Mỹ 'tiến hai bước, lùi một bước' khi hòa giải điểm nóng Trung Đông – Ukraine

một ngày trướcBài gốc

Hai bước tiến, một bước lùi

Hai tuần sau khi đặt ra thời hạn 14 ngày để "xác định thiện chí" của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong việc chấm dứt chiến sự tại Ukraine, ông Trump đã có câu trả lời. Nhà lãnh đạo Mỹ thừa nhận rằng tiến trình đàm phán ngừng bắn tại Ukraine vẫn lâm vào bế tắc, ví nó như một vòng lặp đầy trắc trở: “hai bước tiến, một bước lùi”.

“Chúng ta đang đạt được tiến triển, rồi đột nhiên, một thứ gì đó – lẽ ra không nên bị ném bom – lại bị đánh bom. Và thế là mọi thứ sụp đổ. Đó là hồi kết của tiến triển”, ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn với New York Times gần đây.

Lời nhận xét này không chỉ phơi bày nỗi thất vọng cá nhân mà còn làm nổi bật những giới hạn của nhà lãnh đạo Mỹ trong vai trò trung gian hòa giải cho các điểm nóng xung đột trên thế giới. Ông Trump từng tuyên bố “giải quyết xung đột Nga-Ukraine trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức”, tuy nhiên, mốc thời gian ấy đã lùi xa cách đây vài tháng.

Hai tuần trước, Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố sẽ đưa ra câu trả lời dứt khoát trong vòng 14 ngày về thiện chí hòa đàm của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên, khi thời hạn ấy trôi qua trong im lặng, không một biện pháp trừng phạt mới nào được công bố.

Trong lúc ông Trump tiếp tục cân nhắc, các đồng minh Cộng hòa tại Quốc hội đã gia tăng sức ép, kêu gọi những hành động cứng rắn hơn đối với Điện Kremlin, bao gồm cả việc áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung và tăng cường hỗ trợ quân sự cho Kiev. Ở bên kia Đại Tây Dương, Liên minh châu Âu cũng không ngồi yên. Khối này vừa thông qua gói trừng phạt mới nhắm trực tiếp vào ngành năng lượng Nga – lĩnh vực vốn được xem huyết mạch tài chính giúp Moscow duy trì chiến sự với Kiev.

Ông Trump. Ảnh: Reuters

Thế nhưng, bất chấp các động thái ấy, ông Trump chưa công bố bất kỳ quyết định nào, cũng không đưa ra tín hiệu rõ ràng về việc liệu Nhà Trắng có sẵn sàng cùng phối hợp với châu Âu để gia tăng sức ép hay không. Sự chần chừ này làm dấy lên câu hỏi: phải chăng ông đang cố giữ lại một cánh cửa đối thoại – hoặc, như nhiều nhà quan sát nhận định, đang cân nhắc tính toán chính trị nội bộ nhiều hơn là chiến lược đối ngoại?

“Tôi sẽ sử dụng các biện pháp trừng phạt nếu cần thiết. Nhưng tôi chưa nói chuyện với các thượng nghị sĩ về điều đó. Họ có một dự luật, nhưng việc này tùy thuộc vào tôi”, ông Trump trả lời báo giới trên Không lực Một vào tuần trước.

Cùng lúc, viện trợ quân sự cho Ukraine vẫn bị đóng băng. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã xác nhận sẽ có “sự cắt giảm trong ngân sách viện trợ cho Kiev”, giữa lúc Nga đẩy mạnh các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào nhiều khu vực ở Ukraine trong thời gian gần đây.

“Chúng tôi tin rằng một giải pháp hòa bình đàm phán là vì lợi ích tốt nhất cho cả hai bên, cũng như cho nước Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang có quá nhiều lợi ích cạnh tranh toàn cầu”, ông Hegseth phát biểu trước Quốc hội.

Tình hình căng thẳng ở Trung Đông

Tình cảnh “hai bước tiến, một bước lùi” dường như cũng phù hợp để mô tả tình cảnh tại những điểm nóng Trung Đông hiện nay. Những phát biểu mới nhất sau cuộc điện đàm với Thủ tướng Netanyahu vào ngày 10/6 cho thấy ông Trump dường như đã giảm đáng kể sự tự tin vào khả năng đạt được một thỏa thuận hạt nhân với Iran, dù chỉ vài ngày trước đó Tổng thống Mỹ vẫn tuyên bố các cuộc đàm phán “đang đi đúng hướng”.

“Tôi ngày càng mất tự tin về điều đó. Họ đang trì hoãn, và tôi nghĩ đó là điều đáng tiếc”, ông Trump nói. Theo ông Trump, "bản năng" của ông cho thấy khả năng đạt được thỏa thuận đang ngày càng xa vời.

