Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: Reuters
Đây được xem là một phần trong chiến lược của Mỹ nhằm thu hồi khoản viện trợ đã cung cấp cho Ukraine, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc.
Tờ Financial Times cho biết, phía Ukraine đã đồng ý ký thỏa thuận sau khi Mỹ từ bỏ yêu cầu về quyền được hưởng 500 tỷ USD doanh thu từ các nguồn tài nguyên khoáng sản. Kiev phản đối con số này, khẳng định rằng Washington trên thực tế chỉ cung cấp cho Ukraine 100 tỷ USD viện trợ.
Theo một dự thảo, Mỹ và Ukraine sẽ thành lập một Quỹ Đầu tư Tái thiết để thu thập và tái đầu tư doanh thu từ các nguồn tài nguyên của Ukraine bao gồm khoáng sản, hydrocarbon và các nguyên liệu khác.
Ukraine sẽ đóng góp vào quỹ 50% doanh thu sau khi trừ chi phí hoạt động. Mỹ sẽ cung cấp những hỗ trợ tài chính dài hạn cho sự phát triển của một "Ukraine ổn định và thịnh vượng về kinh tế", song mức độ hỗ trợ chưa được đề cập tới.
Thỏa thuận không đề cập đến bất kỳ đảm bảo an ninh nào của Mỹ, điều mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhiều lần yêu cầu. Tuy nhiên, việc ràng buộc Kiev với Washington thông qua các mối quan hệ kinh tế sẽ cung cấp một lá chắn an ninh trên thực tế, hãng Bloombergnhận định.
Một trong những nguồn thạo tin cho biết, các đợt viện trợ vũ khí trong tương lai vẫn đang được thảo luận giữa Washington và Kiev.
Ukraine luôn tự hào có trữ lượng titan và lithium lớn nhất Châu Âu, bên cạnh việc sở hữu các mỏ berili, mangan, gali, urani, zirconi, than chì, apatit, fluorit và niken.
Thực tế, Mỹ quan tâm đến nguồn khoáng sản của Ukraine không chỉ xuất phát từ lợi ích kinh tế mà còn liên quan đến an ninh chiến lược. Trung Quốc hiện chiếm từ 60 - 70% sản lượng khai thác đất hiếm toàn cầu và gần 90% công suất chế biến, và Mỹ cũng phụ thuộc lớn vào nguồn cung từ Bắc Kinh.
Đối với Ukraine, Mỹ không chỉ muốn khai thác khoáng sản mà còn xây dựng một chiến lược dài hạn nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định trong bối cảnh địa chính trị và cạnh tranh kinh tế ngày càng gia tăng.
Bình An
Reuters/FT