Năm 2025 là 'tuần trăng mật 'của tổng thống Trump với các Big Tech

3 giờ trướcBài gốc

Trước ngày nhậm chức vào tháng 1.2025, bầu không khí bao trùm lên các phòng họp hội đồng quản trị tại Thung lũng Silicon là sự lo âu pha lẫn sợ hãi. Dù các ông trùm công nghệ đã dốc hầu bao quyên góp cho lễ nhậm chức và thực hiện những chuyến "hành hương" đến Mar-a-Lago để lấy lòng vị tổng thống đắc cử, nhưng bóng ma của quá khứ vẫn lơ lửng.

Ông Trump từng thề sẽ chia tách Meta, áp thuế quan đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple và siết chặt xuất khẩu chip AI chiến lược. Tưởng chừng như mọi nỗ lực ve vãn của giới công nghệ sẽ "đổ sông đổ bể" trước chủ nghĩa bảo hộ và dân túy của ông.

Tổng thống Trump và các Big Tech trong Nhà Trắng

Thế nhưng, chỉ vài tháng sau khi bước chân vào Phòng Bầu Dục, gió đã đổi chiều một cách ngoạn mục. Hiện tại, những gã khổng lồ công nghệ (Big Tech) không chỉ được an toàn mà còn đạt được hầu hết mọi thứ họ khao khát. Từ việc dỡ bỏ rào cản xuất khẩu chip, bật đèn xanh cho tiền mã hóa, đến việc vô hiệu hóa các quy định kiểm soát AI địa phương.

Từ "kẻ thù không đội trời chung" đến "thượng khách" tại Phòng Bầu Dục

Sự chuyển dịch từ thế đối đầu sang quan hệ đối tác chiến lược giữa Tổng thống Trump và Thung lũng Silicon không diễn ra ngẫu nhiên. Nó là kết quả của một chiến dịch vận động hành lang tinh vi bậc nhất lịch sử hiện đại, kết hợp với sự tương đồng về lợi ích kinh tế theo chủ nghĩa "Nước Mỹ trên hết" (America First).

Kể từ mùa hè năm 2025, Nhà Trắng đã thực hiện một loạt các động thái "cởi trói" chưa từng có cho ngành công nghệ, đảo ngược hoàn toàn những dự đoán bi quan trước đó. Đáng chú ý nhất là việc ông Trump loại bỏ nhiều giới hạn về xuất khẩu chip AI, cho phép Nvidia bán các dòng chip mạnh mẽ hơn cho Trung Quốc, đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Mỹ. Đây là một quyết định đi ngược lại với lập trường cứng rắn về an ninh quốc gia trước đây nhưng lại làm nức lòng các nhà đầu tư phố Wall, những người luôn lo ngại về việc mất thị trường tỷ dân.

Chưa dừng lại ở đó, các dự án xây dựng trung tâm dữ liệu phục vụ phát triển AI được đưa vào diện ưu tiên quốc gia với quy trình phê duyệt siêu tốc và tiền mã hóa (cryptocurrency) lần đầu tiên nhận được sự bảo trợ pháp lý rõ ràng từ chính phủ liên bang, thoát khỏi vùng xám pháp lý kéo dài nhiều năm.

Đỉnh điểm của mối quan hệ nồng ấm này là sắc lệnh hành pháp được ông Trump ký vào tháng này, vô hiệu hóa các hạn chế về AI do các tiểu bang tự đặt ra. Động thái này về cơ bản đã trao cho Thung lũng Silicon tấm "kim bài miễn tử" trước sự giám sát phân mảnh của chính quyền địa phương, cho phép họ phát triển công nghệ mà không sợ bị ràng buộc bởi các quy tắc an toàn rườm rà.

Jessica González, đồng giám đốc điều hành của nhóm vận động Free Press, nhận định: "Chúng ta đang thấy một ngành công nghiệp biết chính xác cách để thao túng tổng thống". Sự "biết cách" này thể hiện qua sự thay đổi nhân sự cố vấn chiến lược. Khi Elon Musk rời vị trí cố vấn vào tháng 5, David Sacks, một nhà đầu tư mạo hiểm và hiện là "ông vua" về AI và tiền mã hóa của Nhà Trắng đã mở toang cánh cửa cho các lãnh đạo công nghệ tiếp cận trực tiếp với Tổng thống. Sacks cùng các nhân vật nội bộ Thung lũng Silicon khác đã tạo điều kiện để những người như Jensen Huang (CEO Nvidia) có thể trực tiếp vận động hành lang với người đứng đầu đất nước.

