Mỹ xóa bỏ ngoại lệ de minimis: 'Cơn ác mộng' mới của ngành bán lẻ toàn cầu

8 giờ trướcBài gốc

Quy định de minimis, một ngoại lệ ít được biết đến trong luật thương mại quốc tế, vừa chính thức bị chấm dứt vào ngày 29/8 sau sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump.

RỦI RO TỪ DE MINIMIS

Trong gần một thập kỷ qua, hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ có giá trị dưới 800 USD được phép vào gần như miễn thuế và ít bị kiểm soát. Nhưng với thay đổi mới, các lô hàng từ những công ty Tapestry, Lululemon hay bất kỳ nhà bán lẻ trực tuyến nào cũng sẽ bị đánh thuế và xử lý tương tự các kiện hàng lớn.

Quy định de minimis vốn đã được các nhà bán lẻ trực tuyến Trung Quốc như Shein và Temu tận dụng mạnh mẽ, với số lô hàng tăng từ 134 triệu năm 2015 lên hơn 1,36 tỷ vào năm 2024.

Trước khi thay đổi, Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP) thường xử lý hơn 4 triệu lô hàng loại này mỗi ngày. Một báo cáo của Hạ viện Mỹ năm 2023 cho thấy hơn 60% lô hàng de minimis năm 2021 đến từ Trung Quốc. Do thủ tục đơn giản, rất ít thông tin được cung cấp về nguồn gốc và chủng loại hàng, khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn. Đây cũng là lý do cả cựu Tổng thống Joe Biden và ông Donald Trump đều muốn hạn chế hoặc xóa bỏ quy định này.

Cả hai chính quyền đều cho rằng de minimis bị lạm dụng, gây khó cho Hải quan trong việc ngăn chặn hàng hóa bất hợp pháp hoặc không an toàn. “Chúng ta không có dữ liệu chi tiết về các lô hàng này, và đó chính là kẽ hở để ma túy và hàng cấm lọt vào”, bà Irina Vaysfeld, chuyên gia tại KPMG, cho biết.

Trước đây, chính quyền Joe Biden tập trung vào việc ngoại lệ de minimis cho phép hàng hóa sản xuất bằng lao động cưỡng ép đi vào Mỹ, từ đó vi phạm Đạo luật Ngăn chặn Lao động Cưỡng ép. Trong khi đó, Tổng thống đương nhiệm Donald Trump khẳng định quy định này đã bị lợi dụng để tuồn hàng fentanyl và nhiều loại ma túy tổng hợp.

Nhà Trắng cho biết, 90% các vụ bắt giữ hàng lậu trong năm tài chính 2024 bắt nguồn từ lô hàng de minimis, trong đó 98% là ma túy và 97% là vi phạm sở hữu trí tuệ.

Ở nhiều quốc gia, hàng hóa giá trị nhỏ vẫn được miễn thuế nhập khẩu nhằm thúc đẩy thương mại toàn cầu, nhưng thường chỉ áp dụng cho lô hàng khoảng 200 USD. Trước năm 2016, Mỹ cũng đặt ngưỡng ở mức 200 USD, sau đó nâng lên 800 USD theo Đạo luật Tạo thuận lợi và Thực thi Thương mại. Quốc hội Mỹ khi đó cho rằng mức cao hơn sẽ mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Tuy nhiên, theo bà Lynlee Brown từ EY, điều này dẫn đến hệ quả ngoài mong đợi. “Tăng ngưỡng 200 lên 800 USD giống như mở toang cánh cửa, giúp hàng nào cũng được vào”, bà nói.

Nhiều doanh nghiệp thậm chí còn thiết kế lại chuỗi cung ứng để tận dụng quy định. Họ lập kho ngoại quan ở Canada, Mexico, nhập hàng số lượng lớn, rồi chia nhỏ gửi sang Mỹ theo đơn đặt hàng để được miễn thuế. “Chuỗi cung ứng hiện nay được xây dựng xoay quanh de minimis, và đó chính là gốc rễ của vấn đề. Giờ đây, mọi thứ buộc phải thay đổi”, bà Irina Vaysfeld tại KPMG nhấn mạnh.

