Nấm 'ăn thịt người' lây lan mạnh khi thế giới ngày càng nóng lên

8 giờ trướcBài gốc

Họ phát hiện ra rằng một số loài Aspergillus sẽ mở rộng phạm vi hoạt động của chúng khi cuộc khủng hoảng khí hậu gia tăng, xâm nhập vào các khu vực mới của Bắc Mỹ, Châu Âu, Trung Quốc và Nga.

"Nấm ít được nghiên cứu hơn so với vi-rút và ký sinh trùng, nhưng những bản đồ này cho thấy các tác nhân gây bệnh do nấm gây ra có khả năng sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các khu vực trên thế giới trong tương lai" - Norman van Rijn, một trong những tác giả của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu về biến đổi khí hậu và bệnh truyền nhiễm tại Đại học Manchester cho biết.

Nấm Aspergillus phát triển như những sợi nhỏ trong đất trên khắp thế giới. Giống như hầu hết các loại nấm, chúng giải phóng một lượng lớn bào tử nhỏ phát tán trong không khí.

Con người hít phải bào tử mỗi ngày nhưng hầu hết mọi người sẽ không gặp bất kỳ vấn đề sức khỏe nào vì hệ thống miễn dịch của họ sẽ loại bỏ chúng.

Câu chuyện sẽ khác đối với những người mắc các bệnh về phổi bao gồm hen suyễn, xơ nang và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) cũng như những người có hệ thống miễn dịch bị suy yếu, chẳng hạn như bệnh nhân ung thư và ghép tạng, và những người đã bị cúm nặng hoặc Covid-19.

Nếu hệ thống miễn dịch của cơ thể không loại bỏ được bào tử, nấm "bắt đầu phát triển và về cơ bản là ăn thịt bạn từ trong ra ngoài, nói theo một cách thẳng thắn" – chuyên gia van Rijn cho biết.

Aspergillus, một nhóm nấm có thể gây bệnh nghiêm trọng dưới kính hiển vi - Ảnh: Reuters

Ông cho biết bệnh aspergillosis có tỷ lệ tử vong rất cao, khoảng 20% đến 40%. Bệnh này cũng rất khó chẩn đoán vì bác sĩ không phải lúc nào cũng để ý đến bệnh và bệnh nhân thường có biểu hiện sốt và ho, các triệu chứng thường gặp ở nhiều bệnh.

Van Rijn cho biết thêm rằng các tác nhân gây bệnh do nấm cũng ngày càng kháng thuốc điều trị. Hiện chỉ có bốn loại thuốc chống nấm.

Tất cả những điều này đều báo hiệu tin xấu vì sự thay đổi khí hậu mở ra những khu vực mới cho Aspergillus xâm chiếm.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng Aspergillus flavus, một loài có xu hướng thích khí hậu nhiệt đới nóng hơn, có thể tăng mức độ lây lan lên 16% nếu con người tiếp tục đốt một lượng lớn nhiên liệu hóa thạch. Người ta dự đoán loài này sẽ xâm chiếm một số vùng ở Bắc Mỹ, Bắc Trung Quốc và Nga.

Loài này có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng ở người và kháng nhiều loại thuốc chống nấm. Nó cũng lây nhiễm cho nhiều loại cây lương thực, gây ra mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh lương thực. Tổ chức Y tế Thế giới đã thêm Aspergillus flavus vào nhóm tác nhân gây bệnh do nấm quan trọng của mình vào năm 2022 vì tác động của nó đối với sức khỏe cộng đồng và nguy cơ kháng thuốc chống nấm.

Aspergillus fumigatus, loài thích khí hậu ôn đới hơn, được dự đoán sẽ lan rộng về phía bắc hướng đến Bắc Cực khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên. Nghiên cứu phát hiện ra rằng sự lây lan của nó có thể tăng 77,5% vào năm 2100, có khả năng khiến 9 triệu người ở châu Âu bị phơi nhiễm.

Ngược lại, nhiệt độ ở một số khu vực, bao gồm cả Châu Phi cận Sahara, có thể trở nên quá nóng đến mức không còn thích hợp cho nấm Aspergillus nữa. Điều này có thể gây ra những vấn đề riêng, vì nấm đóng vai trò quan trọng trong các hệ sinh thái, bao gồm cả việc giúp cho đất khỏe mạnh.

Ngoài việc mở rộng phạm vi phát triển của chúng, một thế giới ấm lên cũng có thể làm tăng khả năng chịu nhiệt của nấm, cho phép chúng tồn tại tốt hơn bên trong cơ thể con người.

Các sự kiện thời tiết khắc nghiệt như hạn hán, lũ lụt và nắng nóng cũng có thể ảnh hưởng đến nấm, giúp phát tán bào tử trên những khoảng cách xa. Đã có những đợt bùng phát bệnh nấm sau các thảm họa thiên nhiên, chẳng hạn như đợt bùng phát sau cơn lốc xoáy năm 2011 ở Joplin, Missouri (Mỹ).

Nấm Aspergillus rất phổ biến trong tự nhiên nhưng ngày càng lan mạnh vì khí hậu nóng lên - Ảnh: Getty

Nghiên cứu mới về Aspergillus "đúng là đã làm sáng tỏ mối đe dọa của nấm sống trong môi trường tự nhiên của chúng ta và chúng ta chưa chuẩn bị đầy đủ như thế nào để đối phó với sự thay đổi về tỷ lệ mắc bệnh của chúng" - Elaine Bignell, đồng giám đốc Trung tâm Y học về nấm học MRC tại Đại học Exeter, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều không chắc chắn và vẫn còn rất nhiều nghiên cứu cần được thực hiện, bà nói với CNN.

Mặc dù bệnh aspergillosis có bản chất gây tử vong, nhưng vẫn còn thiếu dữ liệu về vị trí của mầm bệnh trong môi trường và ai bị nhiễm bệnh, Justin Remais - giáo sư khoa học sức khỏe môi trường tại UC Berkeley, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết.

Ông đang chỉ đạo một nghiên cứu trên hơn 100 triệu bệnh nhân trên khắp Hoa Kỳ, trong đó xác định được hơn 20.000 trường hợp mắc bệnh aspergillosis từ năm 2013 đến năm 2023. Ông cho biết số ca mắc bệnh đang tăng khoảng 5% mỗi năm.

“Các tác nhân gây bệnh do nấm ngày càng phổ biến và kháng thuốc, và chúng ta mới chỉ bắt đầu hiểu được biến đổi khí hậu đang tác động như thế nào” - ông nói với CNN.

Anh Duy

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/quoc-te/chuyen-bon-phuong/nam-an-thit-nguoi-lay-lan-manh-khi-the-gioi-ngay-cang-nong-len_178397.html