Mỹ hướng tới giải pháp đàm phán với Iran

một ngày trướcBài gốc

Công nhân làm việc trong một cơ sở hạt nhân của Iran. Ảnh: GETTYIMAGES

Đề xuất mới của Mỹ

Đề xuất của Mỹ phác thảo một khuôn khổ làm giàu tạm thời ở mức thấp dưới sự giám sát chặt chẽ của quốc tế. Kế hoạch mới nhất của Mỹ cấm xây dựng các địa điểm làm giàu mới và yêu cầu tháo dỡ cơ sở hạ tầng chuyển đổi urani chủ chốt. Đề xuất của Mỹ cho phép Iran làm giàu urani tại cơ sở trên mặt đất để phục vụ sản xuất năng lượng hạt nhân dân sự, với nồng độ được giới hạn ở mức 3% theo hướng dẫn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Mỹ yêu cầu Iran không vận hành các địa điểm làm giàu dưới lòng đất trong khoảng thời gian đàm phán, cũng như ngừng nghiên cứu và phát triển công nghệ máy ly tâm mới. Đề xuất của Mỹ cũng bao gồm một cơ chế giám sát và xác minh chặt chẽ, trong đó có việc tự động áp dụng Nghị định thư bổ sung của IAEA. Việc nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Iran sẽ chỉ diễn ra sau khi Tehran chứng minh với cả Mỹ và IAEA rằng, nước Cộng hòa Hồi giáo đang tuân thủ một cách thiện chí.

Đề xuất trên, được Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff đưa ra, dường như trái ngược những tuyên bố công khai của các quan chức cấp cao của Mỹ, trong đó có Bộ trưởng Ngoại giao Marco Rubio. Ông Rubio từng nhiều lần tuyên bố, Washington sẽ không chấp nhận cho bất kỳ hoạt động làm giàu urani nào của Iran hoặc cho phép chương trình hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo tiếp tục tồn tại.

Đề xuất của Mỹ đánh dấu bước đi chính thức đầu tiên của chính quyền Tổng thống Donald Trump hướng tới một giải pháp đàm phán với Iran. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi cho biết, đã nhận được thỏa thuận hạt nhân do Mỹ đề xuất sau vòng đàm phán gián tiếp thứ 5 thông qua vai trò trung gian của Oman. Tuy nhiên, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei cho biết, Tehran vẫn chưa nhất trí với đề xuất của Mỹ do không có sự bảo đảm rõ ràng về việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt chống Tehran.

Iran bất bình với báo cáo của IAEA

Bộ Ngoại giao Iran ra tuyên bố bày tỏ bất bình với báo cáo của IAEA về tình hình hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo, cáo buộc văn bản này đã bị “chính trị hóa”. Báo cáo của IAEA cho rằng, Iran đang tiếp tục gia tăng kho dự trữ urani làm giàu lên gần cấp độ chế tạo vũ khí hạt nhân. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Iran nêu rõ, báo cáo này vượt quá chức trách và nhiệm vụ được giao cho Tổng Giám đốc IAEA, vi phạm các chuẩn mực chuyên nghiệp trong công tác điều hành hoạt động của các tổ chức quốc tế, nhất là nguyên tắc “không thiên vị”. Tuyên bố cũng khẳng định, lập trường quân sự của Iran là không có chỗ cho vũ khí hạt nhân, đồng thời cảnh báo Tehran sẽ có hành động đáp trả đối với những quốc gia tìm cách lạm dụng báo cáo của IAEA.

Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh xuất hiện thông tin về một báo cáo mật của IAEA, trong đó xác định Iran đã đẩy mạnh các hoạt động làm giàu urani ở mức cao trong những tháng gần đây. Theo đó, IAEA bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc lượng dự trữ urani được làm giàu lên tới 60% của Iran đã tăng hơn ba lần lên mức 408,6 kg trong giai đoạn từ tháng 2 đến tháng 5/2025.

Nhằm làm rõ về báo cáo của IAEA, Bộ trưởng Araghchi có cuộc gặp Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sissi và điện đàm với Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi. Tại cuộc họp báo chung, ông Araghchi khẳng định, Iran không theo đuổi vũ khí hạt nhân và sẵn sàng cung cấp mọi bảo đảm cần thiết, song cảnh báo sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nhằm tước đoạt quyền phát triển chương trình hạt nhân hòa bình. Người đứng đầu ngành ngoại giao Iran khẳng định: “Nếu mục tiêu của các cuộc đàm phán là để có được sự bảo đảm Iran không tìm kiếm vũ khí hạt nhân, thì việc đạt được thỏa thuận là khả thi, nhưng nếu mục tiêu là tước bỏ các hoạt động hòa bình của Iran, thì chắc chắn sẽ không có thỏa thuận nào”.

Giới lãnh đạo Iran cho rằng, báo cáo của IAEA mang động cơ chính trị do ông Grossi hy vọng trở thành Tổng Thư ký LHQ. Người đứng đầu Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran Mohammad Eslami cáo buộc ông Grossi đang cố gắng thu hút phiếu bầu của một số thành viên Hội đồng Bảo an LHQ bằng báo cáo trên. Đáp lại cáo buộc của Iran, Tổng Giám đốc Grossi cho biết, IAEA biên soạn báo cáo vì hoạt động làm giàu urani của Iran là mối quan tâm liên tục của ban lãnh đạo IAEA.

SONG MINH

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/my-huong-toi-giai-phap-dam-phan-voi-iran-post884721.html