Mỹ dừng viện trợ quân sự: Ukraine có thể trông chờ vào châu Âu?

7 giờ trướcBài gốc

Ngày 3-3, truyền thông Mỹ dẫn nguồn từ các quan chức Nhà Trắng đề nghị không nêu tên cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine, trong bối cảnh ông và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vừa xảy ra cuộc khẩu chiến khiến quan hệ hai bên thêm căng thẳng.

Thông tin về lệnh tạm dừng viện trợ cho Ukraine được đưa ra chỉ vài giờ sau khi nhà lãnh đạo Mỹ có bài đăng bài trên mạng xã hội Truth Social, cáo buộc Tổng thống Zelensky không muốn kết thúc cuộc chiến “chừng nào ông ấy còn nhận được sự hậu thuẫn từ Mỹ”.

Washington là nhà cung cấp viện trợ quốc phòng lớn nhất cho Kiev kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát vào tháng 2-2022. Ngoài ra, Mỹ còn đóng vai trò trung tâm trong liên minh các nước ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến với Nga. Thế nên, quyết định của chính quyền Mỹ đang gây lo lắng không chỉ ở Ukraine mà còn ở toàn bộ châu Âu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: CNN

Ukraine sẽ thế nào nếu không có viện trợ của Mỹ?

Nhu cầu chiến sự đã khiến Ukraine phải tăng tốc phát triển vũ khí và đạt được nhiều thành tựu. Chẳng hạn, theo giới quan sát, Ukraine hiện trở thành một trong những nước dẫn đầu thế giới về công nghệ máy bay không người lái (UAV). Tuy nhiên, nỗ lực chiến đấu của Kiev vẫn phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ quân sự từ châu Âu và Mỹ.

Ngày 4-2, Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine hiện tự sản xuất 40% vũ khí mà nước này cần và Mỹ cung cấp 30%. “Bạn có thể tưởng tượng chuyện gì sẽ xảy ra với chúng tôi nếu thiếu đi 30% quan trọng này” - ông Zelensky nói.

Theo tờ The New York Times, những yếu tố quan trọng trong sự hỗ trợ của Mỹ bao gồm: vũ khí, khả năng bảo trì và sửa chữa, tên lửa phòng không và hệ thống vệ tinh Starlink.

Binh sĩ Ukraine hiểu rõ điều gì sẽ xảy ra khi dòng chảy vũ khí Mỹ bị gián đoạn. Cuối năm 2023, ông Trump kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa tại quốc hội trì hoãn việc phê duyệt gói viện trợ quân sự tiếp theo. Hệ quả là tình trạng thiếu đạn dược kéo dài suốt sáu tháng.

Ukraine có thể thay thế phần lớn hỏa lực pháo binh bằng hệ thống UAV nhưng pháo binh vẫn giữ vai trò quan trọng. Hàng chục hệ thống mới xuất xưởng mỗi tháng sẽ trở nên vô dụng nếu không có đủ đạn dược từ Mỹ.

Ngoài ra, việc mất xe chiến đấu bộ binh Bradley do Mỹ cung cấp cũng sẽ gây nguy hiểm cho quân đội Ukraine. Việc Ukraine không còn tên lửa GMLRS dẫn đường bằng GPS cũng sẽ giúp Nga có nhiều không gian di chuyển hơn hàng chục km phía sau tiền tuyến, theo The New York Times.

Chỉ có Mỹ mới sản xuất được các loại vũ khí cao cấp như tên lửa phòng không Patriot - loại có thể đánh chặn tên lửa siêu thanh và đạn đạo. Trên lý thuyết, hệ thống SAMP/T của Pháp-Ý có thể thay thế, nếu sản xuất với số lượng lớn. Tuy nhiên, trên thực tế, hệ thống này không thể vô hiệu hóa các tên lửa nhanh nhất của Nga.

Việc dừng cung cấp tên lửa Patriot cũng khiến nhiều khu vực ở Ukraine lộ lỗ hổng phòng không.

Hệ thống phòng không Patriot của Mỹ. Ảnh: QUÂN ĐỘI MỸ

Một mảng quan trọng nữa là thông tin tình báo của Mỹ, được cung cấp qua các thỏa thuận của NATO, để Ukraine có thể theo dõi nhiều mối đe dọa. “Trong loại hình chiến tranh này, tốc độ là tất cả. Nếu không có tình báo Mỹ, Ukraine sẽ gặp khó khăn trong việc tấn công mục tiêu động” - một quan chức quân sự phương Tây nói với The New York Times.

