Mỹ cho phép Hàn Quốc đóng tàu ngầm năng lượng hạt nhân, đồng minh Nhật sẽ thế nào?

5 giờ trướcBài gốc

Nhân chuyến thăm Hàn Quốc hồi cuối tháng 10, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rằng Washington phê duyệt cho Hàn Quốc chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân tại Mỹ.

Các chuyên gia nhận định rằng kế hoạch này không chỉ mang ý nghĩa bước ngoặt đối với quá trình phát triển sức mạnh quân sự của Seoul và hợp tác Mỹ-Hàn, mà còn có thể tác động mạnh mẽ tới Nhật – một đồng minh hiệp ước khác của Mỹ ở Đông Bắc Á – và tình hình khu vực, theo bài tổng hợp đăng ngày 9-11 của tờ The Strait Times.

Hàn Quốc có thể là nước thứ 8 có tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Ngày 30-10, Tổng thống Trump thông báo trên mạng xã hội Truth Social về việc ông cùng người đồng cấp Hàn Quốc - Tổng thống Lee Jae-myung một ngày trước đó đã nhất trí về nhu cầu của Seoul sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và đảm bảo năng lượng hạt nhân cho tàu ngầm

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung tại TP Gyeongju hôm 29-10. Ảnh: AFP-Yonhap

Ông Trump cho biết quyết định về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Seoul được đưa ra khi liên minh quân sự Mỹ-Hàn Quốc đang “mạnh mẽ hơn bao giờ hết”. Ông cũng cho biết tàu sẽ được đóng tại xưởng đóng tàu Hanwha Philly ở TP Philadelphia (bang Pennsylvania, Mỹ) hiện thuộc sở hữu của tập đoàn Hanwha – một trong những chaebol hàng đầu Hàn Quốc.

Tổng thống Lee hôm 29-10 nhấn mạnh rằng Hàn Quốc chỉ nhắm tới phát triển tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, chứ không phải tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân.

Nói trên sóng đài KBS hôm 9-11, Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Ahn Gyu-back cho biết nước này có công nghệ để chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong vòng chưa đầy 10 năm.

Nếu điều này thành hiện thực, Hàn Quốc sẽ gia nhập nhóm hiếm hoi các nước có được tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Hiện nay, chỉ có Mỹ, Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc, Ấn Độ sở hữu loại phương tiện quân sự này. Theo thỏa thuận AUKUS của bộ ba Mỹ-Anh-Úc, Úc dự kiến mua tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ từ đầu những năm 2030, tức là nhiều khả năng trước khi Hàn Quốc có tàu ngầm loại này.

Lợi ích với Mỹ-Hàn và chỉ trích từ Nga, Trung Quốc, Triều Tiên

TS Bence Nemeth thuộc Khoa Nghiên cứu quốc phòng tại King’s College London (Anh) cho rằng động thái này mang lại lợi ích chiến lược cho cả Mỹ và Hàn Quốc.

“Mỹ cần thêm năng lực đóng tàu – bao gồm cả việc sản xuất tàu ngầm hạt nhân nhanh hơn – trong khi Hàn Quốc từ lâu đã mong muốn điều đó. Có vẻ như cả hai bên đều có lợi” - ông Nemeth nhận định.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quỹ SK-Korea tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách châu Á của Viện chính sách Brookings (Mỹ) - TS Andrew Yeo lưu ý rằng việc Hàn Quốc sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đã không được một số nước trong khu vực như Nga, Trung Quốc và Triều Tiên hoan nghênh.

Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un thị sát một xưởng đóng tàu và tìm hiểu về tình hình đóng tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa chiến lược hôm 8-3. Ảnh: KCNA

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn hôm 30-11 cho biết “Trung Quốc hy vọng cả Hàn Quốc và Mỹ sẽ nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân và làm những việc thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực, chứ không phải ngược lại”.

Bộ Ngoại giao Nga hôm 31-11 chỉ trích động thái của Mỹ và Hàn Quốc về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân “rõ ràng có tính chất gây bất ổn và sẽ gây ra hậu quả tiêu cực nghiêm trọng đối với an ninh khu vực, tác động đến sự ổn định toàn cầu”.

Bộ trưởng Quốc phòng Triều Tiên No Kwang Chol hôm 8-11 cáo buộc Mỹ “cố tình leo thang căng thẳng chính trị và quân sự trong khu vực” và đe dọa “sẽ có những hành động quyết liệt hơn chống lại mối đe dọa”. Trước đó, Triều Tiên hôm 7-11 đã phóng một tên lửa đạn đạo về phía biển Nhật Bản.

