Trang The War Zone cho biết, biên đội tàu phá băng Trung Quốc đã bị Lực lượng Tuần duyên Mỹ (USCG) phát hiện tại vùng biển quốc tế, đây là khu vực tự do hoạt động nhưng bởi sự tập trung với số lượng lớn, USCG buộc phải theo dõi liên tục.
Cơ quan chức năng Mỹ ban đầu phát hiện 2 tàu nghiên cứu Trung Quốc đó là chiếc Ji Di và Zhong Shan Da Xue Ji Di có mặt tại vùng Biển Bering vào ngày 5/8/2025.
Sang tới hôm sau, một trong hai tàu được phát hiện ở khu vực Biển Chukchi, phía trên Vòng Bắc Cực. Trước đó vào cuối tháng 7/2025, một tàu phá băng khác là chiếc Xue Long 2 cũng bị phát hiện cách Alaska 466 km.
Hiện chưa rõ lý do dẫn tới sự tập trung lực lượng của tàu phá băng Trung Quốc gần Mỹ nhưng trang TWZ nhận xét, băng tan đang mở ra những tuyến đường mới ở Bắc Cực, khiến khu vực này trở nên quan trọng về mặt chiến lược đối với thương mại và khai thác tài nguyên.
Trung Quốc đang tự gọi mình là "quốc gia cận Bắc Cực" và họ muốn sử dụng Tuyến đường biển phía Bắc hiện do Nga kiểm soát để rút ngắn hải trình từ Thượng Hải đến châu Âu tới hàng nghìn km.
Ngoài ra tình hình hiện tại còn cho thấy sự tụt hậu đáng kể của Mỹ so với Nga và Trung Quốc trong việc kiểm soát vùng biển Bắc Cực, khi Washington đã bỏ quên địa bàn này suốt một thời gian dài.
Hiện tại Tuần duyên Mỹ chỉ có 2 tàu phá băng phù hợp để triển khai tại Bắc Cực đó là chiếc USCGC Polar Star và USCGC Healy. Trong khi đó Trung Quốc đã có 5 tàu phá băng cỡ lớn hiện diện trong khu vực, còn Nga sở hữu tới hàng chục chiếc.
Mỹ không đóng mới tàu phá băng trong gần 50 năm qua, khi họ nhận ra và tái khởi động thì số phương tiện mới sẽ không sẵn sàng cho đến năm 2029, chính vì vậy hiện tại Washington đang tụt hậu đáng kể so với các đối thủ trong cuộc đua kiểm soát Bắc Cực.
Để nhanh chóng khắc phục tình trạng thiếu tàu phá băng, Mỹ đã quyết định hợp tác với Canada và Phần Lan khi ký kết một thỏa thuận hợp tác mang tên Nỗ lực hợp tác phá băng (Hiệp ước ICE).
Sáng kiến này bao gồm việc chia sẻ thông tin, phát triển lực lượng lao động và mời các đồng minh mua tàu phá băng được đóng tại các xưởng đóng tàu của Mỹ, Canada hoặc Phần Lan nhằm nhanh chóng lấp đầy khoảng trống đang bị Trung Quốc và Nga khai thác.
Mới đây 4 công ty đóng tàu lớn từ các quốc gia nói trên đã tuyên bố hợp tác để nhanh chóng hoàn thành những con tàu phá băng mới cho Lực lượng Bảo vệ bờ biển Mỹ.
Trước đó, USCG đã lần đầu tiên sau 50 năm tiến hành đặt hàng đóng một tàu phá băng hạng nặng, đây là một phần trong kế hoạch đổi mới hạm đội. Công ty nhận hợp đồng là Bollinger Shipyards, trụ sở nằm tại Seattle, Washington.
Tuy nhiên cần nhấn mạnh nếu như Mỹ tiến về phía trước thì các đối thủ của họ cũng không đứng yên - Nga và Trung Quốc cũng đang liên tục tăng cường hạm đội tàu phá băng của mình.
Với những gì đang diễn ra, có lẽ chính quyền Washington nên mong đợi cán cân lực lượng không bị kéo giãn, trước khi hy vọng khoảng cách này sẽ được thu hẹp lại đáng kể.
Việt Dũng
Theo The War Zone