Mỹ tung 'cú sốc thuế' 50% với Ấn Độ vì dầu Nga, thương mại song phương lao đao

4 giờ trướcBài gốc

Đòn thuế kỷ lục và tác động tức thì đến xuất khẩu Ấn Độ

Mức thuế quan 50% tăng gấp đôi so với 25% hồi đầu tháng đã ngay lập tức tác động đến các ngành xuất khẩu mũi nhọn của Ấn Độ. Những lĩnh vực thâm dụng lao động như dệt may, đá quý, trang sức, da thuộc và hải sản vốn dựa vào thị trường Mỹ như “phao cứu sinh” rơi vào cảnh khốn khó.

Các nhà xuất khẩu Ấn Độ đang chuẩn bị cho sự sụt giảm mạnh của đơn hàng từ Mỹ. Ảnh: KT

Tại Tirupur, Delhi và Surat, nhiều nhà máy dệt may đã buộc phải ngừng sản xuất do chi phí leo thang. Liên đoàn các Tổ chức Xuất khẩu Ấn Độ (FIEO) cảnh báo rằng hàng nghìn lao động có nguy cơ mất việc nếu tình hình kéo dài. Tại Kanpur, trung tâm da thuộc lớn nhất nước, nhiều đơn hàng từ Mỹ đã bị hủy bỏ ngay sau thông báo áp thuế. Nhà xuất khẩu Shameem Azad thở dài: “Một số nhà máy sống nhờ đơn hàng Mỹ, giờ thì buộc phải đóng cửa. Tình hình rất tồi tệ”.

Theo số liệu của Đại diện Thương mại Mỹ, xuất khẩu Ấn Độ sang Mỹ đạt 87,3 tỷ USD năm 2024. Giờ đây, khoảng 70% kim ngạch này sẽ bị đánh thuế cao, ngoại trừ một số sản phẩm như điện thoại thông minh được miễn trừ tạm thời. Dù vậy, khoảng 30% (tương đương 27,6 tỷ USD) gồm dược phẩm, nguyên liệu thuốc và nhiên liệu tinh chế vẫn tiếp tục được miễn thuế.

Ông Rajiv Biswas-chuyên gia kinh tế châu Á-Thái Bình Dương của S&P Global Market Intelligence, nhận định: “Đòn thuế này có nguy cơ làm giảm mạnh kim ngạch thương mại song phương và phá vỡ chuỗi cung ứng đã được hình thành trong nhiều năm qua. Sự gián đoạn không chỉ gây tổn thất cho Ấn Độ mà còn ảnh hưởng ngược trở lại với doanh nghiệp Mỹ, vốn nhập nhiều nguyên liệu và hàng hóa trung gian từ New Delhi”.

Dầu Nga-điểm nóng khiến Washington “xuống tay”

Đằng sau quyết định cứng rắn của Washington là vấn đề năng lượng. Kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra năm 2022, Ấn Độ đã nổi lên thành khách hàng lớn nhất của dầu thô Nga, chiếm khoảng 37% xuất khẩu dầu của Moscow. Điều này khiến Mỹ và châu Âu khó chịu, bởi nó vô tình giúp Nga duy trì nguồn thu cho chiến tranh.

Nhà máy lọc dầu Vadinar do tập đoàn Nayara Energy của Ấn Độ và tập đoàn Rosneft của Nga đồng sở hữu ở bang Gujarat, Ấn Độ. Ảnh: Bloomberg

Dưới sức ép thuế quan, một số tập đoàn lọc dầu lớn của Ấn Độ như Reliance Industries đã cân nhắc cắt giảm lượng nhập dầu Nga từ mức 1,8 triệu thùng/ngày xuống 1,4-1,6 triệu thùng. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng đây chỉ là động thái mang tính biểu tượng, nhằm gửi thông điệp tới Washington chứ không phải sự thay đổi chiến lược.

Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar thậm chí còn đáp trả gay gắt: “Nếu thấy có vấn đề với dầu từ Ấn Độ thì xin mời đừng mua sản phẩm hóa dầu của chúng tôi. Mỹ và châu Âu vẫn nhập hàng đều đặn, vậy thì sao lại đổ lỗi cho New Delhi?”.

