Năm 2030, Việt Nam có thêm 3 kỳ lân công nghệ: Có khả thi?

21 giờ trướcBài gốc

Hệ sinh thái khởi nghiệp: Tăng lượng, chưa mạnh chất

Theo báo cáo Hệ sinh tháo khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam 2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam hiện có hơn 4.000 startup, hai kỳ lân và hàng chục doanh nghiệp tiệm cận kỳ lân, trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn công nghệ trong khu vực.

Hiện Việt Nam có hơn 200 quỹ đầu tư trong và ngoài nước, trên 100 không gian sáng tạo và vườn ươm. Các chuyên gia đánh giá Đề án 844 sau gần 10 năm triển khai đã góp phần hoàn thiện khung chính sách, tạo động lực cho cộng đồng khởi nghiệp phát triển.

Robot của VinMotion trình diễn trên sân khấu, trong khuôn khổ triển lãm A80 - Ảnh: VinMotion.

Trên bản đồ quốc tế, Việt Nam được StartupBlink xếp hạng số 1 Đông Nam Á về hệ sinh thái khởi nghiệp và đứng thứ 55 toàn cầu. Ba trung tâm lớn là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng liên tục được nhắc tên, trong đó Đà Nẵng được ghi nhận là thành phố có tốc độ tăng trưởng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nhanh nhất thế giới trong năm qua.

Tuy vậy, kết quả cuối cùng – số lượng kỳ lân – lại chưa tương xứng với quy mô hệ sinh thái. Tỷ lệ “chuyển hóa” từ startup sang kỳ lân của Việt Nam hiện ở mức rất thấp: chỉ 2/4.000.Con số này cho thấy, hệ sinh thái đang phát triển theo chiều rộng nhiều hơn chiều sâu.

Năm “nút thắt” cản đường kỳ lân

Tại hội thảo quốc tế “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong xây dựng cơ sở dữ liệu khởi nghiệp quốc gia” vừa tổ chức, TS Vũ Việt Anh – Chủ tịch Học viện Thành Công, Trưởng Cộng đồng Công nghệ Marketing Techfest Việt Nam – đã chỉ ra 5 nút thắt chiến lược đang kìm hãm sự bứt phá của startup Việt.

Trước hết là điểm nghẽn về dữ liệu. Phần lớn startup thiếu dữ liệu thị trường chuẩn, thiếu thông tin đối xứng về công nghệ và xu hướng toàn cầu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp dù có ý tưởng và sản phẩm tốt nhưng không thể thương mại hóa, hoặc “chưa ra đời đã bị cạnh tranh” bởi các nền tảng quốc tế.

Bên cạnh đó, vấn đề minh bạch với nhà đầu tư khiến quá trình giải ngân gặp nhiều trở ngại. Các cơ quan quản lý còn thiếu bản đồ công nghệ theo thời gian thực, dẫn đến khó nắm bắt chính xác vòng đời và mức độ trưởng thành của các startup, từ đó hạn chế hiệu quả hoạch định chính sách.

Bài toán vốn và tỷ lệ sinh tồn cũng đặt ra khi có tới 97% startup công nghệ không thể tồn tại đến năm thứ hai. Tỷ lệ gọi vốn thành công chỉ đạt khoảng 29,5%. Tại Việt Nam, “vốn thiên thần” chỉ chiếm 7–10%.

Vấn đề hạn chế về nhân lực, liên kết và thương mại hóa đang là điểm yếu của nhiều startup Việt.

Tận dụng vai trò của AI

Từ góc độ quản lý nhà nước, TS Phạm Hồng Quất – Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) – thẳng thắn nhìn nhận hệ thống dữ liệu khởi nghiệp hiện nay còn phân tán, chưa đáp ứng được tiêu chí “đúng, đủ, sạch, thống nhất và dùng chung”.

Sự thiếu hụt dữ liệu chuẩn đặt ra hàng loạt câu hỏi lớn cho hệ sinh thái: Ai là mentor uy tín? Nhà đầu tư nào đáng tin cậy? Dự án nào xứng đáng được rót vốn và định giá ra sao? Khi những câu hỏi này chưa có lời giải rõ ràng, việc hình thành các kỳ lân là điều khó tránh khỏi sự chậm trễ.

Trong bối cảnh đó, trí tuệ nhân tạo (AI) được xem là công cụ cạnh tranh mới. Tuy nhiên, như nhiều chuyên gia nhấn mạnh, AI chỉ phát huy hiệu quả khi có dữ liệu đầu vào chất lượng. Việc xây dựng một nền tảng dữ liệu khởi nghiệp quốc gia tích hợp AI vì thế được coi là lựa chọn chiến lược, không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn định hình năng lực cạnh tranh quốc gia trong thập kỷ tới.

Để hiện thực hóa mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của Đông Nam Á vào năm 2030, TS Vũ Việt Anh đề xuất 5 chiến lược trọng tâm: xây dựng nền tảng dữ liệu khởi nghiệp quốc gia kết nối toàn cầu; hình thành mạng lưới AI mở; thúc đẩy các quỹ mạo hiểm và hợp tác công – tư; đổi mới giáo dục, nuôi dưỡng tài năng AI từ sớm; và xây dựng cơ chế sandbox quốc gia cho các công nghệ lõi.

Cùng với đó, những tín hiệu tích cực từ chính sách như Nghị định 246, cho phép địa phương hỗ trợ tới 75% vốn cho startup tùy giai đoạn, đang mở ra hành lang pháp lý mới cho đầu tư mạo hiểm.

Ở góc nhìn quốc tế, kinh nghiệm từ Ấn Độ cho thấy, việc sử dụng AI để phân tích dữ liệu lớn và minh bạch hóa dòng vốn là chìa khóa để thu hút niềm tin của nhà đầu tư toàn cầu. Đây cũng là hướng đi mà Việt Nam có thể học hỏi và điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện trong nước.

Ông Lương Văn Thường, Trưởng phòng Khởi nghiệp sáng tạo thuộc Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết: "Việt Nam kỳ vọng sẽ có thêm 3-4 kỳ lân đến năm 2030, tập trung vào 11 công nghệ chiến lược, trong đó ba lĩnh vực ưu tiên là AI, bán dẫn và công nghệ xanh".

Thu Hương

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/nam-2030-viet-nam-co-them-3-ky-lan-cong-nghe-co-kha-thi.html