Tên lửa siêu thanh Dark Eagle, hay còn được gọi là vũ khí siêu thanh tầm xa (Long-Range Hypersonic Weapon - LRHW), là một trong những bước tiến công nghệ quân sự tiên phong của Quân đội Mỹ, đánh dấu sự tham gia chính thức của Mỹ vào cuộc đua vũ khí siêu thanh với các cường quốc như Trung Quốc và Nga.
Được triển khai lần đầu tiên ra nước ngoài tại Lãnh thổ Bắc Úc trong cuộc tập trận Talisman Sabre 2025, Dark Eagle không chỉ thể hiện khả năng tác chiến tiên tiến mà còn mang ý nghĩa chiến lược quan trọng trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Dựa trên các nguồn thông tin Stars and Stripes, The Defense Post và trang web của Quân đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ (USARPAC), bài viết sẽ phân tích công nghệ, đặc điểm và ý nghĩa chiến lược của hệ thống tên lửa này.
Các quân nhân thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ và Lực lượng Phòng vệ Australia chụp ảnh cùng hệ thống tên lửa siêu thanh Dark Eagle tại vùng Lãnh thổ Bắc Úc. Ảnh: Quân đội Mỹ/thedefensepost.com
Công nghệ và đặc điểm của Dark Eagle
Dark Eagle là hệ thống tên lửa siêu thanh đất đối đất, được thiết kế để tấn công các mục tiêu ở khoảng cách lên đến 2.775km với tốc độ vượt quá Mach 5, gấp năm lần tốc độ âm thanh.
Hệ thống này bao gồm một tên lửa được phóng từ mặt đất, sử dụng động cơ đẩy hai giai đoạn chạy bằng nhiên liệu rắn và mang theo thân lượn siêu thanh chung (Common Hypersonic Glide Body - C-HGB), một phương tiện lượn không động cơ nhưng có khả năng cơ động cao.
Điểm nổi bật của Dark Eagle nằm ở khả năng cơ động trong suốt hành trình bay, giúp nó khó bị phát hiện và đánh chặn bởi các hệ thống phòng không hiện tại.
Không giống như tên lửa đạn đạo thông thường, C-HGB có thể thực hiện các thay đổi quỹ đạo đột ngột, bay ở độ cao thấp hơn trong khí quyển, khiến radar đối phương gặp khó khăn trong việc theo dõi.
Hệ thống này được triển khai từ một tổ hợp di động, bao gồm bốn bệ phóng Transporter Erector Launcher (TEL) gắn trên xe kéo M870A4, một Trung tâm tác chiến tổ hợp (Battery Operations Center) và các phương tiện hỗ trợ khác, đảm bảo tính linh hoạt và khả năng triển khai nhanh trong các điều kiện chiến trường khắc nghiệt.
Quá trình phát triển Dark Eagle là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa Quân đội và Hải quân Hoa Kỳ, với C-HGB được phát triển chung để sử dụng cho cả các biến thể trên bộ và trên biển.
Sau một số thất bại trong các thử nghiệm từ năm 2021 đến 2023, Quân đội Mỹ đã đạt được hai vụ thử nghiệm toàn trình thành công vào năm 2024, lần lượt tại Cơ sở tên lửa Thái Bình Dương ở Kauai, Hawaii và Trạm không quân vũ trụ Cape Canaveral, Florida.
Những thử nghiệm này đã xác nhận khả năng kỹ thuật của hệ thống, mở đường cho việc triển khai chính thức vào cuối năm tài khóa 2025.
Các binh sĩ Mỹ giới thiệu cho lực lượng đồng minh về hệ thống tên lửa siêu thanh Dark Eagle tại vùng Lãnh thổ Bắc Úc, ngày 9/7. Ảnh: Perla Alfaro/Quân đội Mỹ/Stars and Stripes
Triển khai tại Talisman Sabre 2025
Cuộc tập trận Talisman Sabre 2025, diễn ra từ ngày 13/7 đến 4/8 tại Úc, đánh dấu lần đầu tiên Dark Eagle được triển khai ra nước ngoài.
Lực lượng đặc nhiệm đa lĩnh vực số 3 (3rd Multi-Domain Task Force - 3MDTF), đóng tại Hawaii, đã vận chuyển và vận hành hệ thống này tại Lãnh thổ Bắc Úc.
