(Ảnh: Getty Images)
Theo Axios, kế hoạch của Tổng thống Trump đòi hỏi những “nhượng bộ đau đớn” từ Ukraine, nhưng nó cũng bao gồm một lời hứa chưa từng có. Mục tiêu hàng đầu của Tổng thống Volodymyr Zelensky trong các cuộc đàm phán hòa bình là có được sự bảo đảm an ninh vững chắc từ Mỹ và châu Âu. Nhưng đây là lần đầu tiên ông Trump sẵn sàng đặt điều này lên bàn đàm phán.
Axios cho biết, kế hoạch 28 điểm mà Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll gửi đến ông Zelensky hôm 20/11 chỉ đơn giản nói rằng “Ukraine sẽ nhận được những đảm bảo an ninh đáng tin cậy”.
Nhưng Mỹ được cho là đã gửi tới Ukraine một dự thảo thỏa thuận khác.
Bản dự thảo nêu rõ, bất kỳ “cuộc tấn công vũ trang có chủ đích và kéo dài" nào trong tương lai của Nga vào Ukraine "sẽ được coi là một cuộc tấn công đe dọa hòa bình và an ninh của cộng đồng xuyên Đại Tây Dương".
Trong trường hợp đó, Tổng thống Mỹ - bằng việc thực thi thẩm quyền theo hiến pháp và sau khi tham vấn với Ukraine, NATO và các đối tác châu Âu - sẽ quyết định các biện pháp cần thiết để khôi phục an ninh. Các biện pháp này có thể bao gồm điều động lực lượng vũ trang, hỗ trợ tình báo và hậu cần, các biện pháp kinh tế và ngoại giao, và các bước đi khác được cho là phù hợp.
Bản dự thảo kế hoạch có chữ ký từ Ukraine, Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), NATO và Nga. Trong đó, điều khoản đảm bảo an ninh sẽ có hiệu lực 10 năm, và có thể được gia hạn theo thỏa thuận chung.
Một quan chức cấp cao Nhà Trắng và một nguồn tin khác đã xác nhận tính hợp pháp của dự thảo. Vị quan chức này cho biết, đề xuất sẽ phải được thảo luận với các đối tác châu Âu và vẫn có thể thay đổi. Tờ Wall Street Journal cũng đã đưa tin về các nội dung của đề xuất.
Các thành viên NATO, bao gồm Pháp, Anh, Đức, Ba Lan và Phần Lan, khẳng định an ninh của Ukraine là một phần không thể thiếu đối với sự ổn định của châu Âu. Các nước này cam kết phối hợp với Mỹ để ứng phó với bất kỳ hành vi vi phạm nào, đảm bảo khả năng răn đe thống nhất và đáng tin cậy.
Nguồn tin tiết lộ, chính quyền Tổng thống Trump coi đề xuất bảo đảm an ninh là một "chiến thắng lớn" cho ông Zelensky và cho nền an ninh lâu dài của Ukraine.
Tuy nhiên, đề xuất có thể khiến ông Trump gặp phải sự phản đối từ các đồng minh theo chủ trương "Nước Mỹ trên hết”, vì nó sẽ buộc quân đội Mỹ phải bảo vệ Ukraine trong trường hợp xảy ra một cuộc xung đột.
Ngoài việc đảm bảo an ninh, bản dự thảo 28 điểm còn kêu gọi thành lập một khu vực phi quân sự giữa các vùng lãnh thổ do Ukraine và Nga kiểm soát ở phía đông.
Nga sẽ kiểm soát toàn bộ khu vực Donbass, trong khi tiền tuyến ở Kherson và Zaporizhzhia hầu như sẽ bị đóng băng.
Không có binh sĩ NATO nào trên lãnh thổ Ukraine, và quân đội Ukraine sẽ bị giới hạn ở mức 600.000 quân, ít hơn hiện tại (khoảng 800.000 - 850.000 quân) nhưng lớn hơn nhiều so với trước đây trong thời bình (khoảng 250.000 quân).
Minh Hạnh