Lục quân Mỹ chọn tên lửa đánh chặn Freedom Eagle FE-1 với hợp đồng 95,9 triệu USD nhằm đối phó các UAV nhóm 2 và 3, nhấn mạnh cách tiếp cận chi phí – hiệu quả trong phòng không tầm gần. Cùng thời điểm, Washington Post cho biết Nga âm thầm xây dựng mạng giám sát đáy biển Harmony ở Bắc Cực để bảo vệ tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân. Tại Nam Á, DRDO của Ấn Độ đang phân tích tên lửa PL-15E thu hồi gần như nguyên vẹn để rút kinh nghiệm cho chương trình Astra Mark-2.
Mỹ chọn FE-1 chống UAV: chi phí – hiệu quả và tích hợp hệ thống
AeroVironment ngày 22.10 thông báo lục quân Mỹ đã chọn Freedom Eagle FE-1 làm tên lửa đánh chặn UAV thế hệ mới. Mục tiêu là cung cấp cho lực lượng mặt đất một đạn đánh chặn rẻ, sản xuất nhanh để xử lý số lượng lớn UAV cỡ trung và lớn. Giá mục tiêu dưới 200.000 USD mỗi quả cho phép hạn chế tiêu hao các đạn phòng không đắt tiền thuộc SHORAD hoặc SAM.
Tên lửa FE-1 được mô tả là giải pháp chi phí thấp nhưng hiệu suất cao để đối phó với máy bay không người lái - Ảnh: BlueHalo
FE-1 sử dụng động cơ nhiên liệu rắn hai giai đoạn, giúp tăng tốc nhanh và đánh chặn chính xác trong thời gian ngắn. Các thử nghiệm trước đó chứng minh độ tin cậy của động lực và đầu đạn, giảm rủi ro kỹ thuật trước khi biên chế. Tên lửa được mô tả có thể bắn hạ UAV, thậm chí máy bay cánh cố định hoặc trực thăng tốc độ chậm trong điều kiện nhất định.
Thiết kế mô-đun và phần mềm mở giúp FE-1 dễ tích hợp với radar cảnh giới Sentinel, mạng chỉ huy – điều khiển FAAD C2, cũng như các bệ phóng mặt đất sẵn có. Quy trình sản xuất được đẩy nhanh để rút ngắn thời gian thử nghiệm và bàn giao lô đầu tiên. Trong kiến trúc phòng thủ nhiều tầng, FE-1 là một lớp đánh chặn phối hợp với radar, cảm biến RF và biện pháp phi động năng như gây nhiễu điện tử.
Chiến thuật phòng không nhiều tầng trước bão UAV
Quyết định trang bị FE-1 phản ánh kinh nghiệm từ Ukraine và Trung Đông, nơi UAV giá rẻ gây quá tải hệ thống phòng không truyền thống. Với chi phí mỗi đạn dưới 200.000 USD, FE-1 hướng tới tái lập cán cân chi phí – hiệu quả, dành các đạn SHORAD/SAM đắt tiền cho mục tiêu ưu tiên cao hơn, đồng thời tận dụng mạng cảm biến và gây nhiễu để phân tầng đối phó.
Nga dựng mạng Harmony ở Bắc Cực: giám sát đáy biển bảo vệ SSBN
Washington Post ngày 23.10 cho biết Nga âm thầm xây dựng mạng giám sát dưới biển Bắc Cực mang tên Harmony nhằm bảo vệ tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân của Hạm đội phương Bắc. Hệ thống gồm sonar, cáp quang và anten ngầm; đáng chú ý nhiều thiết bị được mua từ Mỹ và châu Âu qua bên thứ ba.
Tàu ngầm lớp Borei của Nga - Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga
Theo Washington Post, công ty Mostrello Commercial Ltd. (đăng ký tại Cyprus, được cho là do phía Nga điều hành) nhập khẩu sonar khảo sát đáy biển của các hãng Mỹ như EdgeTech và R2Sonic. Dữ liệu cảm biến được truyền qua cáp quang ngầm về bờ, kết hợp hệ thống giám sát hàng hải để phát hiện và theo dõi vật thể dưới nước.
Harmony bố trí các mảng cảm biến âm thanh thụ động dọc sườn núi ngầm, tạo vành đai cảnh báo bao quanh tuyến xuất phát tàu ngầm từ căn cứ Gadzhiyevo đến quần đảo Franz Josef Land. Nga sử dụng tàu ngầm không người lái có thể lặn tới 3.000 m để lắp đặt và bảo trì cảm biến ở khu vực băng dày hoặc địa hình hiểm trở.
Tác động chiến thuật và kiểm soát công nghệ
Mạng Harmony giúp Nga tăng khả năng bảo vệ lực lượng răn đe hạt nhân trên biển, đồng thời thách thức ưu thế giám sát ngầm của Mỹ và NATO ở Bắc Cực. Đối với phương Tây, đây cũng là cảnh báo về lỗ hổng kiểm soát xuất khẩu công nghệ lưỡng dụng, thúc đẩy xu hướng siết chặt quy định và phát triển năng lực tác chiến đáy biển.
Ấn Độ phân tích PL-15E: đòn bẩy cho Astra Mark-2
DRDO đang “mổ xẻ” tên lửa không đối không PL-15E của Trung Quốc, thu hồi gần như nguyên vẹn sau khi một chiến đấu cơ Pakistan phóng trong cuộc đụng độ hồi tháng 5 nhưng đạn không phát nổ. Sự việc xảy ra gần Hoshiarpur, tạo cơ hội hiếm để tiếp cận trực tiếp cấu trúc đầu dò, quản lý năng lượng và giải pháp chống nhiễu điện tử.
Tên lửa Trung Quốc rơi tại Ấn Độ hồi tháng 5 - Ảnh: Indian Channel News 9
PL-15E là tên lửa BVR chủ lực của Trung Quốc, nổi bật với đầu dò radar AESA và động cơ nhiên liệu rắn hai giai đoạn (dual-pulse). Theo các nguồn mở, phiên bản xuất khẩu có tầm bắn khoảng 145 km, tốc độ vượt Mach 5 (hơn 6.000 km/h). DRDO dự kiến ứng dụng bài học kỹ thuật này cho Astra Mark-2, hướng tới trang bị động cơ dual-pulse, đầu dò AESA nhỏ gọn hơn và mở rộng “vùng không thể thoát” lên tới 200 km trong điều kiện tối ưu.
Về chiến thuật, Không quân Ấn Độ đẩy mạnh tác chiến BVR phối hợp máy bay AEW&C, đồng thời tăng dự trữ tên lửa Meteor cho Rafale để bảo đảm năng lực trong khi Astra Mark-2 hoàn thiện.
Đánh giá chung về cán cân khu vực
Ba diễn biến cho thấy xu hướng điều chỉnh công nghệ – chiến thuật theo bài học chiến trường hiện tại. FE-1 bổ sung lớp đánh chặn chi phí thấp trước bão UAV, giúp phân bổ hợp lý tài nguyên phòng không. Harmony củng cố năng lực phát hiện dưới biển của Nga tại một khu vực chiến lược, đặt ra yêu cầu thích ứng về tác chiến đáy biển và kiểm soát công nghệ lưỡng dụng đối với phương Tây. Tại Nam Á, việc Ấn Độ khai thác mẫu PL-15E thu hồi có thể rút ngắn vòng đời phát triển Astra Mark-2 và củng cố học thuyết BVR. Với FE-1, Mỹ cũng mở đường cho khả năng xuất khẩu sang NATO và đồng minh, từ đó tác động tới cấu trúc phòng không nhiều tầng trong khối.
CTVX