UAV YFQ-42A của GA bay thử chuyến đầu tiên. Ảnh: Ifeng.
YFQ-42A là một trong hai nguyên mẫu hiện đang trong giai đoạn “Increment 1” (Tăng cường 1) của chương trình “Máy bay chiến đấu hợp tác” (Collaborative Combat Aircraft, CCA) của Không quân Mỹ; nguyên mẫu còn lại là chiếc YFQ-44A của Anduril.
Theo kế hoạch của Không quân Mỹ, nhiệm vụ chính của CCA sẽ là hoạt động như một "xe tải bay chở tên lửa", hỗ trợ các máy bay chiến đấu có người lái và thực hiện các nhiệm vụ tác chiến điện tử, tình báo, giám sát và trinh sát (ISR). Bên cạnh các nhiệm vụ như máy bay không người lái truyền thống này, máy bay không người lái chiến đấu CCA “Increment 1” cũng có thể thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu phi truyền thống.
Không quân Mỹ và General Atomics Aeronautical Systems (GA-ASI) ngày 28/8 đã công bố cột mốc quan trọng này, nhưng thời điểm chính xác diễn ra chuyến bay đầu tiên của YFQ-42 vẫn chưa được tiết lộ. Không quân Mỹ thông báo rằng cả YFQ-42A và YFQ-44A đã bắt đầu thử nghiệm trên mặt đất trước chuyến bay đầu tiên vào tháng 5.
Hai mẫu UAV hợp tác YFQ-42A và YFQ-44A. Ảnh: USAF.
Trong một tuyên bố công bố chuyến bay đầu tiên của YFQ-42A, Tham mưu trưởng Không quân, Đại tướng David Alvin, cho biết: "Đây là một bước tiến mới của Không quân, một bước tiến không chỉ nhanh chóng mà còn học hỏi nhanh chóng. CCA sẽ giúp chúng tôi xem xét lại không gian chiến đấu, mở rộng phạm vi, tính linh hoạt và tính sát thương của các hoạt động chiến đấu, đồng thời tối ưu hóa tính năng của máy bay chiến đấu thông qua sự hợp tác giữa con người và máy móc".
Đối với lực lượng Không quân Mỹ vốn đã quen với sự chậm trễ, chuyến bay đầu tiên diễn ra nhanh chóng của một máy bay mới là một sự giải tỏa đáng hoan nghênh. Bộ trưởng Không quân Mỹ Troy Meink cũng nhấn mạnh: “Thành công này cho thấy khi đổi mới mua sắm kết hợp cùng ngành công nghiệp năng động, chúng ta có thể nhanh chóng đưa ý tưởng thành năng lực tác chiến. CCA đã đi từ khái niệm tới chuyến bay chỉ trong thời gian kỷ lục 16 tháng”.
Trong một tuyên bố, tân Bộ trưởng Không quân Troy Meink cho biết: "Cột mốc này chứng minh điều gì sẽ xảy ra khi việc mua sắm mang tính đổi mới gặp gỡ một ngành công nghiệp năng động... CCA đã đi từ ý tưởng đến chuyến bay thử trong một khoảng thời gian kỷ lục".
Một bài đăng của ông Meink trên X viết: "Chỉ trong vòng 16 tháng sau khi trao hợp đồng, CCA đã đi từ ý tưởng đến chuyến bay, chứng minh rằng chúng tôi có thể nhanh chóng cung cấp khả năng tác chiến khi loại bỏ các trở ngại".
Hai nguyên mẫu YFQ-42A (trên) và YFQ-44A (dưới) được trưng bày. Ảnh: USAF.
Trong một tuyên bố riêng, Chủ tịch General Atomics David R. Alexander nói: "Thật là một khoảnh khắc tuyệt vời cho Không quân Mỹ và GE. Sự hợp tác của chúng tôi đã cho phép chế tạo và bay thử lần đầu tiên YFQ-42A chỉ sau hơn một năm. Đây là một thành tựu đáng kinh ngạc".
Vào tháng 3 năm nay, Không quân Mỹ đã tiến hành đặt tên cho các máy bay không người lái hiện đang được General Atomics và Anduril phát triển lần lượt là YFQ-42A và YFQ-44A. Theo quy ước đặt tên máy bay và tên lửa của quân đội Mỹ, "F" là viết tắt của "máy bay chiến đấu", "Q" là viết tắt của "phương tiện bay không người lái", còn "Y" biểu thị một thiết kế nguyên mẫu. Chương trình YFQ-42A đã được phát triển một thời gian trước khi được đặt tên chính thức. Đây là phiên bản phái sinh của máy bay không người lái (UAV) XQ-67A thử nghiệm được phát triển theo chương trình Trạm Cảm biến trên không (Off-Board Sensing Station, OBSS) của Không quân Mỹ. Không quân Mỹ trước đây đã mô tả chương trình OBSS là một trong những hướng đi "tiền sản xuất" chính cho chương trình CCA.
Máy bay YFQ-42A dài 4,5 mét, sải cánh 8,5 mét, trọng lượng cất cánh tối đa 1.200 kg, có thể mang theo tới 600 lít nhiên liệu và thời gian bay tối đa là 36 giờ.
General Atomics mô tả đây là “người tiên phong của thế hệ UAV chiến đấu mới”, có khả năng đảm bảo ưu thế trên không cho lực lượng liên quân trong xung đột tương lai, nhờ khả năng tác chiến tự động và phối hợp người – máy để đánh bại các mối đe dọa của đối phương trong môi trường xung đột.
Không quân Mỹ dự kiến sẽ mua ít nhất 100 đến 150 UAV CCA thuộc Chương trình “Increment 1”. Năm 2024, Không quân Mỹ đã chọn General Atomics và Anduril cho cuộc cạnh tranh. Các công ty Boeing, Lockheed Martin và Northrop Grumman cũng đã nộp thiết kế, nhưng họ đã không lọt được vào vòng chung kết. Hiện vẫn chưa rõ liệu Không quân Mỹ sẽ mua YFQ-42A, YFQ-44A, hay mua cả hai.
Trong giai đoạn “Increment 2” của chương trình CCA, Không quân dự kiến sẽ bổ sung thêm các yêu cầu nhiệm vụ cho máy bay không người lái. Lô CCA thứ hai này dự kiến sẽ đắt hơn lô đầu tiên, nhưng sẽ có nhiều tính năng hơn. Không quân Mỹ trước đây đã công bố kế hoạch mua sắm 1.000 máy bay không người lái CCA.
Thu Thủy