Mỹ giảm viện trợ quân sự cho các nước châu Âu giáp biên giới với Nga

3 giờ trướcBài gốc

Binh sĩ Mỹ tham gia cuộc huấn luyện của NATO tại Negotino, Bắc Macedonia, ngày 29/5/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Việc Mỹ cắt giảm hàng trăm triệu USD viện trợ an ninh đã gây ra một làn sóng lo ngại và bất ổn lớn trong nội bộ các quốc gia châu Âu, đặc biệt là những nước có chung biên giới với Nga. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Mỹ muốn tập trung chiến lược vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đồng thời thúc giục các đồng minh Châu Âu tăng cường trách nhiệm tự vệ.

Theo tờ Financial Times (Anh) ngày 5/9, quyết định bất ngờ của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã được các quan chức Lầu Năm Góc thông báo tới các nhà ngoại giao châu Âu vào tuần trước. Cụ thể, Mỹ sẽ ngừng tài trợ cho các chương trình huấn luyện và trang bị quân đội theo Mục 333 tại một số quốc gia Đông Âu, những nơi được xem là tuyến đầu trong bất kỳ cuộc xung đột tiềm tàng nào với Nga. Dù đã có một khoản kinh phí được Quốc hội Mỹ phê duyệt có hiệu lực đến tháng 9/2026, nhưng chính quyền hiện tại đã không yêu cầu thêm ngân sách cho chương trình này.

Một quan chức giấu tên của Nhà Trắng cho biết, động thái trên hoàn toàn phù hợp với nỗ lực “đánh giá lại và điều chỉnh” viện trợ nước ngoài, cũng như sắc lệnh hành pháp được Tổng thống Trump ban hành ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức. Vị quan chức này khẳng định: “Những hành động đó được phối hợp với các nước châu Âu theo đúng sắc lệnh hành pháp và sự nhấn mạnh lâu dài của Tổng thống Trump về việc châu Âu phải chịu trách nhiệm lớn hơn cho việc tự bảo vệ mình”.

Các quan chức tại Thượng viện Mỹ ước tính, việc cắt giảm ngân sách theo Mục 333 có thể ảnh hưởng đến một chương trình có ngân sách toàn cầu hơn 1 tỷ USD, và khả năng cao sẽ cắt giảm hàng trăm triệu USD của Mỹ dành cho các quốc gia giáp biên giới với Nga. Theo số liệu của Hạ viện Mỹ, giai đoạn 2018-2022, chương trình này đã phân bổ 1,6 tỷ USD cho châu Âu, chiếm khoảng 29% tổng chi tiêu theo Mục 333 trên toàn cầu. Các quốc gia nhận hỗ trợ chính là Estonia, Latvia và Litva. Một chương trình riêng biệt khác là Sáng kiến An ninh Baltic cũng đang đứng trước tương lai bấp bênh, khi chính quyền Trump không yêu cầu thêm kinh phí sau khi Quốc hội đã phê duyệt 288 triệu USD cho sáng kiến này vào năm ngoái.

Phản ứng trước thông tin trên, các chính phủ châu Âu được cho là đã “rất bất ngờ” và đang nỗ lực tìm kiếm thêm thông tin từ Washington. Các quan chức châu Âu đang cố gắng đánh giá liệu nguồn tài trợ nội địa có thể lấp đầy khoảng trống hay không. Một nhà ngoại giao EU ẩn danh đã bày tỏ sự lo ngại: “Nếu họ hành động gay gắt, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng”, và nói thêm rằng liên minh NATO “chắc chắn sẽ chịu thiệt hại”. Một nhà ngoại giao EU khác thẳng thắn hơn khi nhận định: “Điều này đang gây ra sự lo ngại và bất ổn lớn”.

Trong khi đó, ngay tại Mỹ, động thái này cũng vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích. Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, đảng viên Dân chủ tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, gọi đây là "một bước đi sai lầm phát đi tín hiệu hoàn toàn nhầm lẫn khi chúng ta cố gắng buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán (liên quan đến xung đột ở Ukraine)". Về mặt quân sự, Đô đốc Mỹ đã nghỉ hưu Mark Montgomery nhận định rằng việc mất đi sự hỗ trợ an ninh của Mỹ sẽ "rất khó khăn" đối với các quốc gia Baltic.

Quyết định cắt giảm viện trợ an ninh cũng là một phần trong kế hoạch rộng hơn của Washington. Theo tờ Politico, Mỹ đang tiến hành Đánh giá Thế trận Lực lượng Toàn cầu do Lầu Năm Góc dẫn đầu và tuyên bố ý định giảm sự hiện diện quân sự trên khắp thế giới, trong đó có khả năng giảm tới 30% quân số tại châu Âu. Động thái này càng khiến các đồng minh lo ngại về sự ổn định an ninh khu vực.

Quyết định cắt giảm hỗ trợ an ninh của chính quyền Mỹ cũng làm dấy lên những câu hỏi nghiêm túc về cam kết của Washington đối với an ninh châu Âu. Trong khi một số chương trình như Tài trợ quân sự nước ngoài không bị ảnh hưởng, thì việc cắt giảm viện trợ huấn luyện và trang bị đã tạo ra một khoảng trống lớn về tài chính và chiến lược. Điều này buộc châu Âu phải đối mặt trực tiếp với thách thức tự bảo vệ mình trong một khu vực vốn đã đầy căng thẳng.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/quan-su/my-giam-vien-tro-quan-su-cho-cac-nuoc-chau-au-giap-bien-gioi-voi-nga-20250906095610923.htm