Mỹ phát hiện đất hiếm ở Alaska, giảm nỗi lo phụ thuộc Trung Quốc

một giờ trướcBài gốc

Đất hiếm ở Alaska sẽ giúp củng cố nền công nghiệp Mỹ

Một phát hiện mới ở Alaska đang khiến giới công nghiệp chú ý. Mỏ Graphite Creek, mỏ than chì lớn nhất nước Mỹ, vừa tìm thấy thêm nhiều nguyên tố đất hiếm quan trọng. Đây là nhóm vật liệu mà Mỹ đang phụ thuộc nhập khẩu tới 93%. Trung Quốc hiện kiểm soát gần như toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu. Vì vậy, phát hiện này có thể mở ra cơ hội giảm sự phụ thuộc đó.

Phát hiện mang tính “thế hệ”

Dự án GraphiteOne ở gần thành phố Nome đang trở thành tâm điểm. Thống đốc Alaska Mike Dunleavy từng ca ngợi dự án này. Trong nhiệm kỳ trước, Tổng thống Donald Trump cũng thúc đẩy nó như một phần của chủ trương “thống trị năng lượng Mỹ”.

Dự án tìm thấy trữ lượng than chì khổng lồ. Đây là mỏ than chì lớn nhất nước Mỹ. Đến năm 2024, Mỹ gần như phải nhập khẩu toàn bộ than chì và đất hiếm. Trung Quốc giữ khoảng 90% sản lượng toàn cầu trong lĩnh vực này.

Tuần này, các nhà nghiên cứu xác nhận rằng ngoài than chì, khu vực Graphite Creek còn chứa các nguyên tố đất hiếm. Thông tin này được đánh giá là bước tiến lớn. Theo một nguồn tin am hiểu, phát hiện này có thể giúp Mỹ đối phó với sự thống trị của Trung Quốc trong nhiều ngành như công nghệ nano, năng lượng và sản xuất ô tô.

Đất hiếm là thành phần không thể thiếu của kinh tế hiện đại. Chúng có mặt trong pin, công nghệ năng lượng tái tạo, sợi quang, đèn LED, nam châm công suất cao, điện thoại và máy tính bảng. Khi Trung Quốc kiểm soát phần lớn sản lượng, Mỹ luôn ở thế bất lợi. Năm 2024, Trung Quốc áp thêm hạn chế xuất khẩu đất hiếm dùng cho sản xuất nam châm. Điều này khiến các ngành công nghệ Mỹ càng phụ thuộc.

Anthony Huston, Chủ tịch GraphiteOne, mô tả phát hiện ở Nome là dấu hiệu của một “mỏ mang tính thế hệ”. Than chì và đất hiếm từ Alaska sẽ được đưa tới một nhà máy chế biến vật liệu cực âm pin ở bang Ohio. Huston nói rằng mỏ chứa hai vật liệu nằm trong danh sách ưu tiên của Đạo luật Sản xuất Quốc phòng. Ông tin rằng Mỹ có thể tận dụng đất hiếm như sản phẩm thu hồi trong quá trình sản xuất than chì, nhờ đó tăng tối đa giá trị mỏ.

Những nguyên tố được phát hiện

Nhóm đất hiếm tại Graphite Creek gồm neodymium, praseodymium, dysprosium và terbium. Nhà địa chất trưởng của dự án cũng xác nhận có đá chứa garnet. Garnet có khả năng “giữ” một số nguyên tố đất hiếm trong cấu trúc của nó.

Các nguyên tố này có vai trò cực kỳ quan trọng. Neodymium và praseodymium dùng để sản xuất nam châm mạnh cho động cơ xe điện, tuabin gió và ổ cứng. Dysprosium và terbium giúp nam châm hoạt động ở nhiệt độ cao. Chúng rất cần cho thiết bị quân sự và ngành ô tô.

