Ngày 08/07/2025 tại Oslo, Chính phủ Na Uy thông báo một gói viện trợ quân sự mới dành cho Ukraine, trong đó có khoản ngân sách khoảng 50 triệu USD được phân bổ để mua tên lửa phòng không cho các tổ hợp S-300 đang được quân đội Ukraine vận hành.
Thông tin được Bộ Quốc phòng Na Uy công bố trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine tiếp tục leo thang, đặc biệt trên mặt trận không kích và tập kích tầm xa.
Theo phía Na Uy, khoản kinh phí này nằm trong gói hỗ trợ quốc phòng lớn hơn, nhằm giúp Ukraine duy trì và củng cố năng lực phòng không tầm xa.
Do Ukraine từ lâu sử dụng hệ thống S-300 có nguồn gốc từ Liên Xô cũ, việc bổ sung tên lửa phù hợp được đánh giá là giải pháp nhanh và hiệu quả hơn so với việc triển khai các tổ hợp phòng không hoàn toàn mới.
Về mặt thời gian, quyết định của Na Uy được đưa ra sau hàng loạt đợt tập kích bằng tên lửa hành trình và máy bay không người lái của Nga nhằm vào các thành phố lớn và hạ tầng năng lượng Ukraine trong các tháng 05/2025 và 06/2025.
Những đợt tấn công này khiến kho đạn phòng không của Ukraine bị tiêu hao nhanh, đặc biệt là các loại tên lửa đánh chặn tầm xa.
Hệ thống S-300 là một trong những trụ cột của mạng lưới phòng không Ukraine. Tùy biến thể, S-300 có tầm bắn từ 75 km đến hơn 150 km, độ cao đánh chặn tối đa khoảng 27 km.
Radar của tổ hợp có khả năng theo dõi hàng chục mục tiêu cùng lúc và dẫn bắn đồng thời nhiều tên lửa.
Trong điều kiện tác chiến thực tế, S-300 thường được sử dụng để đánh chặn máy bay, tên lửa hành trình và một phần máy bay không người lái cỡ lớn.
Giới phân tích quân sự cho rằng, với mức giá ước tính từ 1 triệu USD đến 2 triệu USD cho mỗi quả tên lửa S-300, khoản ngân sách 50 triệu USD có thể giúp Ukraine bổ sung từ 25 đến 50 quả tên lửa, tùy cấu hình và nguồn cung.
Con số này không mang tính đột biến, nhưng đủ để duy trì khả năng trực chiến của một số tổ hợp phòng không chủ lực trong giai đoạn ngắn và trung hạn.
Từ góc độ chiến lược, động thái của Na Uy cho thấy xu hướng các nước châu Âu ưu tiên hỗ trợ Ukraine theo hướng “giữ vững hệ thống sẵn có”.
Thay vì chỉ tập trung cung cấp các tổ hợp hiện đại như Patriot do Mỹ sản xuất, nhiều quốc gia lựa chọn tài trợ đạn dược cho các hệ thống Ukraine đã quen vận hành.
Cách tiếp cận này giúp rút ngắn thời gian huấn luyện và triển khai, đồng thời giảm áp lực hậu cần trong điều kiện chiến tranh kéo dài.
Ngoài tên lửa S-300, Na Uy cũng xác nhận gói viện trợ mới còn bao gồm các khí tài khác liên quan đến phòng không và không quân, trong đó có đạn dược và trang thiết bị hỗ trợ cho tiêm kích F-16 mà Ukraine dự kiến đưa vào biên chế.
Việc kết hợp giữa phòng không mặt đất và không quân được xem là hướng đi then chốt nhằm tạo ra mạng lưới phòng thủ nhiều lớp.
Trong bối cảnh Nga duy trì năng lực tấn công đường không bằng nhiều loại vũ khí khác nhau, từ tên lửa hành trình đến máy bay không người lái giá rẻ, Ukraine buộc phải phân bổ hợp lý các loại tên lửa đánh chặn.
S-300 thường được ưu tiên cho các mục tiêu có giá trị cao hoặc mục tiêu bay ở độ cao lớn, trong khi các hệ thống tầm trung và tầm ngắn đảm nhiệm đối phó mục tiêu bay thấp.
Đối với Na Uy, việc tài trợ mua tên lửa S-300 không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn thể hiện cam kết chính trị lâu dài đối với Ukraine. Quốc gia Bắc Âu này nhiều lần khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev cả về tài chính lẫn quân sự, coi đây là đóng góp vào an ninh chung của châu Âu.
Trong thời gian tới, hiệu quả của gói viện trợ 50 triệu USD sẽ phụ thuộc lớn vào tốc độ mua sắm và bàn giao tên lửa, cũng như khả năng Ukraine duy trì và bảo vệ các tổ hợp S-300 trước các đòn tấn công phản chế áp phòng không.
Dù vậy, trong ngắn hạn, quyết định của Na Uy được đánh giá là bước đi thiết thực, giúp Ukraine duy trì lá chắn phòng không trong giai đoạn căng thẳng hiện nay.
Việt Hùng