Mặc dù không có thông tin xác nhận rằng Dark Eagle đã được bắn thử trong cuộc tập trận, nhưng việc triển khai đã chứng minh khả năng của Quân đội Mỹ trong việc di chuyển nhanh chóng, thiết lập và điều khiển hệ thống vũ khí tiên tiến này trong môi trường tác chiến xa.
Theo Đô đốc Samuel J. Paparo, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Mỹ, việc triển khai này là một “thành tựu quan trọng”, khẳng định khả năng của quân đội trong việc hỗ trợ các đồng minh như Úc trong khu vực.
Các hình ảnh được công bố cho thấy binh sĩ Mỹ đã giới thiệu hệ thống Dark Eagle cho các lực lượng đồng minh, bao gồm cả quân đội Úc, trong ngày 9/7, thể hiện sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa hai quốc gia.
Ý nghĩa chiến lược
Việc triển khai Dark Eagle tại Talisman Sabre 2025 không chỉ là cột mốc công nghệ mà còn mang ý nghĩa địa chính trị sâu sắc.
Hệ thống này được thiết kế để đối phó với các chiến lược Chống tiếp cận/Chống xâm nhập (Anti-Access/Area Denial - A2/AD) của Trung Quốc, với khả năng tấn công chính xác các mục tiêu giá trị cao và thời gian nhạy cảm trong môi trường tranh chấp.
Khoảng cách tấn công 2.775km cho phép Dark Eagle bao phủ một khu vực rộng lớn ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm cả các khu vực chiến lược giáp Trung Quốc.
Sự hiện diện của Dark Eagle tại Úc gửi đi một tín hiệu rõ ràng tới Trung Quốc, quốc gia đã triển khai các hệ thống siêu thanh như DF-17 và YJ-21.
Động thái này cũng phản ánh cam kết của Mỹ trong việc tăng cường hợp tác quốc phòng với Úc, đặc biệt là thông qua việc phối hợp với Lữ đoàn 10 của Úc tại Adelaide để lên kế hoạch triển khai vũ khí siêu thanh trong tương lai.
Theo chuyên gia quốc phòng Carlyle Thayer, việc Úc cân nhắc mua Dark Eagle sẽ thể hiện quyết tâm của nước này trong việc nâng cao chi tiêu quốc phòng và hiện đại hóa lực lượng quân đội trước sự phát triển quân sự của Trung Quốc.
Ngoài ra, Dark Eagle còn củng cố khái niệm Lực lượng đặc nhiệm đa lĩnh vực (MDTF) của Quân đội Mỹ, tích hợp các khả năng trên không, biển, đất liền, không gian và không gian mạng để đối phó với các mối đe dọa từ đối thủ ngang tầm.
Khả năng “bắn và di chuyển” (shoot-and-scoot) của các bệ phóng di động giúp tăng cường khả năng sống sót và giảm nguy cơ bị đối phương nhắm mục tiêu, đặc biệt trong các môi trường chiến đấu phức tạp.
Thách thức và triển vọng
Mặc dù Dark Eagle đại diện cho một bước tiến lớn, chương trình phát triển hệ thống này đã phải đối mặt với nhiều thách thức.
Các vụ thử nghiệm thất bại từ năm 2021 đến 2023 do các vấn đề kỹ thuật, bao gồm lỗi hệ thống phóng và pin, đã làm chậm tiến độ triển khai ban đầu từ năm 2023 sang năm 2025.
Báo cáo từ Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO) năm 2025 cũng chỉ ra rằng hiệu quả sát thương, khả năng sống sót và tính phù hợp của Dark Eagle vẫn chưa được đánh giá đầy đủ, đòi hỏi thêm các thử nghiệm để khắc phục các lỗ hổng kỹ thuật.
Ngoài ra, một số nhà phân tích, như Shawn Rostker, đã bày tỏ sự nghi ngờ về tính ưu việt chiến lược của vũ khí siêu thanh, cho rằng chúng có thể chỉ mang tính biểu tượng trong cuộc đua đạt được sự ngang bằng với Trung Quốc và Nga.
Các thách thức kỹ thuật liên quan đến việc bảo vệ linh kiện điện tử nhạy cảm và quản lý nhiệt độ cao (lên đến 3.000°F) trong suốt hành trình lượn cũng đòi hỏi sự đầu tư lớn và thử nghiệm kỹ lưỡng.
Đào Cảnh