Mỹ xem xét thuế suất 0% với Việt Nam, những mặt hàng chủ lực nào có tiềm năng được hưởng ưu đãi?

12 giờ trướcBài gốc

Việt Nam và Mỹ chính thức công bố Tuyên bố chung về Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng. Theo đó, Mỹ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% đối với phần lớn hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam. Tuy nhiên, Washington đồng thời mở cánh cửa ưu đãi cho một số nhóm sản phẩm nhất định, cho phép áp thuế 0% nếu đáp ứng được tiêu chí “đối tác tương đồng” cùng các điều kiện khắt khe về xuất xứ, an toàn chuỗi cung ứng và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Động thái này được giới quan sát đánh giá là một “bước đi chọn lọc” vừa bảo vệ lợi ích thương mại của Mỹ, vừa tạo cơ hội cho Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Giới chuyên gia nhận định, việc giữ trần 20% nhưng mở cửa có điều kiện cho 0% phản ánh tư duy đối ứng mới: Mỹ sẽ ưu tiên các sản phẩm có vai trò chiến lược trong chuỗi cung ứng, đáp ứng tiêu chuẩn cao về chất lượng, an toàn, môi trường và lao động, hoặc những lĩnh vực mà doanh nghiệp Mỹ đang đầu tư mạnh vào Việt Nam.

NHÓM MẶT HÀNG XUẤT KHẨU CHỦ LỰC

Trong bức tranh thương mại Việt – Mỹ giai đoạn mới, nhóm linh kiện điện tử và bán dẫn nổi lên như ứng viên hàng đầu có khả năng được xem xét miễn thuế 0%. Đây là ngành xuất khẩu mũi nhọn của Việt Nam, là mắt xích quan trọng trong chiến lược an ninh chuỗi cung ứng công nghệ cao của Mỹ.

Vài năm trở lại đây, Việt Nam đã chứng kiến làn sóng đầu tư FDI mạnh mẽ từ các tập đoàn hàng đầu như Apple, Intel, Amkor, Samsung, Synopsys, Infineon, tập trung vào các khâu test, packaging, và module điện tử thông minh (IoT). Nhiều nhà máy đã đi vào hoạt động với quy mô lớn, giúp Việt Nam gia tăng sản lượng, nâng vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt ở các công đoạn khó dịch chuyển như kiểm định chất lượng chip, đóng gói tinh vi, hay sản xuất module kết nối dữ liệu.

Theo Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 66,87 tỷ USD, tăng 43,1% so với cùng kỳ năm trước, tương đương 22% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Riêng tháng 8, đạt mức kỷ lục 10,15 tỷ USD. Mỹ hiện là thị trường nhập khẩu lớn nhất, với 26,1 tỷ USD, tăng 67,7%, vượt xa Trung Quốc (11,02 tỷ USD).

Thủy sản cũng là mặt hàng xuất khẩu chủ lực có tiềm năng được hưởng mức thuế ưu đãi. Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Mỹ trong 9 tháng năm 2025 đạt khoảng 1,41 tỷ USD, tăng 6,8% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy đà phục hồi ổn định của ngành sau giai đoạn điều chỉnh giá và nhu cầu.

Đáng chú ý, nhóm sản phẩm chế biến bao gồm tôm chế biến, cá tra đóng hộp, sản phẩm tiện dụng, đồ ăn nhanh đông lạnh đang chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong cơ cấu xuất khẩu. Thay vì chỉ cung cấp nguyên liệu thô, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư vào chế biến, bảo quản lạnh, và đóng gói tiêu chuẩn siêu thị Mỹ, nâng giá trị sản phẩm từ 10-30% so với hàng sơ chế truyền thống.

Vị thế nguồn cung ổn định và đáng tin cậy, Việt Nam hiện nằm trong nhóm 5 quốc gia xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới, với hệ thống nhà máy đạt chuẩn quốc tế, cung cấp ổn định cho các chuỗi siêu thị và nhà hàng tại Mỹ.

Tương tự, ngành dệt may, da giày từ lâu là trụ cột xuất khẩu của Việt Nam, và trong bối cảnh Mỹ áp khung thuế đối ứng mới, đây được xem là nhóm hàng có cơ hội “có chọn lọc” để được hưởng thuế 0% nếu đáp ứng các tiêu chí “đối tác tương đồng” mà Washington đặt ra.

Theo thống kê mới nhất, trong 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam sang Mỹ đạt 9,5 tỷ USD, vượt qua Trung Quốc (7 tỷ USD) và chiếm 20% thị phần nhập khẩu dệt may của Mỹ, cao hơn mức 15% của Trung Quốc. Đây là cột mốc đáng chú ý, khẳng định vai trò của Việt Nam như trung tâm sản xuất dệt may lớn nhất cung ứng cho thị trường Mỹ.

Lợi thế này càng được củng cố khi mức thuế 20% mà Mỹ duy trì với Việt Nam vẫn thấp hơn so với mức áp cho Ấn Độ hoặc Trung Quốc, giúp hàng Việt duy trì sức cạnh tranh. Trong khi đó, các doanh nghiệp Mỹ từ Nike, Adidas, đến Target, Levi’s đều đặt nhà máy hoặc chuỗi cung ứng lớn tại Việt Nam, tạo nên mối quan hệ “đối ứng thương mại” rõ nét mà Washington có thể xem xét ưu đãi.

