Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ Mỹ Trung tiếp tục leo thang, vấn đề liên quan đến TikTok trở thành tâm điểm, khi Washington duy trì sức ép buộc nền tảng này phải tái cấu trúc hoạt động. Đáp lại, Trung Quốc chính thức lên tiếng, kêu gọi các bên theo đuổi một giải pháp hợp pháp và công bằng, nhấn mạnh việc tuân thủ luật pháp và cân bằng lợi ích trong mọi thỏa thuận liên quan.
Phát biểu tại cuộc họp báo cuối tháng 12, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết Bắc Kinh hy vọng các doanh nghiệp và cơ quan chức năng liên quan có thể đạt được một phương án xử lý dựa trên nguyên tắc kinh tế thị trường. Theo phía Trung Quốc, việc giải quyết vấn đề TikTok không nên mang tính áp đặt đơn phương, mà cần dựa trên đối thoại và tôn trọng lợi ích chính đáng của tất cả các bên.
TikTok trở thành tâm điểm căng thẳng công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc - Ảnh: T.H
Động thái của Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh Mỹ tiếp tục viện dẫn các lo ngại về an ninh quốc gia và bảo vệ dữ liệu người dùng để gây sức ép buộc TikTok thay đổi cấu trúc sở hữu và cơ chế kiểm soát hoạt động. Nhiều nhà lập pháp Mỹ cho rằng việc một nền tảng có hàng trăm triệu người dùng tại Mỹ thuộc sở hữu của một công ty Trung Quốc có thể tiềm ẩn rủi ro về dữ liệu và ảnh hưởng thông tin. TikTok nhiều lần bác bỏ các cáo buộc này, khẳng định dữ liệu người dùng được lưu trữ và quản lý độc lập.
Theo các nguồn tin quốc tế, ByteDance đã thảo luận nhiều phương án tái cấu trúc nhằm đáp ứng yêu cầu từ phía Mỹ. Trong số đó có phương án chuyển giao quyền quản trị hoạt động TikTok cho một nhóm nhà đầu tư trong nước và quốc tế, với Oracle được cho là đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp hạ tầng lưu trữ dữ liệu và giám sát an ninh.
Tuy nhiên, những vấn đề then chốt của thỏa thuận vẫn chưa được giải quyết. Quyền kiểm soát thuật toán đề xuất nội dung, phạm vi tiếp cận dữ liệu người dùng và mức độ ảnh hưởng thực tế của ByteDance tiếp tục là các điểm gây tranh cãi. Với Trung Quốc, đây không chỉ là bài toán thương mại, mà còn liên quan trực tiếp đến các quy định về an ninh dữ liệu và kiểm soát xuất khẩu công nghệ, lĩnh vực được Bắc Kinh quản lý chặt chẽ.
Trong tuyên bố mới nhất, Trung Quốc nhấn mạnh mọi thỏa thuận liên quan đến TikTok cần tuân thủ đầy đủ luật pháp Trung Quốc, đồng thời kêu gọi Mỹ xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, không phân biệt đối xử với doanh nghiệp nước ngoài, nhằm bảo đảm tính ổn định và khả năng dự đoán của chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Về phía Mỹ, lập trường cứng rắn đối với TikTok phản ánh xu hướng siết chặt quản lý các nền tảng công nghệ lớn trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc ngày càng gay gắt. Washington coi yêu cầu tái cấu trúc TikTok là biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời khẳng định quyền kiểm soát đối với dòng dữ liệu và ảnh hưởng của các nền tảng công nghệ nước ngoài trong không gian số.
Cuộc giằng co quanh TikTok cho thấy các nền tảng số ngày nay đã vượt ra khỏi khuôn khổ kinh doanh thông thường, trở thành yếu tố chiến lược trong cạnh tranh địa chính trị. Lời kêu gọi về một giải pháp công bằng từ Trung Quốc vì thế không chỉ nhằm bảo vệ lợi ích của một doanh nghiệp cụ thể, mà còn đặt ra vấn đề duy trì các chuẩn mực chung trong quản trị công nghệ toàn cầu.
Diễn biến này đang được nhiều quốc gia theo dõi sát sao, đặc biệt tại khu vực châu Á Thái Bình Dương, nơi TikTok có ảnh hưởng lớn đến hệ sinh thái kinh tế sáng tạo và truyền thông số. Cách Mỹ và Trung Quốc xử lý vấn đề TikTok có thể trở thành tiền lệ quan trọng đối với việc quản lý các nền tảng công nghệ xuyên biên giới trong thời gian tới.
Đối với Việt Nam, nơi TikTok đóng vai trò đáng kể trong quảng cáo, thương mại điện tử và sáng tạo nội dung, câu chuyện Mỹ Trung xoay quanh TikTok đặt ra những câu hỏi lớn về chủ quyền dữ liệu và khung pháp lý đối với các nền tảng toàn cầu. Trong bối cảnh đó, số phận của TikTok không chỉ là vấn đề của riêng Mỹ hay Trung Quốc, mà là phép thử đối với khả năng cân bằng giữa an ninh quốc gia, lợi ích kinh tế và nguyên tắc công bằng trong kỷ nguyên số.
Lê Năm