Mỹ thiệt hại ra sao khi đóng cửa chính phủ từ ngày mai?

3 giờ trướcBài gốc

Chính phủ Mỹ đứng trước nguy cơ đóng cửa một phần vì khủng hoảng ngân sách. Ảnh: Reuters.

Quốc hội Mỹ chỉ còn thời hạn đến ngày 1/10 để thông qua đạo luật ngân sách, nếu không sẽ kích hoạt tình trạng “shutdown” - đóng cửa một phần chính phủ liên bang.

Đối đầu giữa hai đảng

Theo quy định, trước thời điểm bắt đầu năm tài khóa mới vào ngày 1/10, Quốc hội Mỹ phải phân bổ ngân sách cho 438 cơ quan liên bang. Trên thực tế, các nghị sĩ hiếm khi kịp hoàn tất đúng hạn và thường phải ban hành các dự luật chi tiêu tạm thời để duy trì hoạt động chính phủ.

Nếu nguồn kinh phí bị gián đoạn, mọi cơ quan sẽ phải dừng lại tất cả những công việc không được coi là “thiết yếu”, Reuters lý giải.

Tình trạng đối đầu giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa về vấn đề chi tiêu vốn không mới, và các cuộc thương lượng thường kéo dài đến tận phút chót trước khi ngân sách hết hạn.

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, những căng thẳng này càng trở nên gay gắt. Ông đã giải thể một số cơ quan, chứng kiến hàng trăm nghìn công chức rời bỏ bộ máy và từ chối giải ngân hàng tỷ USD vốn đã được Quốc hội thông qua.

Đảng Cộng hòa hoan nghênh các động thái này, dù chúng làm suy yếu quyền lực của Quốc hội trong việc kiểm soát ngân sách, trong khi phe Dân chủ bất lực trong việc ngăn chặn.

Hiện Cộng hòa kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện, song để thông qua dự luật chi tiêu, họ vẫn cần ít nhất 7 phiếu từ phía Dân chủ trong Thượng viện 100 ghế. Điều này trao cho phe thiểu số một đòn bẩy quan trọng.

Lần này, đảng Dân chủ kiên quyết yêu cầu dự luật chi tiêu phải đảm bảo không để các khoản trợ cấp y tế mở rộng theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (Obamacare) hết hạn vào cuối năm. Đảng Cộng hòa tỏ ý sẵn sàng gia hạn, nhưng muốn tách riêng thành vấn đề độc lập.

Hệ quả của việc đóng cửa chính phủ

Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, đã có 14 lần chính phủ đóng cửa kể từ năm 1981, phần lớn chỉ kéo dài một hoặc hai ngày. Tuy nhiên, lần gần nhất cũng là dài nhất - 35 ngày liên tục từ tháng 12/2018 đến tháng 1/2019 dưới thời ông Trump do tranh chấp về ngân sách an ninh biên giới.

Nếu kịch bản này tái diễn, hàng trăm nghìn công chức liên bang sẽ buộc phải nghỉ việc tạm thời không lương. Nhiều dịch vụ công bị gián đoạn, từ giám sát tài chính đến thu gom rác tại các công viên quốc gia.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa có thể khiến hàng trăm nghìn công chức gián đoạn công việc và gây tổn hại đến nền kinh tế. Ảnh: Reuters.

Những nhân viên “thiết yếu” vẫn phải làm việc, nhưng cũng không được trả lương cho đến khi ngân sách được thông qua. Sau các lần trước, chính phủ thường trả bù lương cho họ.

Những đợt đóng cửa chỉ kéo dài vài ngày, nhất là trùng cuối tuần, thường không gây tác động lớn. Nhưng nếu công chức bắt đầu bỏ lỡ kỳ nhận lương sau khoảng hai tuần, nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng.

Cuộc “shutdown” 2018-2019 đã khiến kinh tế Mỹ thiệt hại khoảng 3 tỷ USD, tương đương 0,02% GDP, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội.

Trong bối cảnh hiện nay, một cuộc khủng hoảng ngân sách kéo dài có thể gây chấn động mạnh hơn, đặc biệt là khi cuộc chiến thương mại của ông Trump và các mâu thuẫn với Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vốn đã làm gia tăng bất ổn trên thị trường toàn cầu.

Mỗi bộ, ngành liên bang đều có kế hoạch dự phòng để xác định ai bắt buộc phải tiếp tục làm việc dù không có lương. Trong lần đóng cửa 2018-2019, khoảng 800.000 trên 2,2 triệu nhân viên chính phủ liên bang bị buộc phải nghỉ không lương.

Đáng chú ý, chính quyền Trump khi đó vẫn giữ 63 công viên quốc gia mở cửa, song đóng cửa nhà vệ sinh, quầy thông tin và ngừng toàn bộ việc thu gom rác thải, khiến nhiều nơi rơi vào cảnh quá tải và ô nhiễm.

Phương Linh

Nguồn Znews : https://znews.vn/my-thiet-hai-ra-sao-khi-dong-cua-chinh-phu-tu-ngay-mai-post1589542.html