Sự thay đổi thái độ của ông Trump thể hiện rõ nhất trong một bữa tối tại Nhà Trắng vào tháng 9. Ngồi cùng bàn với Mark Zuckerberg (Meta) và Bill Gates (Microsoft), những người ông từng chỉ trích gay gắt trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã không ngần ngại ca ngợi họ là "những người thông minh nhất" đang dẫn đầu một "cuộc cách mạng kinh doanh". Đáp lại, Sam Altman của OpenAI ca ngợi ông là tổng thống "thân thiện với doanh nghiệp", còn Tim Cook của Apple cảm ơn ông vì đã "định hình lại" nền sản xuất nội địa.

Cơn mưa tiền 1.400 tỉ USD và học thuyết "siêu cường AI"

Tại sao ông Trump lại thay đổi 180 độ? Câu trả lời nằm ở những con số biết nói. Ông Trump đã sử dụng sự ủng hộ từ các công ty công nghệ để củng cố mục tiêu đưa Mỹ trở thành siêu cường số 1 về AI và tiền mã hóa, đồng thời đảm bảo các thắng lợi cho chương trình nghị sự kinh tế của mình.

Đổi lại sự nới lỏng về quy định, các ông lớn công nghệ đã mở rộng hầu bao để hiện thực hóa tầm nhìn kinh tế của ông Trump. Theo thống kê của The New York Times, chỉ trong năm nay, Amazon, Apple, Google, Meta, Nvidia, OpenAI và Oracle đã công bố tổng cộng 1.400 tỉ USD chi tiêu cho các dự án sản xuất và trung tâm dữ liệu nội địa. Đây là một con số khổng lồ, vượt xa ngân sách của nhiều quốc gia, giúp ông Trump củng cố tuyên bố về sự phục hồi kinh tế thần kỳ và tạo ra hàng nghìn việc làm mới trong lĩnh vực xây dựng và kỹ thuật cao.

Đối với Thung lũng Silicon, liên minh với ông Trump đồng nghĩa với một "mỏ vàng". Được giải phóng khỏi nỗi lo về các quy định chống độc quyền và được hỗ trợ bởi các chính sách thân thiện, cổ phiếu của Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia và Tesla đồng loạt tăng vọt, tạo nên một cơn sốt trên thị trường chứng khoán. Bitcoin, đồng tiền mã hóa phổ biến nhất, liên tục phá vỡ mọi kỷ lục giá trị. Các công ty công nghệ giờ đây có thể tiếp tục phát triển AI gần như không bị kiểm soát, một đặc quyền mà họ khó có thể mơ tới dưới một chính quyền khác.

Liz Huston, phát ngôn viên Nhà Trắng, khẳng định mối quan hệ này là cần thiết cho sự thịnh vượng của Mỹ: "Tổng thống Trump đang tận dụng mối quan hệ thân thiết với các ông trùm khu vực tư nhân để củng cố sự thống trị công nghệ của Mỹ trong phần còn lại của thế kỷ 21".

Tuy nhiên, đằng sau những cái bắt tay nồng ấm và những biểu đồ tăng trưởng xanh rờn là một sự đánh đổi. Các công ty công nghệ không ngần ngại ủng hộ các dự án cá nhân của ông Trump, như việc Amazon, Meta, Google, Palantir và Coinbase quyên góp để thay thế khu phòng phía đông của Nhà Trắng bằng một phòng khiêu vũ lộng lẫy. Sự đan xen giữa lợi ích công, lợi ích tư và cả những ân huệ cá nhân đã tạo nên một liên minh vững chắc nhưng cũng đầy rủi ro.

Liệu mối quan hệ cộng sinh này có bền vững khi ông Trump nổi tiếng là người khó đoán? Và quan trọng hơn, ai sẽ là người trả giá cho sự tự do tuyệt đối của các thuật toán? Câu trả lời sẽ dần hé lộ khi những vết nứt bắt đầu xuất hiện trong chính nội bộ đảng Cộng hòa.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/nam-2025-la-tuan-trang-mat-cua-tong-thong-trump-voi-cac-big-tech-242971.html