CHẤM DỨT NGOẠI LỆ

Trước đó vào tháng 5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chấm dứt quy định miễn thuế với hàng giá rẻ từ Trung Quốc và Hồng Kông. Đến ngày 30/7, ông mở rộng quyết định này với toàn bộ các quốc gia, gọi đây là một “lỗ hổng thảm họa” đã bị lợi dụng để né thuế và tuồn hàng không an toàn hoặc giá rẻ bất thường vào Mỹ.

Theo kế hoạch ban đầu, quy định de minimis sẽ hết hiệu lực vào tháng 7/2027 theo luật được Quốc hội thông qua. Tuy nhiên, sắc lệnh của ông Trump đã đẩy nhanh thời hạn này, khiến doanh nghiệp, cơ quan hải quan và bưu điện không có nhiều thời gian chuẩn bị.

“Việc chấm dứt quy định miễn thuế cho hàng hóa dưới 800 USD, xét trên quy mô toàn cầu, có thể gây hỗn loạn. Điều này không chỉ tác động tài chính, hoạt động mà còn cả khả năng tuân thủ. Trước đây, tất cả đều chỉ là nhập khẩu phi chính thức, chẳng ai thực sự kiểm tra”, bà Lynlee Brown, đối tác mảng thương mại toàn cầu tại công ty kiểm toán EY, nhận định.

Thay đổi đột ngột đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng khắp từ Pháp cho tới Singapore. Nhiều bưu điện trên thế giới tạm ngừng gửi hàng sang Mỹ để cập nhật hệ thống, bảo đảm theo đúng quy định mới.

Theo các chuyên gia logistics, điều này buộc cả doanh nghiệp lớn lẫn nhỏ phải xem xét lại chuỗi cung ứng và cả mô hình kinh doanh, vì nó có tác động trực tiếp đến lợi nhuận, tạo ra làn sóng quan ngại trên khắp thế giới. “Đây là thay đổi lớn với mô hình hoạt động, không chỉ của Shein hay Temu, mà cả các doanh nghiệp từng kết hợp bán hàng trực tuyến và cửa hàng truyền thống”, bà Lynlee Brown nói thêm.

Người tiêu dùng Mỹ, vốn đã chịu sức ép từ lạm phát dai dẳng và lãi suất cao, nay có nguy cơ đối mặt giá cả leo thang hơn nữa với đủ loại sản phẩm, từ áo tắm sản xuất ở Colombia cho đến các hộp mì ramen từ Nhật.

Theo nghiên cứu năm 2025 của Pablo Fajgelbaum và Amit Khandelwal thuộc Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBER), việc chấm dứt ngoại lệ de minimis có thể khiến người tiêu dùng Mỹ thiệt hại ít nhất 10,9 tỷ USD, tương đương 136 USD mỗi hộ gia đình.

Nhóm người thu nhập thấp và cộng đồng thiểu số sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất vì phụ thuộc nhiều vào các mặt hàng nhập khẩu giá rẻ.

KẺ ĐƯỢC, NGƯỜI MẤT

Theo chuyên gia Irina Vaysfeld, nhiều công ty thương mại điện tử chỉ tồn tại được nhờ de minimis. Một số doanh nghiệp nhỏ đã tính toán trước, nếu thuế quan kéo dài một, hai năm, lợi nhuận sẽ giảm đến mức nào và họ có thể trụ được bao lâu. “Với các doanh nghiệp nhỏ, nguồn gốc sản xuất quyết định liệu họ có tồn tại lâu dài được không”, bà chỉ ra.

Không chỉ doanh nghiệp nhỏ, nhiều thương hiệu lớn cũng tận dụng de minimis. Ví dụ, Tapestry ,chủ sở hữu thương hiệu Coach và Kate Spade, từng có 13 - 14% doanh số nằm trong diện miễn thuế này. Giờ đây, con số đó phải chịu thuế suất 30%, khiến lợi nhuận năm nay giảm 160 triệu USD, tương đương 2,3% biên lợi nhuận, theo báo cáo từ Barclays. Cổ phiếu công ty ngay sau đó lao dốc 16%.