Việc than chì và đất hiếm nằm chung một khu vực giúp tiết kiệm chi phí khai thác. Khi khai thác hai loại vật liệu tại cùng một mỏ, doanh nghiệp có thể giảm chi phí vận hành và tăng khả năng sinh lời.

Trong bài phát biểu về tình hình hoạt động bang, Thống đốc Dunleavy khẳng định GraphiteOne là dự án lớn nhất loại này ở Bắc Mỹ. Ông mong dự án tiếp tục tiến triển và nhận được hỗ trợ từ cả bang Alaska và chính phủ liên bang. Huston nói rằng Thống đốc hiểu rõ vai trò của Alaska trong chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược của Mỹ. Alaska có thể giúp Mỹ giảm phụ thuộc vào các nguồn nước ngoài, đặc biệt là các “thực thể gây quan ngại”.

Hỗ trợ chính trị mạnh mẽ cho thấy dự án không chỉ là một kế hoạch khai khoáng. Nó còn liên quan đến an ninh quốc gia, kinh tế và địa chính trị.

Pennsylvania: Mặt trận thứ hai

Trong khi Alaska đang dẫn đầu, Pennsylvania cũng có tiềm năng. Tại đây, các nhà khoa học phát hiện đất hiếm trong các mỏ than anthracite. Cựu nghị sĩ Lou Barletta từng cố gắng thu hút sự chú ý vào vấn đề này từ những năm 2010.

Các mỏ than ở Appalachia chứa tới 17 nguyên tố đất hiếm. Năm 2018, Barletta cho biết chính phủ đã tài trợ cho một chương trình thí điểm. Mục tiêu của chương trình là chiết xuất đất hiếm từ nước thải than tại nhiều mỏ bị bỏ hoang.

Tuy nhiên, Pennsylvania không tiến triển nhanh như Alaska. Đến tháng 9 năm nay, các nhà nghiên cứu của Penn State mới tuyên bố họ tìm ra cách thu hồi coban, mangan và niken từ nước thải mỏ và tro bay.

Khác biệt giữa hai bang rất rõ. Trong khi Alaska có nhiều lợi thế: mỏ lớn và tập trung; ít tranh chấp môi trường; hỗ trợ chính trị mạnh mẽ thì Pennsylvania gặp khó: tài nguyên phân tán trong than và nước thải; dân cư đông hơn; lo ngại môi trường do lịch sử khai thác than.

Vẫn còn nỗi lo

Các phát hiện ở Alaska xuất hiện đúng lúc Mỹ cần giảm sự phụ thuộc. Trung Quốc đã nhiều lần chứng minh họ sẵn sàng dùng đất hiếm làm công cụ gây sức ép. Giới phân tích lo ngại rằng trong thời điểm căng thẳng leo thang, Trung Quốc có thể cắt nguồn cung cấp đất hiếm cho Mỹ. Nếu điều đó xảy ra, các ngành công nghiệp quốc phòng, năng lượng và công nghệ cao của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Mỹ đang cố xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm trong nước. Nhưng nhiệm vụ này rất khó và cần nhiều năm đầu tư. Hơn nữa, Trung Quốc không chỉ chiến thắng nhờ tài nguyên. Họ có quy mô khai thác lớn và chấp nhận chi phí môi trường cao. Khai thác và xử lý đất hiếm có thể gây ô nhiễm nếu không kiểm soát tốt.

Các dự án ở Mỹ phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt hơn. Họ phải trả lương cao hơn cho công nhân và đầu tư vào công nghệ xử lý sạch hơn. Tất cả đẩy chi phí sản xuất lên cao. Đất hiếm của Mỹ có thể đắt hơn đất hiếm từ Trung Quốc. Câu hỏi đặt ra: Mỹ có sẵn sàng trả giá cao để đổi lấy an ninh nguồn cung?

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/my-phat-hien-dat-hiem-o-alaska-giam-noi-lo-phu-thuoc-trung-quoc-241257.html