Tiến sĩ Harsh V.Pant-chuyên gia quan hệ quốc tế tại Observer Research Foundation (New Delhi), phân tích: “Mỹ muốn dùng thuế quan như đòn bẩy để buộc Ấn Độ giảm phụ thuộc vào dầu Nga. Nhưng điều này lại mâu thuẫn với lợi ích an ninh năng lượng của New Delhi, vốn cần duy trì nguồn cung ổn định và giá rẻ. Đây chính là nguyên nhân khiến Thủ tướng Modi tỏ ra không nhượng bộ, dù Tổng thống Trump đã nhiều lần tìm cách gọi điện.”

Quan hệ Mỹ-Ấn: Rạn nứt chiến lược trong đối tác chiến lược

Suốt hai thập kỷ qua, Mỹ và Ấn Độ không ngừng nâng cấp quan hệ, từ quốc phòng, công nghệ đến hợp tác trong nhóm Bộ Tứ (Quad). Washington coi New Delhi là đối trọng quan trọng trước sự trỗi dậy của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng hồi tháng 2-2025. Ảnh: Reuters

Thế nhưng, thương mại luôn là “điểm nghẽn”. Các vòng đàm phán thương mại tự do nhiều năm qua vẫn giậm chân tại chỗ. Giờ đây, với thuế quan ở mức kỷ lục, mối quan hệ song phương đứng trước thử thách nghiêm trọng nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh.

Ông Richard Fontaine-Giám đốc điều hành Trung tâm An ninh mới của Mỹ (CNAS), nhận xét: “Trump đang đặt ra một bài toán khó. Nếu Mỹ tiếp tục cứng rắn, họ có nguy cơ đẩy Ấn Độ lại gần hơn với Nga hoặc Trung Quốc-điều đi ngược lợi ích chiến lược lâu dài của Washington tại châu Á”.

Trong khi đó, phía Ấn Độ cũng chịu sức ép không nhỏ. Xuất khẩu sang Mỹ chiếm gần 1/3 tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này, đồng nghĩa với việc bất kỳ biến động nào cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế và việc làm. Chính phủ Modi đang phải tìm cách đa dạng hóa thị trường, mở rộng sang Trung Đông, châu Phi và Đông Nam Á để giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Thế giằng co chưa có hồi kết

Với Ấn Độ, ưu tiên hàng đầu là duy trì ổn định kinh tế trong nước và an ninh năng lượng. Với Mỹ, mục tiêu là cô lập nguồn thu từ dầu Nga. Hai lợi ích này đang mâu thuẫn trực diện.

Một cảng hàng hóa của Ấn Độ. Ảnh: Reuters

Tình hình hiện nay khiến giới quan sát dự đoán một giai đoạn thương lượng căng thẳng. Nếu New Delhi chịu cắt giảm nhập dầu Nga, Washington có thể xem xét hạ thuế. Nhưng nếu Ấn Độ kiên quyết bảo vệ lợi ích năng lượng, cuộc chiến thuế quan sẽ còn kéo dài.

Ông Rajan Menon-Giáo sư tại City University of New York, bình luận: “Mỹ và Ấn Độ đều cần nhau để cân bằng Trung Quốc, vì vậy tôi không tin mối quan hệ sẽ rạn nứt đến mức gãy đổ. Nhưng việc dùng thuế quan để gây sức ép có thể tạo ra những tổn thương khó hàn gắn, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại”.

Trong ngắn hạn, những ngành xuất khẩu then chốt của Ấn Độ sẽ chịu thiệt hại nặng. Về lâu dài, chính sách thuế của Mỹ có thể buộc New Delhi tăng tốc đa dạng hóa thị trường, qua đó làm thay đổi cấu trúc thương mại toàn cầu.

PHẠM NGỌC

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/my-tung-cu-soc-thue-50-voi-an-do-vi-dau-nga-thuong-mai-song-phuong-lao-dao-post564960.html