Lãnh đạo xã Mỹ Đức trao sinh kế cho hộ cận nghèo, khó khăn chiều 17-12. Ảnh: Kim Nhuệ
Từ xã mới nhiều áp lực đến cách làm bám cơ sở
Xã Mỹ Đức được hình thành sau sáp nhập nhiều đơn vị hành chính, địa bàn trải rộng, điều kiện kinh tế - xã hội giữa các khu vực còn không đồng đều. Cùng với việc kiện toàn tổ chức bộ máy, chính quyền địa phương phải đối mặt với áp lực lớn trong việc bảo đảm an sinh xã hội, nhất là đối với các nhóm yếu thế, hộ nghèo, cận nghèo và những gia đình gặp biến cố đột ngột.
Theo Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Mỹ Đức Nguyễn Thị Thúy Hòa, ngay từ đầu nhiệm kỳ, cấp ủy đã xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. “Nếu không nắm chắc cơ sở, không phân loại đúng đối tượng thì chính sách rất dễ đi chệch địa chỉ. Giảm nghèo phải làm thực chất, không hình thức, không chạy theo thành tích”, bà Nguyễn Thị Thúy Hòa nhấn mạnh.
Từ định hướng đó, UBND xã Mỹ Đức tập trung chỉ đạo rà soát toàn bộ hộ nghèo, cận nghèo, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; phân tích nguyên nhân nghèo để có giải pháp phù hợp. Chủ tịch UBND xã Mỹ Đức Nguyễn Quang Đường cho rằng, hỗ trợ người nghèo không chỉ là cho tiền hay trao quà. “Quan trọng nhất là tạo điều kiện để người dân có chỗ ở an toàn, có sinh kế ổn định, tránh tái nghèo khi gặp thiên tai, bệnh tật hay biến cố gia đình”, ông Nguyễn Quang Đường nói.
Trong quá trình triển khai, xã Mỹ Đức đặc biệt coi trọng vai trò của cấp thôn, tổ dân phố - nơi nắm rõ nhất hoàn cảnh từng hộ dân. Các Ban Công tác Mặt trận được yêu cầu thường xuyên cập nhật biến động đời sống dân cư, kịp thời phản ánh những trường hợp phát sinh khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, bệnh tật hoặc mất việc làm. Trên cơ sở thông tin từ thôn, xã tổ chức rà soát lại chính sách đang áp dụng để có điều chỉnh phù hợp, tránh tình trạng hỗ trợ chậm hoặc thiếu…
Vợ chồng anh Nguyễn Văn Công và chị Ngô Thị Huệ ở thôn Phú Thanh vui mừng được nhận xe máy tại Hội nghị tổng kết công tác Mặt trận của xã Mỹ Đức chiều 17-12. Ảnh: Kim Nhuệ
Mặt trận giữ nhịp an sinh, chính sách không “đi một mình”
Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Mỹ Đức Phan Thị Thùy Linh cho biết, sau sáp nhập, việc hợp nhất các quỹ và cách làm từ các xã cũ là thách thức không nhỏ. “Nếu không thống nhất ngay từ đầu, mỗi nơi làm một kiểu thì rất dễ dàn trải, thiếu hiệu quả”, bà Phan Thị Thùy Linh chia sẻ.
Sau sáp nhập, MTTQ xã Mỹ Đức tiếp nhận và hợp nhất Quỹ “Vì người nghèo” từ các xã cũ, đặt ra yêu cầu cao về quản lý và điều phối nguồn lực. Tuy nhiên, Mặt trận xã đã nhanh chóng kiện toàn bộ máy, thống nhất phương thức vận hành, bảo đảm các nguồn lực an sinh được sử dụng xuyên suốt, minh bạch và không bị đứt gãy. Cùng với việc vận động nguồn lực, MTTQ xã Mỹ Đức chú trọng vai trò giám sát và phản biện xã hội trong công tác giảm nghèo. Các khoản hỗ trợ từ Quỹ “Vì người nghèo”, các chương trình an sinh đều được công khai tại khu dân cư, lấy ý kiến nhân dân trước khi triển khai. Qua đó, người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng, mà còn trực tiếp tham gia giám sát quá trình thực hiện chính sách.
Theo bà Phan Thị Thùy Linh, chính sự tham gia của cộng đồng đã giúp công tác giảm nghèo ở Mỹ Đức hạn chế được tâm lý trông chờ, ỷ lại. “Khi người dân hiểu rõ chính sách, biết nguồn lực đến từ đâu và được sử dụng như thế nào, họ sẽ đồng hành và chia sẻ trách nhiệm cùng chính quyền”, bà Linh nói.
Năm 2025, Quỹ “Vì người nghèo” xã Mỹ Đức vận động được gần 389 triệu đồng, đạt 142% kế hoạch đề ra; đồng thời, thành phố hỗ trợ thêm 530 triệu đồng để xây dựng, sửa chữa 6 nhà đại đoàn kết, mua 6 xe máy điện, 5 con bò, 1 máy khâu trao cho các hộ khó khăn làm sinh kế. Việc bình xét, lựa chọn đối tượng thụ hưởng được thực hiện công khai, có sự giám sát của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Công tác Mặt trận khu dân cư.
Tại hội nghị tổng kết công tác Mặt trận năm 2025 diễn ra chiều 17-12, nhiều hộ cận nghèo trên địa bàn xã Mỹ Đức đã được nhận trực tiếp xe máy, máy khâu ngay tại hội trường. Những phương tiện được bàn giao tận tay người dân, trở thành tài sản phục vụ việc đi lại, lao động, học hành của cả gia đình.
