Ngày 2-11, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cảnh báo rằng Mỹ sẵn sàng tăng thuế đối với Trung Quốc nếu Bắc Kinh nối lại việc chặn xuất khẩu đất hiếm, theo kênh Channel NewsAsia.
Trung Quốc ngày 30-10 thông báo sẽ tạm ngừng trong một năm các hạn chế được áp đặt hồi tháng 10 đối với vật liệu và công nghệ đất hiếm, song ông Bessent bày tỏ lo ngại rằng Bắc Kinh sẽ không tuân thủ các cam kết.
“Trung Quốc đã chiếm lĩnh thị trường đất hiếm và đáng tiếc là đôi khi họ tỏ ra không phải đối tác đáng tin cậy” - ông Bessent nói với đài Fox News.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent. Ảnh: BLOOMBERG
Dù đất hiếm được khai thác ở nhiều quốc gia, trong đó có cả Mỹ, nhưng Trung Quốc gần như nắm độc quyền khâu chế biến.
Việc tạm ngừng được công bố sau cuộc gặp gần đây giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc.
Theo ông Bessent, sau thỏa thuận và thiện chí giữa lãnh đạo, ông hy vọng Mỹ “có thể trông cậy Trung Quốc sẽ là đối tác đáng tin cậy hơn”.
“Nếu không, chúng tôi có thể áp thuế trở lại” - ông Bessent cảnh báo, nhấn mạnh rằng Washington luôn sẵn sàng sử dụng “đòn bẩy tối đa”.
“Chúng tôi không muốn tách rời khỏi Trung Quốc, nhưng chúng tôi sẽ phải giảm rủi ro” - vị bộ trưởng nói thêm.
Ông Bessent cũng cáo buộc các chính quyền Mỹ trước đây đã “ngủ quên trên tay lái” trong khi Trung Quốc dành nhiều năm để xây dựng chiến lược về đất hiếm.
“Giờ đây, chính quyền này sẽ tăng tốc hết mức trong 1-2 năm tới” - theo ông Bessent.
Trung Quốc chưa bình luận về phát ngôn của Bộ trưởng Tài chính Mỹ
Có gì trong thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung?
Nhà Trắng ngày 1-11 đã công bố chi tiết về một thỏa thuận thương mại “mang tính lịch sử” giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập.
Theo thỏa thuận, Trung Quốc sẽ hạn chế dòng chảy các hóa chất tiền chất của fentanyl vào Mỹ, tạm dừng việc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với nguyên tố và nam châm đất hiếm, mở cửa trở lại thị trường cho đậu nành và các mặt hàng nông sản khác của Mỹ, đồng thời dỡ bỏ các biện pháp trả đũa nhằm vào các tập đoàn lớn của Mỹ.
Cụ thể, Trung Quốc đã đồng ý:
Tạm đình chỉ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm mới được công bố ngày 9-10.
Cấp giấy phép xuất khẩu chung cho các nguyên liệu gồm đất hiếm, gali, gecmani, antimon và than chì.
Thực hiện “các biện pháp đáng kể” nhằm kiềm chế dòng chảy fentanyl vào Mỹ.
Tạm dừng toàn bộ thuế trả đũa được áp dụng kể từ tháng 3, bao gồm cả đối với nông sản Mỹ như đậu nành, thịt heo, ngô và các sản phẩm sữa.
Dỡ bỏ các biện pháp phi thuế quan nhằm vào các ngành công nghiệp của Mỹ.
Mua 12 triệu tấn đậu nành Mỹ trước cuối năm nay và 25 triệu tấn mỗi năm cho đến năm 2028.
Khôi phục nhập khẩu lúa miến và gỗ tròn của Mỹ.
Nối lại thương mại với các cơ sở sản xuất chip của Nexperia tại Trung Quốc.
Dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt được áp dụng nhằm trả đũa cuộc điều tra của Mỹ về các lĩnh vực hàng hải, hậu cần và đóng tàu của Trung Quốc.
Chấm dứt các cuộc điều tra nhằm vào các công ty bán dẫn của Mỹ.
Gia hạn quy trình miễn trừ thuế dựa trên thị trường đối với hàng nhập khẩu của Mỹ đến ngày 31-12-2026.
Đổi lại, Mỹ đồng ý:
Giảm 10% thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc - vốn được áp đặt nhằm kiềm chế dòng chảy fentanyl - bắt đầu từ ngày 10-11, đồng thời giữ nguyên việc đình chỉ các mức thuế đối ứng cao hơn cho đến ngày 10-11-2026.
Gia hạn một số miễn trừ thuế đến ngày 10-11-2026.
Hoãn thực thi quy định xuất khẩu mới nhằm vào các công ty liên kết với doanh nghiệp Trung Quốc bị đưa vào danh sách đen cho đến 10-11-2026.
Tạm dừng các biện pháp thương mại mới liên quan đến các cuộc điều tra về lĩnh vực đóng tàu và hậu cần của Trung Quốc cho đến cuối năm 2026, đồng thời tiếp tục phối hợp với Hàn Quốc và Nhật nhằm củng cố năng lực đóng tàu của Mỹ.
THẢO VY