Trong một biện pháp được mô tả là hành động trừng phạt đáng kể nhất của Washington lên Tehran kể từ năm 2018, Bộ Tài chính Mỹ hôm 30/7 đã công bố các lệnh trừng phạt mới nhất nhằm vào hơn 115 cá nhân, thực thể và tàu thuyền có liên quan đến Iran.
Biện pháp mới này là một dấu hiệu cho thấy chính quyền Tổng thống Donald Trump đang tăng cường chiến dịch "gây sức ép tối đa" lên Iran, vốn đã bắt đầu kể từ nhiệm kỳ đầu của nhà lãnh đạo Mỹ.
Nhân vật trung tâm của đòn trừng phạt được công bố hôm 30/7 là ông Mohammad Hossein Shamkhani – con trai của ông Ali Shamkhani, cố vấn hàng đầu của Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei.
Theo Bộ Tài chính Mỹ, ông Shamkhani kiểm soát một mạng lưới rộng lớn các tàu container và tàu chở dầu thông qua một mạng lưới phức tạp gồm các bên trung gian buôn bán dầu mỏ và các hàng hóa khác của cả Iran và Nga trên toàn thế giới.
Bộ Tài chính Mỹ cáo buộc ông Shamkhani sử dụng các mối quan hệ cá nhân ở Tehran để tạo ra hàng chục tỷ USD lợi nhuận, phần lớn được sử dụng để hỗ trợ chế độ Iran.
Biện pháp mới cũng bao trùm 15 công ty vận tải biển, 52 tàu, 12 cá nhân và 53 thực thể liên quan đến việc trốn tránh lệnh trừng phạt, trải rộng trên 17 quốc gia, như Panama, Italy…
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmaeil Baghaei gọi lệnh trừng phạt mới nhất này là "một ví dụ rõ ràng về thái độ thù địch của Mỹ đối với Iran".
Mỹ trừng phạt nhân vật được cho là kiểm soát mạng lưới tàu chuyên chở dầu Iran và dầu Nga, tạo ra hàng chục tỷ USD lợi nhuận để hỗ trợ chế độ Iran. Ảnh: usiness Today
Một quan chức Mỹ cho biết các lệnh trừng phạt mới sẽ khiến Iran gặp khó khăn hơn nhiều trong việc bán dầu, và mặc dù hành động lần này tập trung vào Iran, nó cũng sẽ tác động đến cả Nga.
"Theo quan điểm của chúng tôi, xét đến vị trí của cá nhân này, xét đến mối liên hệ của ông ta với Lãnh tụ Tối cao và các hoạt động trừng phạt trước đây nhắm vào cha ông ta, xét đến các cơ quan chức năng liên quan đến Iran, điều cực kỳ quan trọng là phải nhấn mạnh rằng đây là một hành động có ý nghĩa và tác động rất lớn đối với Iran", vị quan chức này nói.
Ông Ali Shamkhani, cha của ông Mohammad Hossein Shamkhani, đã bị Mỹ trừng phạt vào năm 2020.
Đầu tháng này, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã trừng phạt ông Shamkhani và một số công ty của ông này trong khuôn khổ các biện pháp gần đây nhất của Brussels chống lại Moscow và ngành kinh doanh dầu mỏ của Nga. EU khi đó mô tả ông Shamkhani là một nhân vật chủ chốt trong mạng lưới tàu chở dầu gọi là "hạm đội bóng tối" của Nga.
Thông báo trừng phạt mới nhất của Washington được đưa ra trong bối cảnh triển vọng nối lại ngoại giao Mỹ-Iran vẫn còn mờ nhạt sau vụ Mỹ ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran vào tháng trước.
Ông Trump hôm 28/7 cảnh báo rằng ông sẽ ra lệnh mở đợt tấn công mới nếu Tehran cố gắng khởi động lại các cơ sở hạt nhân mà Mỹ đã tấn công.
Mỹ đã tổ chức 5 vòng đàm phán với Iran trước cuộc không kích hồi tháng 6, mà ông Trump cho rằng đã "phá hủy" một chương trình của Tehran mà Washington và đồng minh Israel cho là nhằm mục đích phát triển bom hạt nhân.
Một số chuyên gia đã đặt câu hỏi về mức độ thiệt hại do cuộc tấn công gây ra. Iran phủ nhận việc tìm kiếm vũ khí hạt nhân.
Tuần trước, một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết Washington sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Tehran. Tuy nhiên, các nhà ngoại giao châu Âu và Iran cho biết hiện tại có rất ít triển vọng Iran sẽ quay lại bàn đàm phán với Mỹ.
Minh Đức (Theo AsiaOne, Politico)