Trong số các hộ được nhận hỗ trợ, gia đình anh Nguyễn Văn Công ở thôn Phú Thanh là trường hợp tiêu biểu. Chồng làm phụ xây, công việc không ổn định; vợ làm thuê theo thời vụ, thu nhập bấp bênh, việc đưa đón con đi học chủ yếu dựa vào phương tiện cũ. Nhận chiếc xe máy mới ngay tại hội nghị, vợ chồng anh Công xúc động chia sẻ, với gia đình, đây là tài sản có giá trị lớn mà trước đó “dù dành dụm cũng chưa dám nghĩ tới”.
Theo MTTQ xã Mỹ Đức, việc trao sinh kế không chỉ mang ý nghĩa hỗ trợ vật chất, mà còn là cách để người dân cảm nhận rõ sự đồng hành kịp thời của chính quyền và Mặt trận, thấy rằng các chính sách an sinh không nằm trên giấy mà hiện diện cụ thể trong đời sống hằng ngày.
Ông Nguyễn Văn Tấn, ở thôn Vài bị cháy nhà cuối năm 2024, gần như mất toàn bộ tài sản. Ngay sau sự việc, MTTQ xã đã phối hợp với chính quyền, các đoàn thể và Ban Công tác Mặt trận khu dân cư rà soát, đề xuất hỗ trợ, đồng thời huy động thêm nguồn lực xã hội hóa để giúp gia đình xây dựng lại nhà ở.
Tiếp cận nguồn vốn chính sách, chị Bùi Thị Hường ở thôn Gốc Báng mở cơ sở chăm sóc sắc đẹp tại địa phương, tạo việc làm cho lao động nữ tại chỗ. Ảnh: Thu An
Trao sinh kế để phụ nữ đứng vững sau khó khăn
Cùng với hỗ trợ an sinh, một điểm nhấn quan trọng trong công tác giảm nghèo ở Mỹ Đức là việc trao sinh kế, nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ. Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Mỹ Đức Đỗ Thị Hương cho biết, Hội đang quản lý nguồn vốn vay ủy thác từ Ngân hàng Chính sách xã hội, giúp hàng nghìn hội viên tiếp cận vốn ưu đãi để phát triển kinh tế gia đình.
“Chúng tôi xác định, phụ nữ phải là chủ thể làm kinh tế thì việc giảm nghèo mới bền vững. Vốn vay chỉ là bước đầu, quan trọng hơn là hướng dẫn cách sử dụng vốn, cách tổ chức sản xuất và quản lý thu nhập”, bà Đỗ Thị Hương chia sẻ.
Từ nguồn vốn vay ủy thác, nhiều phụ nữ trên địa bàn đã mạnh dạn đầu tư phát triển sinh kế. Chị Bùi Thị Hường (thôn Gốc Báng) mở cơ sở chăm sóc sắc đẹp tại địa phương, tạo việc làm cho lao động nữ tại chỗ. Chị Nguyễn Thị Thúy (thôn 6) vay vốn mở xưởng mộc, tạo việc làm cho 2 lao động với mức thu nhập ổn định 5-7 triệu đồng/người/tháng. Chị Đỗ Thị Thiện (thôn Trinh Tiết) mở xưởng may, tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động với mức thu nhập 7-8 triệu đồng/người/tháng.
Song song với vốn vay, Hội Liên hiệp phụ nữ xã Mỹ Đức duy trì các mô hình tiết kiệm như “Nuôi lợn nhựa”, “Ngôi nhà xanh”, vừa tạo nguồn quỹ hỗ trợ hội viên khó khăn, vừa hình thành thói quen tiết kiệm trong mỗi gia đình. Các hoạt động tuyên truyền bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, bảo vệ trẻ em cũng được lồng ghép thường xuyên, góp phần nâng cao vị thế của phụ nữ trong gia đình và cộng đồng.
Từ các mô hình tiết kiệm, vốn vay ủy thác đến hỗ trợ sinh kế cụ thể, Hội Liên hiệp phụ nữ xã Mỹ Đức đang từng bước chuyển vai trò “đồng hành” thành “chủ thể” trong công tác giảm nghèo. Khi phụ nữ có việc làm, có thu nhập và tự tin làm chủ kinh tế gia đình, việc thoát nghèo không chỉ bền vững hơn mà còn tạo nền tảng cho sự ổn định lâu dài của cộng đồng.
Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Mỹ Đức và Chủ tịch UBND xã Mỹ Đức khen thưởng nhiều tập thể, cá nhân có thành tích trong công tác Mặt trận năm 2025. Ảnh: Kim Nhuệ
Giảm nghèo bền vững ở xã Mỹ Đức không phải là kết quả của một chương trình đơn lẻ, mà là sự cộng hưởng của cả hệ thống chính trị cơ sở. Từ định hướng của cấp ủy, sự điều hành của chính quyền, vai trò điều phối của MTTQ đến sự đồng hành của các đoàn thể và cộng đồng dân cư, mỗi mắt xích đều giữ vai trò quan trọng.
Thực tiễn ở Mỹ Đức cho thấy, khi chính sách được triển khai từ cơ sở, có người chịu trách nhiệm, có tổ chức theo dõi và có người dân cùng tham gia, giảm nghèo bền vững không còn là khẩu hiệu. Đó là những mái nhà an toàn, những sinh kế ổn định và niềm tin được bồi đắp từ chính sự đồng hành của cộng đồng - để không ai bị bỏ lại phía sau.
Kim Nhuệ