Nga tỏ ý sẵn sàng tiếp tục tuân thủ nguyên tắc cốt lõi của Hiệp ước New START thêm một năm. (Nguồn: Vajiramias)
Hãng thông tấn TASS đưa tin, tại cuộc họp, nhà lãnh đạo Nga đánh giá, tình hình ổn định chiến lược "tiếp tục xấu đi" do nhiều yếu tố tiêu cực "làm gia tăng các rủi ro và xuất hiện những nguy cơ mới".
Theo Tổng thống Nga, hệ thống các thỏa thuận giữa nước này và Mỹ về kiểm soát tên lửa hạt nhân và vũ khí chiến lược phòng thủ – khuôn khổ từng góp phần ổn định quan hệ giữa hai quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới cũng như củng cố an ninh toàn cầu – gần như đã bị "xóa bỏ hoàn toàn".
Ông cáo buộc các hành động mang tính phá hoại của phương Tây đã "làm suy yếu nghiêm trọng nền tảng quan hệ mang tính xây dựng và hợp tác thực chất giữa các cường quốc hạt nhân", trong khi Nga "ưu tiên các biện pháp chính trị ngoại giao để duy trì hòa bình quốc tế dựa trên nguyên tắc bình đẳng, an ninh không thể chia cắt và tôn trọng lợi ích lẫn nhau".
Đề cập Hiệp ước New START, ông Putin cho rằng "chính sách mang tính hiếu chiến" của chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đã phá vỡ hiệp ước này, khiến Nga quyết định việc đình chỉ thực thi theo New START vào năm 2023.
Mặc dù vậy, theo ông, cả Moscow và Washington vẫn tái khẳng định tự nguyện tuân thủ các giới hạn định lượng cốt lõi cho đến thời hạn chính thức kết thúc, bởi trong thời gian 15 năm hiệu lực, hiệp ước này đã "đóng vai trò then chốt trong duy trì cân bằng sức mạnh và bảo đảm sự chắc chắn chiến lược".
Lưu ý việc văn kiện này hết hạn vào tháng 2/2026 sẽ là dấu mốc chấm dứt thỏa thuận cuối cùng quy định trực tiếp các hạn chế về năng lực tên lửa, ông Putin cảnh báo: "Việc từ bỏ hoàn toàn di sản của hiệp ước này, trên nhiều phương diện, sẽ là bước đi sai lầm và thiển cận, đồng thời tác động tiêu cực đến các mục tiêu của Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân".
Nga bày tỏ mong muốn duy trì hiện trạng mà Hiệp ước New START đã thiết lập, "nhằm tránh kích động cuộc chạy đua vũ trang chiến lược mới, đồng thời bảo đảm mức độ dự đoán và kiềm chế cần thiết", song việc Moscow tiếp tục tuân thủ các giới hạn của hiệp ước phụ thuộc vào "Washington có hành động tương tự và không phá vỡ thế cân bằng răn đe hiện có" hay không.
Ông Putin cho biết, sau khi New START hết hạn, Nga sẵn sàng tiếp tục "tuân thủ các hạn chế định lượng cốt lõi" trong vòng một năm.
Bên cạnh đó, bày tỏ tin tưởng vào "độ tin cậy và hiệu quả" của lực lượng răn đe Nga, Tổng thống Putin khẳng định, Moscow sẵn sàng đáp trả bất kỳ mối đe dọa chiến lược nào "không phải bằng lời nói, mà bằng các biện pháp quân sự và công nghệ". Tuy nhiên, Moscow "không muốn làm leo thang căng thẳng hay thúc đẩy một cuộc chạy đua vũ trang".
Trước bình luận của Nga về việc sẵn sàng gia hạn New START, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết tại cuộc họp báo thường kỳ hôm 22/9 rằng, đây là đề xuất "có vẻ khá tích cực" và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nắm được thông tin này. Theo bà Leavitt, Tổng thống sẽ sớm đưa ra quan điểm của mình.
Bảo Minh