Mỹ để ngỏ khả năng đưa Tomahawk lên bàn cờ Ukraine: Nga liệu có phải nhượng bộ?

3 giờ trướcBài gốc

Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cho biết, vấn đề đang được chính quyền thảo luận và Tổng thống Trump sẽ quyết định về việc liệu có nên cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine hay không. Động thái này diễn ra sau khi Tổng thống Ukraine Zelensky gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên hợp quốc.

Tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk. Ảnh: Wikipedia

Kiev lập luận rằng, nếu được sự chấp thuận của chính phủ Mỹ, họ có thể sử dụng tên lửa Tomahawk có thể gây áp lực lớn đối với Nga và đặt các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ nước này vào tình thế nguy hiểm.

Tính năng của tên lửa Tomahawk

Tomahawk là tên lửa hành trình, cận âm, được thiết kế để tấn công chính xác vào các mục tiêu trên bộ. Tên lửa ban đầu do General Dynamics phát triển và sau đó là tập đoàn Raytheon tiếp quản. Tomahawk được ra đời từ Chiến tranh Lạnh xuất phát từ nhu cầu của Mỹ muốn chế tạo một tên lửa tầm xa có thể mang đầu đạn thông thường hoặc hạt nhân.

Tên lửa dài 6,25 mét khi được gắn động cơ đẩy và dài 5,55 mét khi không có động cơ đẩy. Đường kính phóng của tên lửa là 0,52 mét và trọng lượng phóng là 1.315 kg. Mỗi tên lửa có thể mang đầu đạn 454 kg. Tầm bắn từ 1.250 đến 2.500 km - tùy thuộc vào biến thể.

Tên lửa trang bị động cơ phản lực cánh quạt, bay ở độ cao cực thấp (từ 30 đến 50 mét để tránh radar và ở tốc độ cận âm 880 km/giờ - khiến việc phòng thủ trở nên cực kỳ khó khăn).

Tomahawk được tích hợp một số hệ thống dẫn đường tên lửa tiên tiến, trong đó có Hệ thống Dẫn đường Quán tính (INS), Hệ thống So sánh Đường viền Địa hình (TERCOM), Hệ thống Định vị Toàn cầu (GPS) và hệ thống Tương quan Đối chiếu Hình ảnh Kỹ thuật số (DSMAC). Độ chính xác của tên lửa được cho là dưới 10 mét.

Tên lửa có thể được phóng từ nhiều loại bệ phóng khác nhau, trong đó có bệ phóng trên tàu, tàu ngầm và bệ phóng mặt đất. Mặc dù có thể mang cả đầu đạn hạt nhân và đầu đạn thông thường, nhưng đến thời điểm hiện tại tên lửa chỉ được gắn đầu đạn thông thường. Tomahawk có thể được trang bị cả đầu đạn nổ mạnh đơn nhất và bom chùm.

Hiện nay, chỉ có Mỹ và Anh triển khai tên lửa này, tuy vậy một số đồng minh khác trong khối NATO cũng bày tỏ sự quan tâm.

Nếu Mỹ chấp thuận quyết định chuyển giao tên lửa cho Ukraine thì điều này đồng nghĩa với việc Kiev sẽ nhận được một trong những loại vũ khí tiên tiến nhất mà các đồng minh lớn khác của Washington chưa có cơ hội sở hữu.

Tomahawk được đưa vào sử dụng lần đầu tiên vào năm 1983. Mỹ đã triển khai tên lửa trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc năm 1991. Kể từ đó, tên lửa được sử dụng trong một số chiến dịch khác như Chiến dịch Tự do Iraq, Chiến dịch Tiếp cận Vô hạn ở Sudan và Afghanistan, Chiến dịch Bình minh Odyssey ở Libya và Chiến dịch Quyết tâm Cố hữu ở Syria. Tuy nhiên, tên lửa đã gặp một số trục trặc trong Chiến dịch Tự do Iraq và phải thiết kế lại hệ thống dẫn đường.

Tên lửa Tomahawk đã được phóng hơn 2.350 lần và trở thành vũ khí ưa chuộng của quân đội Mỹ để tấn công các mục tiêu trên bộ có giá trị cao hoặc được bảo vệ nghiêm ngặt. Mỗi tên lửa có giá khoảng 2,4 triệu USD - tùy thuộc vào biến thể.

Phiên bản mới nhất của tên lửa được gọi là dòng Block V. Đây là bản nâng cấp từ Block IV Tactical Tomahawk (TACTOM) mà Hải quân Mỹ bắt đầu sở hữu vào năm 2020. Tên lửa này được trang bị liên kết dữ liệu cho phép thay đổi mục tiêu giữa chừng khi đang bay. Tên lửa cũng có thể bay lơ lửng trên không hàng giờ và đổi hướng ngay lập tức khi có yêu cầu.

Tomahawk có ba biến thể: Block V - TACTOM hiện đại hóa với hệ thống dẫn đường và liên lạc được nâng cấp; Block Va - có thể tấn công các mục tiêu di động trên biển; Block Vb - được trang bị đầu đạn đa tác động kết hợp có khả năng tấn công nhiều mục tiêu trên bộ khác nhau.