Lululemon, thương hiệu thể thao nổi tiếng của Canada, cũng chịu ảnh hưởng. Ngân hàng Wells Fargo vừa hạ mức giá mục tiêu cho cổ phiếu công ty từ 225 USD xuống 205 USD, dự báo lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu sẽ giảm 0,9 - 1,1 USD khi de minimis bị xóa bỏ.

Hiệp hội Bán lẻ Quốc gia Mỹ (NRF) cho biết có thành viên ủng hộ, có thành viên phản đối quy định de minimis. Ông Jonathan Gold, Phó chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng và hải quan của NRF thừa nhận: “Chi phí sẽ tăng, và cuối cùng có thể người tiêu dùng sẽ phải gánh”.

Người tiêu dùng Mỹ vốn quen mua sản phẩm từ nước ngoài mà không lo thuế nay sẽ phải trả nhiều hơn và lựa chọn ít đi.

Tác động rõ nhất sẽ được thấy ở các sàn thương mại điện tử như Etsy, eBay hay Shopify, nơi mà hàng triệu doanh nghiệp nhỏ có thể bán hàng thủ công, quần áo, phụ kiện sang Mỹ nhờ de minimis.

Etsy, eBay từng nỗ lực bảo vệ quy định trước khi nó bị bãi bỏ. Etsy cảnh báo việc thay đổi có thể ảnh hưởng không cân xứng đến những người bán nhỏ, vì miễn thuế từng là công cụ quan trọng giúp họ tham gia thương mại xuyên biên giới.

Một số nhà bán hàng quốc tế đã buộc phải tạm thời đóng cửa hoạt động tại thị trường Mỹ để điều chỉnh. Bà Blair Nadeau, một chủ thương hiệu phụ kiện cưới ở Canada, cho biết bà phải từ chối khách Mỹ, mất đi tới 70% doanh thu. “Điều này thật sự tàn khốc, đe dọa sự nghiệp và đam mê của hàng triệu doanh nghiệp nhỏ trên toàn thế giới”, bà buồn bã chia sẻ.

Nhiều người bán khác, như họa sĩ Alexandra Birchmore tại Anh, dự tính tăng giá sản phẩm 10% để bù chi phí thuế. “Hiện tại mọi diễn đàn doanh nghiệp nhỏ đều hỗn loạn. Đây giống như một thảm họa mà chẳng ai được lợi”, họa sĩ Birchmore bình luận.

Tuy nhiên, sự xáo trộn này có thể lại mang lợi ích cho các “ông lớn” như Amazon và Walmart. Người tiêu dùng Mỹ có xu hướng tìm đến họ nếu giá ở nơi khác tăng mạnh hoặc giao hàng bị chậm.

Amazon thậm chí còn tăng trưởng mạnh hơn sau khi Mỹ chấm dứt ngoại lệ de minimis cho hàng Trung Quốc và Hồng Kông hồi tháng 5. Doanh số quý 2/2025 tăng 13%, cao hơn mức 10% của quý trước.

Khác với Shein và Temu vốn phụ thuộc de minimis, Amazon và Walmart có sẵn hệ thống kho bãi tại Mỹ, cho phép nhập hàng số lượng lớn và phân phối nội địa, giảm ảnh hưởng từ thay đổi chính sách.

Cũng chính vì vậy mà kể từ tháng 5 năm nay, Shein và Temu đã buộc phải thay đổi mô hình, tăng giá bán sản phẩm và giảm thiểu chi phí quảng cáo. Số người dùng hoạt động hàng ngày ở Mỹ cũng giảm mạnh, với Temu mất 52%, Shein trượt 25% chỉ trong hai tháng, theo dữ liệu từ Sensor Tower.

Lan Anh

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/my-xoa-bo-ngoai-le-de-minimis-con-ac-mong-moi-cua-nganh-ban-le-toan-cau-post562819.html