Mỹ - Trung nối lại liên lạc giữa cuộc đua công nghệ toàn cầu

9 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh thế giới đang chuyển dịch chuỗi giá trị và cạnh tranh công nghệ trở thành mặt trận trọng yếu trong các mối quan hệ quốc tế, quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp tục trải qua những thử thách lớn.

Ngày 22/5, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Ma Chiêu Túc (Ma Zhaoxu) đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ, ông Christopher Landau, trao đổi về các vấn đề song phương và khu vực. Đây là cuộc tiếp xúc ngoại giao cấp cao thứ hai giữa hai nước trong chưa đầy một tuần, động thái được đánh giá là nỗ lực nhằm duy trì ổn định ngoại giao giữa hai siêu cường trong bối cảnh tranh chấp gia tăng.

Thông cáo từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết hai bên “đã trao đổi quan điểm về quan hệ Trung - Mỹ và các vấn đề quan tâm chung”, đồng thời nhất trí sẽ tiếp tục giữ liên lạc để “quản lý khác biệt một cách có trách nhiệm”.

Thứ trưởng ngoại giao Trung Quốc Mã Triều Húc và thứ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Christopher Landau đã thảo luận về "các vấn đề quan trọng cùng quan tâm" trong cuộc điện đàm ngày 22/5

Dưới góc nhìn kinh tế - công nghệ, căng thẳng hiện tại không đơn thuần dừng lại ở thương mại truyền thống mà ngày càng chuyển trọng tâm sang lĩnh vực công nghệ cao. Từ năm 2018 đến nay, Mỹ đã thực hiện hàng loạt biện pháp nhằm hạn chế Trung Quốc tiếp cận các công nghệ nhạy cảm, đặc biệt trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và công nghệ quân sự lưỡng dụng.

Tháng 10/2022, Bộ Thương mại Mỹ áp đặt lệnh cấm xuất khẩu chip và thiết bị sản xuất chip sang Trung Quốc, khiến nhiều doanh nghiệp công nghệ lớn của nước này như Huawei, SMIC hay Hikvision rơi vào tình trạng bị chặn nguồn cung linh kiện cốt lõi. Mới đây nhất, chính quyền Tổng thống Joe Biden tiếp tục bổ sung hàng chục công ty công nghệ Trung Quốc vào “danh sách đen thương mại”.

Phản ứng lại, Bắc Kinh đã tăng cường đầu tư nội địa vào sản xuất bán dẫn và công nghệ lõi, đồng thời siết chặt quy định đối với các doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc. Tập đoàn sản xuất chip hàng đầu thế giới Nvidia gần đây bị cấm bán một số dòng GPU cao cấp cho khách hàng Trung Quốc - động thái được đánh giá là “leo thang kỹ thuật số” giữa hai bên.

Căng thẳng công nghệ không chỉ làm gia tăng chi phí đầu tư và sản xuất cho doanh nghiệp hai nước, mà còn làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu trong nhiều lĩnh vực then chốt. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, các rào cản công nghệ giữa Trung Quốc và Mỹ có thể khiến GDP toàn cầu mất khoảng 0,5 điểm phần trăm mỗi năm nếu không có sự điều chỉnh chính sách.

Đối với các nước thứ ba như Việt Nam, Ấn Độ hay các quốc gia Đông Nam Á, xu hướng “tách rời công nghệ” (tech decoupling) giữa hai siêu cường mang lại cả cơ hội lẫn rủi ro.

Một mặt, nhiều doanh nghiệp dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc để tránh rủi ro địa chính trị. Mặt khác, sự gián đoạn công nghệ có thể gây thiếu hụt linh kiện, thiết bị và tri thức kỹ thuật số cho các ngành công nghiệp mới nổi.

Dù duy trì kênh liên lạc, hai bên vẫn chưa khôi phục đối thoại kinh tế cấp cao ở mức Bộ trưởng như giai đoạn 2016 - 2019. Chuyến thăm gần nhất của Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo tới Trung Quốc vào tháng 8/2023 kết thúc mà không có thỏa thuận lớn nào được ký kết. Việc tái lập các nhóm làm việc về thương mại, đầu tư và chuỗi cung ứng vẫn chưa được hai bên xúc tiến chính thức.

Theo các chuyên gia tại Viện Peterson (Mỹ), một trong những trở ngại lớn nhất hiện nay là thiếu “kênh đối thoại kỹ thuật” giữa cơ quan quản lý công nghệ của hai nước - điều từng góp phần xoa dịu tranh chấp trong quá khứ.

Ngoài ra, bối cảnh bầu cử tổng thống Mỹ 2024 cũng làm hạn chế khả năng nhượng bộ của Nhà Trắng.
Việc Trung - Mỹ duy trì liên lạc ngoại giao cấp cao trong bối cảnh căng thẳng gia tăng là một tín hiệu tích cực, nhưng chưa thể là nền tảng đủ vững để mở ra một giai đoạn ổn định mới.

Khi công nghệ trở thành nhân tố định hình cạnh tranh chiến lược, đối thoại kỹ thuật sâu hơn sẽ là chìa khóa để tránh sa vào “chiến tranh lạnh công nghệ”, điều mà cả hai nền kinh tế và cả thế giới, đều không mong muốn.

Quang Chiến

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/my-trung-noi-lai-lien-lac-giua-cuoc-dua-cong-nghe-toan-cau-318211.html