Nỗ lực kiểm soát dòng chảy chip AI khiến nhiều doanh nghiệp phẫn nộ. Ảnh: Investor Place.
Các quy định mới được thiết lập để củng cố vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực công nghệ tiên tiến, đồng thời hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc và một số quốc gia khác. Đây được coi là bước đi quan trọng trong chiến lược dài hạn của Mỹ để bảo vệ lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực AI và chip điện tử.
Theo các quy định, Mỹ sẽ giới hạn số lượng chip AI được xuất khẩu sang hầu hết các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, các đồng minh thân cận như Nhật Bản, Anh và Hà Lan được miễn áp dụng. Đối với các nước như Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên, việc xuất khẩu công nghệ này bị cấm hoàn toàn.
Điều này nhằm mục tiêu ngăn chặn việc sử dụng chip AI vào mục đích quân sự hoặc các hoạt động gây bất lợi cho an ninh quốc gia của Mỹ và các đồng minh.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo nhấn mạnh rằng những biện pháp này sẽ giúp duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ trong phát triển AI và thiết kế chip tiên tiến. Bà cho biết, Mỹ hiện là quốc gia hàng đầu trong cả hai lĩnh vực này, và cần phải duy trì lợi thế đó để đảm bảo an ninh quốc gia cũng như vai trò dẫn dắt toàn cầu trong ngành công nghệ.
Quy định mới cũng là bước tiếp nối trong chiến lược kéo dài 4 năm của chính quyền Tổng thống Joe Biden nhằm giảm thiểu khả năng Trung Quốc tiếp cận công nghệ tiên tiến. Trong thời gian qua, chính quyền Biden đã liên tục cập nhật và siết chặt các quy định nhằm kiểm soát việc xuất khẩu chip AI, đồng thời bổ sung các biện pháp để lấp đầy những lỗ hổng có thể bị lợi dụng.
Một điểm đáng chú ý trong các quy định mới là việc phân chia thế giới thành ba nhóm quốc gia dựa trên mức độ kiểm soát. Nhóm thứ nhất gồm các đồng minh thân cận như Nhật Bản, Anh, Hàn Quốc và Hà Lan, được miễn hoàn toàn các hạn chế mới. Nhóm thứ hai bao gồm khoảng 120 quốc gia, trong đó có Singapore, Israel và Saudi Arabia, sẽ bị áp dụng hạn ngạch xuất khẩu chip AI. Nhóm cuối cùng gồm các quốc gia bị cấm hoàn toàn như Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên.
Các công ty công nghệ lớn của Mỹ như Amazon, Microsoft và Google sẽ phải tuân thủ các quy định mới nếu muốn xây dựng trung tâm dữ liệu tại các nước không thuộc nhóm ưu tiên. Chính phủ Mỹ sẽ chỉ cấp phép cho các dự án này nếu đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt về an ninh, báo cáo và cam kết tôn trọng quyền con người. Điều này nhằm đảm bảo rằng công nghệ AI không bị lạm dụng vào các mục đích gây hại như phát triển vũ khí, giám sát hoặc vi phạm nhân quyền.
Tuy nhiên, quy định mới cũng gây ra nhiều tranh cãi trong ngành công nghiệp công nghệ cao. Nvidia, công ty hàng đầu trong sản xuất chip AI, đã chỉ trích rằng đây là “biện pháp cực đoan” và có thể làm suy yếu khả năng cạnh tranh của Mỹ trên thị trường toàn cầu. Trong khi đó, một số ý kiến khác lo ngại rằng các quy định này có thể tạo cơ hội cho các đối thủ như Trung Quốc tăng cường sức mạnh công nghệ.
Các quy định mới dự kiến sẽ có hiệu lực sau 120 ngày, đồng nghĩa Tổng thống Donald Trump sẽ là người quyết định cách thực thi. Theo các chuyên gia, hiệu quả lâu dài của những biện pháp này sẽ phụ thuộc vào cách chúng được áp dụng trong thực tế và khả năng thích nghi với những thay đổi trong công nghệ cũng như môi trường địa chính trị.
Phía Trung Quốc đã phản ứng mạnh mẽ, tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi trước các quy định mới của Mỹ. Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng động thái này là nỗ lực nhằm kiềm chế sự phát triển công nghệ của Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh rằng Trung Quốc có quyền bảo vệ các lợi ích hợp pháp của mình trên trường quốc tế.
Trí tuệ nhân tạo được coi là công nghệ có tiềm năng mang lại nhiều lợi ích vượt trội, từ cải thiện y tế, giáo dục, đến nâng cao sản xuất và quản lý. Tuy nhiên, công nghệ này cũng mang đến những thách thức lớn về an ninh và đạo đức, đặc biệt khi bị lạm dụng cho các mục đích như tấn công mạng, phát triển vũ khí hay giám sát. Chính vì vậy, các biện pháp kiểm soát chặt chẽ của Mỹ được coi là cần thiết để đảm bảo rằng AI được sử dụng vì mục đích tốt đẹp, đồng thời duy trì trật tự công nghệ toàn cầu.
Hoàng Nam