Một mặt hàng nữa có nhiều cơ hội được hưởng mức thuế ưu đãi là đồ gỗ, đặc biệt là đồ gỗ nội thất sản xuất từ Việt Nam. Sản phẩm đồ gỗ đang là “át chủ bài” của Việt Nam không chỉ bởi giá trị xuất khẩu lớn, mà còn vì ngành này đã đạt chuẩn quốc tế cao về truy xuất nguồn gốc, chứng nhận môi trường và giá trị thiết kế, phù hợp với tiêu chí “đối tác tương đồng” mà Mỹ nhấn mạnh trong Tuyên bố chung.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ đạt 8,21 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu sang Mỹ đạt 4,6 tỷ USD, tăng 11,6% và chiếm tới 55,6% tổng kim ngạch toàn ngành, củng cố vị thế thị trường lớn nhất của gỗ Việt Nam. Trong cơ cấu xuất khẩu sang Mỹ, đồ nội thất bằng gỗ chiếm tới 85,7% tổng kim ngạch, chứng minh sự dịch chuyển rõ rệt từ sản phẩm thô sang hàng hoàn thiện có giá trị gia tăng cao.

Cuối cùng, những mặt hàng nông sản chế biến cao như cà phê hòa tan, hạt điều giá trị gia tăng và hồ tiêu tinh chế đang nổi lên như nhóm hàng có cơ sở thực tế để được Mỹ xem xét miễn thuế 0%. Đây là các sản phẩm vừa đáp ứng tiêu chí “chất lượng – khan hiếm – có thương hiệu”, phù hợp với yêu cầu khắt khe của thị trường Mỹ. Đặc biệt, Việt Nam đã chính thức vượt qua Brazil để trở thành quốc gia xuất khẩu cà phê hòa tan lớn nhất thế giới trong tháng 8/2025.

DOANH NGHIỆP VIỆT VÀ CHIẾN LƯỢC CHỦ ĐỘNG

Trên tinh thần của Tuyên bố chung Việt Nam-Mỹ về Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, giai đoạn mới của hợp tác thương mại đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động hơn bao giờ hết.

Mức thuế ưu đãi 0% không chỉ là đích đến, mà là phép thử năng lực hội nhập sâu và minh bạch của doanh nghiệp Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dựa vào thực trạng, để tận dụng cơ hội vàng trong giai đoạn hợp tác thương mại song phương bước vào thế “đối ứng công bằng, hợp tác cùng có lợi”, các doanh nghiệp Việt Nam cần có những bước đi vừa chiến lược vừa mang tính kỹ thuật cụ thể. Trước hết, việc xây dựng và minh chứng chuỗi xuất xứ rõ ràng là yếu tố then chốt. Doanh nghiệp cần hoàn thiện đầy đủ hồ sơ quy tắc xuất xứ, bao gồm hợp đồng mua bán, chứng từ sản xuất, báo cáo kiểm toán nhà máy và dữ liệu nguyên liệu đầu vào.

Trong đàm phán giảm thuế, Mỹ đặc biệt quan tâm đến tính thực chất của yếu tố “Made in Vietnam”. Những doanh nghiệp có chuỗi cung ứng minh bạch, không phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu trung gian từ nước thứ ba sẽ có khả năng cao hơn được xét hưởng ưu đãi thuế.

Song song đó, nâng chuẩn chất lượng và đạt các chứng nhận quốc tế là điều kiện không thể thiếu. Với thực phẩm và nông sản, cần đáp ứng các tiêu chuẩn FDA, USDA, HACCP, Organic, Fair Trade; ngành thủy sản cần đạt chứng nhận ASC, BAP về nuôi trồng bền vững; gỗ phải có chứng chỉ FSC đảm bảo nguồn gốc hợp pháp; còn dệt may, da giày nên đạt SA8000 hoặc BSCI về môi trường, lao động và an toàn.

Những chứng nhận này là tấm vé vào thị trường Mỹ, thể hiện cam kết của Việt Nam trong tinh thần “đối ứng công bằng”, nhấn mạnh yếu tố bền vững và trách nhiệm xã hội, hai tiêu chí mà Washington đặt lên hàng đầu.

Cùng với đó, việc mở rộng hợp tác với doanh nghiệp Mỹ sẽ góp phần tăng tính “đối ứng” trong thương mại. Các doanh nghiệp Việt cần chủ động tìm kiếm đối tác đầu tư, khách hàng chiến lược hoặc nhà mua hàng Mỹ thông qua các kênh thương mại, triển lãm, hay hiệp hội ngành hàng.

Những dự án liên doanh, nhà máy đặt tại Việt Nam hoặc hợp đồng dài hạn với thương hiệu Mỹ như Apple, Nike, PVH, Cargill hay AES sẽ giúp doanh nghiệp Việt nằm trong “chuỗi lợi ích chung”, yếu tố quan trọng khi Mỹ xem xét áp dụng mức thuế 0%.

Bên cạnh nỗ lực của từng doanh nghiệp, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý và hiệp hội ngành hàng. Các doanh nghiệp nên cùng Bộ Công Thương, Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ xây dựng danh mục sản phẩm đặc thù kèm hồ sơ kỹ thuật và luận cứ kinh tế cụ thể. Việc này giúp tạo tiếng nói thống nhất và bằng chứng thuyết phục để Mỹ có cơ sở đánh giá từng nhóm hàng, thay vì áp dụng một mức thuế chung mang tính khái quát.

Cuối cùng, doanh nghiệp cần chuẩn bị dữ liệu và luận cứ kinh tế đầy đủ cho từng mặt hàng xuất khẩu. Việc thu thập thông tin về khối lượng, thị phần, mức độ phụ thuộc nguồn cung, khách hàng lớn và khả năng thay thế sẽ giúp chứng minh sản phẩm đó có vai trò “thiết yếu” đối với thị trường Mỹ, từ đó tăng cơ hội được đưa vào danh sách ưu tiên hưởng thuế 0%.

Khả Dương

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/my-xem-xet-thue-suat-0-voi-viet-nam-nhung-mat-hang-chu-luc-nao-co-tiem-nang-duoc-huong-uu-dai-post564311.html