Tên lửa Block V Tomahawk được trang bị bản nâng cấp NAV/COMM, duy trì khả năng cập nhật mục tiêu trên không và cải thiện khả năng dẫn đường. Dòng Tomahawk Block V dự kiến sẽ tiếp tục phục vụ đến năm 2035.

Khác biệt so với các tên lửa hiện tại của Ukraine

So với những tên lửa mà Ukraine đang sở hữu, Tomahawk vượt trội hơn đáng kể về tính năng và sức mạnh.

Ukraine hiện có một số tên lửa tầm xa do phương Tây cung cấp và do nước này tự sản xuất như ATACMS, Storm Shadow, Flamingo, Neptune, Harpoon,

Tên lửa Flamingo do công ty Fire Point của Ukraine phát triển, được Tổng thống Zelensky đánh giá là vũ khí thành công nhất của quốc gia này với tầm bắn hơn 1.600 km

Neptune là tên lửa chống hạm do Ukraine chế tạo và công bố vào năm 2015. Các phiên bản mới của tên lửa có tầm bắn chỉ hơn 960 km.

Harpoon do tập đoàn Boeing của Mỹ sản xuất, là tên lửa chống hạm hoạt động trong mọi thời tiết, bay vượt đường chân trời, sử dụng radar chủ động dẫn đường và có thể bay sát mặt nước để tránh bị phòng không của đối phương phát hiện. Nó có thể được phóng từ tàu chiến, tàu ngầm, máy bay hoặc các khẩu đội pháo bờ biển và có tầm bắn 120 km.

ATACMS là sản phẩm của Tập đoàn Lockheed Martin tại Mỹ, Hệ thống Tên lửa Chiến thuật Lục quân này có tầm bắn tối đa lên tới 290 km tùy thuộc vào từng mẫu. Đây là tên lửa đạn đạo chiến thuật đất đối đất tầm trung, sử dụng nhiên liệu rắn, dài khoảng 4 mét. ATACMS có thể được phóng từ Hệ thống Pháo phản lực Phóng loạt (MLRS) M270 hoặc Hệ thống Pháo phản lực Cơ động Cao (HIMARS) M142.

Tên lửa hành trình Storm Shadow do tập đoàn MBDA của Châu Âu sản xuất có tầm bắn 250 km, mang đầu đạn nặng 400 kg.

Liệu có thể thay đổi cục diện xung đột

Vẫn chưa rõ tên lửa Tomahawk có thể giúp Ukraine thay đổi cục diện xung đột hay không. Kiev từ lâu đã hối thúc các đối tác phương Tây cung cấp những loại vũ khí tầm xa như vậy để đáp trả Nga. Đến thời điểm hiện tại, Tổng thống Trump vẫn khẳng định chỉ cung cấp cho Ukraine "vũ khí phòng thủ". Tuy nhiên, ông Trump đã đồng ý bán vũ khí tầm xa cho NATO và các quốc gia châu Âu, sau đó họ có thể chuyển giao chúng cho Ukraine.

Ông Serhii Kuzan, Chủ tịch Trung tâm An ninh và Hợp tác Ukraine cho rằng: "Logic này rất đơn giản và dễ hiểu. Nếu Nga có tên lửa hành trình tầm xa, thì Ukraine cũng phải có khả năng tương tự để tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ đối phương".

Cùng chung quan điểm này, ông Kuzan, cựu cố vấn Bộ Quốc phòng Ukraine lưu ý: "Nếu ai đó nói rằng điều này là bất khả thi, tôi xin nhắc lại, các đối tác đã mất rất nhiều thời gian xem xét để cung cấp xe tăng hạng nặng và máy bay chiến đấu F-16. Mục tiêu của chúng tôi vẫn không thay đổi: tất cả các loại vũ khí hiện cần được chuyển giao cho Ukraine trong thời gian sớm nhất”.

Một số nhà quan sát cho rằng, nếu Mỹ quyết định cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine thì điều này có thể gây sức ép buộc Tổng thống Putin ngồi vào bàn đàm phán.

"Nếu Mỹ gửi dù chỉ một quả Tomahawk đến Ukraine cũng sẽ khiến Nga lo ngại hơn hầu hết các việc khác mà chúng ta có thể làm", một trợ lý cấp cao của Quốc hội Ukraine nhấn mạnh.

Phản ứng của Nga

Nga ngày 29/9 cho biết nước này sẽ quan sát và phân tích cẩn thận tình hình.

Khi được hỏi về tuyên bố của Phó Tổng thống Mỹ, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: "Câu hỏi, như trước đây là: Ai có thể phóng những tên lửa này? Chỉ có người Ukraine mới có thể phóng chúng, hay lính Mỹ sẽ làm điều đó? Và ai là người xác định mục tiêu của tên lửa? Phía Mỹ hay chính người Ukraine?”. Theo quan chức này, mọi sự đánh giá "cần phải có một phân tích rất sâu".

Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đây tuyên bố rằng các nước phương Tây sẽ trở thành bên tham chiến trực tiếp nếu họ cung cấp thông tin mục tiêu và thông tin tình báo để Ukraine có thể bắn tên lửa sâu vào lãnh thổ Nga.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Firstpost, Reuters

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/my-de-ngo-kha-nang-dua-tomahawk-len-ban-co-ukraine-nga-lieu-co-phai-nhuong-bo-post1233990.vov