Theo truyền thông Mỹ, lệnh tạm dừng sẽ được duy trì cho đến khi Ukraine thể hiện cam kết rõ ràng đối với các cuộc đàm phán hòa bình với Nga.

Liệu châu Âu có thể lấp đầy khoảng trống này?

Theo ông Mark Cancian, đại tá Thủy quân lục chiến Mỹ đã về hưu và là cố vấn cấp cao tại CSIS, viện trợ quân sự từ châu Âu đến nay gần như ngang bằng viện trợ từ Mỹ. Tuy nhiên, để bù đắp cho một đợt tạm dừng viện trợ kéo dài từ Mỹ, châu Âu sẽ cần cam kết tăng cường đáng kể cho Ukraine, theo kênh Al-Jazeera.

“Vũ khí không thể xuất hiện ngay lập tức. Sẽ mất thời gian để bất kỳ cam kết mới nào từ châu Âu có thể đến tay Ukraine. Việc lấp đầy khoảng trống trong các đợt giao vũ khí ngay lập tức sẽ rất khó khăn” - ông Cancian nói thêm.

Các nhà lãnh đạo châu Âu gần đây đã thảo luận về cách khu vực có thể cung cấp đảm bảo an ninh cho Ukraine. Tại hội nghị thượng đỉnh ở London (Anh) cuối tuần qua, Thủ tướng Anh Keir Starmer và một nhóm các nhà lãnh đạo châu Âu đã nhất trí rằng việc duy trì dòng chảy vũ khí đến Ukraine là điều cần thiết.

Ngoài ra, ông Starmer cũng công bố một thỏa thuận trị giá 1,6 tỉ bảng Anh (2 tỉ USD) cho phép Ukraine sử dụng số tiền này để mua 5.000 tên lửa phòng không.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ các đồng minh châu Âu có thể cung cấp bao nhiêu viện trợ quân sựvà liệu có thể bù đắp khoảng trống do lệnh tạm dừng của ông Trump gây ra hay không. Cả Tổng thống Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu đều thừa nhận rằng sự hỗ trợ từ Washington mang tính quyết định trong việc chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine.

“Để duy trì hòa bình trên lục địa của chúng ta và giành chiến thắng, nỗ lực này cần có sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Mỹ” - Thủ tướng Starmer phát biểu sau hội nghị.

Khoảng 300 tỉ USD tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga đã bị Mỹ và châu Âu đóng băng sau khi xung đột bùng phát. Hiện tại, các chính phủ châu Âu, bao gồm Ba Lan, Estonia, Lithuania và Latvia, đang kêu gọi chuyển những tài sản này cho Ukraine.

“Châu Âu có thể tận dụng số tiền này để mua thêm vũ khí, nhưng điều đó sẽ đòi hỏi một sự thay đổi chính sách lớn” - ông Cancian nhận định.

Tuy nhiên, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron lại phản đối việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga, do lo ngại rằng điều này sẽ vi phạm nguyên tắc miễn trừ đối với tài sản nước ngoài, đồng thời khiến các nhà đầu tư nước ngoài như Trung Quốc và Saudi Arabia e ngại.

Viện trợ của Mỹ cho Ukraine nhiều thế nào?

Theo dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS - Mỹ), kể từ đầu xung đột Nga-Ukraine, chính phủ Mỹ đã phê duyệt khoảng 86 tỉ USD viện trợ quân sự cho Kiev từ ngân sách quốc hội và Bộ Quốc phòng.

Số tiền Mỹ phân bổ chủ yếu dùng để sản xuất vũ khí gửi đến Ukraine, bao gồm hệ thống phòng không, tên lửa, trực thăng, xe tăng, hệ thống phòng thủ bờ biển và áo giáp. Một phần ngân sách cũng được sử dụng để bổ sung kho vũ khí của Mỹ - vốn đã bị cạn kiệt sau khi gấp rút gửi vũ khí và đạn dược sang Ukraine.

Tuy nhiên, theo phân tích của CSIS, phần lớn số tiền mà chính phủ Mỹ đã phê duyệt cho Ukraine vẫn chưa được giải ngân, gồm 28,6 tỉ USD đã được cam kết (tức là Bộ Quốc phòng Mỹ đã công bố kế hoạch sử dụng số tiền này) và 34,2 tỉ USD đã được ký hợp đồng để sản xuất thiết bị. Việc tạm dừng viện trợ có thể đồng nghĩa với việc Mỹ không cho phép bất kỳ khoản viện trợ nào trong số này đến Ukraine.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/my-dung-vien-tro-quan-su-ukraine-co-the-trong-cho-vao-chau-au-post837365.html