Trọng tâm của bế tắc vẫn là yêu cầu then chốt từ phía Washington: Iran phải chấm dứt hoạt động làm giàu uranium ở cấp độ cao nếu muốn được dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt. Nhưng giống như trong những vòng đàm phán dưới thời Tổng thống Obama, Tehran tiếp tục khước từ điều kiện này. Giờ đây, ông Trump buộc phải đối mặt với chính những thách thức cũ, đồng thời sẽ tháo gỡ chúng bằng cách tiếp cận “mạnh mẽ hơn”.

Một vòng đàm phán mới dự kiến sẽ diễn ra trong vài ngày tới, khi thời hạn hai tháng do chính ông Trump đặt ra trong bức thư gửi lãnh đạo Iran hồi tháng 4/2025 đang cạn dần.

“Nếu không đạt được thỏa thuận, sẽ là chiến tranh. Sẽ tốt hơn nếu tránh được chiến tranh”, ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn với New York Times.

Ông Trump mới đây cũng công khai yêu cầu Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu - người từng được ông ca ngợi là “bức tường thành không thể lay chuyển” của Trung Đông, nhanh chóng chấm dứt các hành động quân sự nhằm vào Dải Gaza và mở đường cho một thỏa thuận ngừng bắn với Hamas. Động thái này không chỉ đánh dấu sự xuống cấp rõ rệt trong mối quan hệ từng được xem là đồng minh thân cận giữa Washington và Tel Aviv, mà còn cho thấy sự thất vọng ngày càng lớn của ông Trump khi tiến trình hòa bình Trung Đông vẫn lâm vào ngõ cụt.

Thế giới cũ, thách thức mới

Trong bối cảnh đó, thành công hiếm hoi trong tuần qua của ông Trump - một thỏa thuận với Trung Quốc nhằm dỡ bỏ một số biện pháp trừng phạt thương mại, vẫn bị phủ bóng bởi sự hoài nghi. Một thỏa thuận tương tự đat được tại Thụy Sĩ chỉ một tháng trước đã nhanh chóng sụp đổ, khiến giới quan sát đặt câu hỏi liệu nỗ lực lần này có đủ bền vững khi cuộc chiến thương mại chưa thực sự kết thúc.

Ông Trump cho đến nay vẫn chưa gặt hái được nhiều thành quả từ thời hạn 90 ngày mà chính ông đã tự đặt ra vào mùa xuân năm nay, nhằm thúc đẩy các đối tác thương mại của Mỹ ký kết những thỏa thuận mới mang tính đột phá. Dù từng cam kết sẽ mở ra một “làn sóng hiệp định thương mại” trước thời điểm đầu tháng 7/2025, kết quả hiện tại vẫn hết sức khiêm tốn. Hiện chỉ có một thỏa thuận nhỏ được công bố, còn phần lớn các cuộc đàm phán vẫn dậm chân tại chỗ.

Thư ký báo chí Karoline Leavitt. Ảnh: Reuters

Thậm chí, nỗ lực của ông Trump trong việc nối lại quan hệ với “người bạn cũ” Kim Jong Un cũng không suôn sẻ. Theo tiết lộ từ NK News, bức thư mới nhất mà ông Trump gửi tới nhà lãnh đạo Bình Nhưỡng đã bị phái đoàn ngoại giao Triều Tiên tại Liên Hợp Quốc từ chối tiếp nhận.

“Chúng tôi vẫn tiếp tục gửi thư cho ông Kim Jong Un. Tổng thống Trump muốn nhìn thấy lại tiến triển đạt được tại Hội nghị thượng đỉnh Singapore năm 2018", Thư ký báo chí Karoline Leavitt phát biểu hôm 11/6.

Trong bối cảnh bàn cờ chính trị đã có nhiều đổi khác, những tối hậu thư mang thời hạn 14 ngày, những bức thư viết tay gửi cho các lãnh đạo, hay các tuyên bố “hàng loạt thỏa thuận sẽ được ký trong vài tuần tới” dường như không còn phát huy hiệu quả từng thấy trong nhiệm kỳ đầu. Với hàng loạt hội nghị thượng đỉnh đang ở phía trước - từ G7 tại Canada cho đến NATO tại Hà Lan, ông Trump đang phải đối mặt với một câu hỏi khó trả lời: Làm thế nào để nhanh chóng kết thúc các điểm nóng xung đột trong vai trò trung gian hòa giải?

Diệp Thảo/VOV.VN Theo CNN, Reuters

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/my-tien-hai-buoc-lui-mot-buoc-khi-hoa-giai-diem-nong-trung-dong-ukraine-post1206589.vov