Mỹ thúc đẩy các thỏa thuận đất hiếm với châu Á, thách thức vị thế Bắc Kinh

3 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhanh chóng thúc đẩy các thỏa thuận hợp tác về nguồn cung đất hiếm tại châu Á, một bước đi được cho là sẽ làm suy yếu sự thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng toàn cầu. Song giới phân tích nhận định quá trình này sẽ cần nhiều năm để đạt được kết quả.

Trong vòng 10 ngày, ông Trump đã ký kết hàng loạt thỏa thuận với Australia, Malaysia, Campuchia và gần đây nhất là Nhật Bản, nhằm củng cố nguồn cung đất hiếm cùng các khoáng sản chiến lược khác - đều là những yếu tố then chốt trong sản xuất pin, ô tô, hệ thống quốc phòng và chip máy tính.

Loạt thỏa thuận nằm trong nỗ lực của Washington nhằm đối phó với sự kiểm soát gần như tuyệt đối của Bắc Kinh trong lĩnh vực đất hiếm, và diễn ra ngay trước cuộc gặp giữa ông Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào ngày 30/10.

Sản lượng khai thác đất hiếm vẫn còn khá hạn chế bên ngoài Trung Quốc

Theo bà Wendy Cutler, Phó Chủ tịch cấp cao của Viện Chính sách Xã hội châu Á (Asia Society Policy Institute), các thỏa thuận trên sẽ mang lại lợi ích to lớn nếu được liên kết trong một hiệp định đa phương có cam kết mạnh mẽ, cơ chế tài chính và chia sẻ nguồn lực. Bà cũng kỳ vọng chính quyền Trump sẽ tiếp tục mở rộng mô hình hợp tác này trong thời gian tới.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Brodie Sutherland, Giám đốc điều hành công ty phát triển khoáng sản chiến Patriot Critical Minerals Corp ca ngợi các thỏa thuận vừa qua với châu Á được xem là bước ngoặt giúp giảm bớt tác động tiêu cực, ổn định giá đất hiếm và thúc đẩy đổi mới trong lĩnh vực tinh luyện cũng như tái chế.

Với nguồn cung nguyên liệu thô được đảm bảo từ các quốc gia thân thiện, doanh nghiệp Mỹ có thể tập trung vào việc khai thác hiệu quả, khai mỏ có đạo đức và đẩy mạnh các hoạt động chế biến gia tăng giá trị, giảm phí rủi ro trong huy động vốn, đẩy nhanh cấp phép cho các mỏ mới và tạo ra “sân chơi công bằng” hơn.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng nỗ lực đa dạng hóa và đưa sản xuất trở lại trong nước chắc chắn sẽ đi kèm với một số đánh đổi về môi trường. Việc khai thác và tinh luyện đất hiếm theo hướng thân thiện với môi trường là rất, rất tốn kém.

“Người tiêu dùng có thể phải chấp nhận mức giá cao hơn cho các sản phẩm điện tử và công nghệ xanh, phản ánh đúng chi phí vật liệu và chi phí môi trường thực tế”, ông Patrick Schröder, nghiên cứu viên cấp cao tại Trung tâm Môi trường và Xã hội thuộc Chatham House nhận định.

Theo các nhà phân tích, Tổng thống Donald Trump có thể đã nhanh chóng ký kết các thỏa thuận này nhằm giành lợi thế trước cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình.

Tại cuộc gặp chính thức giữa hai bên, ông Trump và ông Tập được cho là sẽ thảo luận về nhiều vấn đề gây tranh cãi trong thời gian qua khiến các cuộc đàm phán thương mại kéo dài bị đình trệ, trong đó có việc Bắc Kinh kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và Washington đe dọa áp thuế cao hơn cùng các hạn chế về công nghệ.

Ông Dennis Wilder, cựu quan chức tình báo cấp cao của Mỹ, hiện là nghiên cứu viên tại Đại học Georgetown nhận định: “Điều Mỹ đang cố gắng làm hiện nay là thoát khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong chuỗi cung ứng, nhưng điều đó sẽ cần thời gian. Về trung hạn, chúng ta có thể giảm bớt sự phụ thuộc, nhưng trong ngắn hạn Mỹ vẫn phải dựa nhiều vào nguồn cung từ Trung Quốc”.

Theo ước tính của Goldman Sachs, việc phát triển một mỏ đất hiếm mới có thể mất tới 10 năm, trong khi trữ lượng của một số nguyên tố là rất khan hiếm ngoài Myanmar và Trung Quốc. Ngoài ra, việc xây dựng các nhà máy tinh luyện cũng cần khoảng 5 năm.

Trung Quốc giữ vị thế thống trị trong lĩnh vực tinh luyện đất hiếm và sản xuất nam châm

Ngân hàng này cho biết Trung Quốc hiện chiếm 69% thị phần khai thác đất hiếm toàn cầu, 92% khâu tinh luyện và 98% sản xuất nam châm từ đất hiếm.

Bà Wendy Cutler cho rằng lời đe dọa mới nhất từ Bắc Kinh về việc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu ngoài lãnh thổ trong lĩnh vực này đã trở thành hồi chuông cảnh tỉnh cần thiết cho các đối tác trên toàn thế giới.

Ông Dennis Wilder từ Đại học Georgetown cũng cho rằng Trung Quốc có thể đã “tính sai nước cờ” khi áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt khiến kinh tế toàn cầu chao đảo và đẩy căng thẳng thương mại lan rộng sang cả các quốc gia khác. “Đó là một vũ khí hữu ích khi chỉ nhằm vào Mỹ, nhưng lại trở nên kém hiệu quả nếu mở rộng sang phần còn lại của thế giới. Bởi khi đó, Trung Quốc vô tình đẩy các nước khác xích lại gần Mỹ hơn”, ông Wilder kết luận.

Lâm Minh

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/my-thuc-day-cac-thoa-thuan-dat-hiem-voi-chau-a-thach-thuc-vi-the-bac-kinh-post564399.html