Ông Yeo cảnh báo rằng quyết định này của Tổng thống Lee vừa không củng cố an ninh trên bán đảo Triều Tiên vừa có thể khiến “nguy cơ bất ổn và vòng xoáy tiềm tàng về một cuộc chạy đua vũ trang” trở nên hiện hữu.

“Mặc dù Hàn Quốc không sở hữu vũ khí hạt nhân, nhưng khả năng xử lý uranium ở mức độ cao hơn và sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân sẽ tạo ra môi trường thuận lợi hơn để mở rộng năng lực hạt nhân, bao gồm cả vũ khí hạt nhân” - ông Yeo giải thích thêm.

Giới phân tích cũng lưu ý tới việc truyền thông nhà nước Triều Tiên hồi tháng 3 đã công bố hình ảnh lãnh đạo Kim Jong-un thăm một xưởng đóng tàu và tìm hiểu về “tình hình đóng tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa chiến lược đang được xúc tiến”. Trước đó – ngay từ khi lập kế hoạch 5 năm hồi tháng 1-2021, Bình Nhưỡng đã đặt mục tiêu chiến lược là triển khai tàu ngầm loại này trên bán đảo Triều Tiên.

Cơ quan tình báo Hàn Quốc nói rằng Nga có thể cung cấp cho Bình Nhưỡng 2 hoặc 3 module tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân được tháo dỡ từ các tàu ngầm đã ngừng hoạt động của Moscow. Nga và Triều Tiên chưa xác nhận thông tin này.

Nhật và ý tưởng tàu ngầm hạt nhân: Ký ức đau thương hay đổi mới quốc phòng

Quyết định của liên minh Mỹ-Hàn về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cũng làm dấy lên cuộc tranh luận tại Nhật về việc liệu Tokyo có nên tiếp bước Seoul và đặt mua tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho riêng mình.

Thủ tướng Nhật Sanae Takaichi trong cuộc họp báo ở Văn phòng Thủ tướng Nhật hôm 21-10. Ảnh: AFP

Hiện nay, giống như Hàn Quốc, Nhật bị giới hạn trong việc làm giàu hoặc tái chế uranium dưới sự giám sát của Mỹ theo các thỏa thuận hợp tác hạt nhân song phương giữa Washington và Tokyo.

Ba nguyên tắc phi hạt nhân – không bao giờ sản xuất, sở hữu hoặc lưu trữ vũ khí hạt nhân – vốn được thông qua từ năm 1967 vẫn là nền tảng trong chính sách phòng vệ quân sự của Nhật.

Quan trọng nhất, dư luận Nhật – quốc gia duy nhất từng bị thả bom nguyên tử – được dự báo có thể phản ứng mạnh mẽ trước ý tưởng sử dụng năng lượng hạt nhân cho mục đích quân sự, dù đó là trang bị cho động cơ tàu ngầm.

Tuy nhiên, TS Yeo cho rằng mối lo ngại lớn nhất đối với Nhật có lẽ là viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân trong khu vực.

Ngày 21-10, tân Thủ tướng Nhật Sanae Takaichi công bố kế hoạch quốc phòng mới, trong đó đặt mục tiêu mua “tàu ngầm thế hệ tiếp theo với khả năng đẩy [của động cơ] tiên tiến”. Trước đó, hội đồng chuyên gia của Bộ Quốc phòng Nhật hồi tháng 9 đã lần đầu tiên tán thành ý tưởng mua một loại tàu ngầm như vậy.

Ngày 6-11, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Shinjiro Koizumi nhấn mạnh rằng Tokyo không được loại trừ phương án tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân khi mà tình hình an ninh khu vực đang xấu đi.

“Tất cả các nước xung quanh đều có [tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân]. Môi trường xung quanh Nhật đang thực sự trở nên nghiêm trọng đến mức chúng ta phải cân nhắc xem nên tiếp tục sử dụng tàu ngầm diesel như hiện tại hay lựa chọn tàu ngầm hạt nhân” - ông Koizumi nói trên sóng đài TBS.

GS Heng Yee Kuang thuộc Trường Sau đại học về Chính sách công của Đại học Tokyo (Nhật) cho rằng việc Nhật sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong tương lai có thể giúp cân bằng tốt hơn cán cân quyền lực.

“Điều này sẽ giúp Mỹ và các đồng minh duy trì lợi thế trong cán cân quyền lực dưới biển ở khu vực” – ông Heng nói.

HOÀN ĐỨC

Nguồn PLO : https://plo.vn/my-cho-phep-han-quoc-dong-tau-ngam-nang-luong-hat-nhan-dong-minh-nhat-se-the-nao-post880587.html