản vật cá tôm "trời cho". Dù vậy, nguồn lợi thủy sản ngày càng giảm, không còn phong phú như trước.

Vợ chồng ông Trần Văn Hồng vừa giăng lưới xong trên đồng lũ An Giang

Trời vừa hừng sáng, tại chợ cá đồng Kênh Ruột (xã Nhơn Hội, tỉnh An Giang) tiếp giáp với biên giới Campuchia, khung cảnh mua bán cá linh và các sản vật mùa lũ khá nhộn nhịp. Đây là chợ cá đồng tự phát được nhóm họp chớp nhoáng trên cánh đồng mùa nước nổi vào lúc sáng sớm.

Tiếng mời chào, tiếng mặc cả hòa cùng tiếng mái chèo khua nước. Tại đây, hằng ngày, hàng chục chiếc ghe vỏ lãi, ghe đục, ghe bầu lớn nhỏ mang cá, tôm từ biên giới xuôi dòng về chợ Châu Đốc cân bán lại cho tiểu thương, đồng thời cũng từ đây lan tỏa khắp các tỉnh thành khác.

Ông Nguyễn Văn Gàng, Trưởng ấp Phú Thuận (xã Nhơn Hội) cho biết, khoảng tháng 7 âm lịch, cánh đồng biên giới bắt đầu ngập trắng nước, cũng là lúc người dân tập trung về đây để bước vào mùa đánh bắt cá tôm, nhưng chủ yếu là cá linh.

Theo ông Gàng, năm nay, nước lũ không những về sớm mà còn cao hơn năm ngoái gần nửa mét. Nước lũ về tạo điều kiện thuận lợi cho cá, tôm và nguồn lợi thủy sản sinh trưởng và phát triển, nhưng lạ thay, năm nay lượng cá tôm đánh bắt không được như mong đợi.

Hòa Hội

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/muu-sinh-tren-dinh-lu-post1780686.tpo