Ảnh minh họa.
Chia sẻ tại Diễn đàn Kinh tế - Tài chính Việt Nam 2025 diễn ra vào ngày 5/12, GS. Trần Ngọc Anh, Đại học Indiana (Hoa Kỳ), nhấn mạnh Việt Nam đang đứng trước một cơ hội rất lớn để trở thành “cửa ngõ” thương mại của khu vực Đông Nam Á.
Cụ thể, cơ hội này đến từ việc nhiều tập đoàn đa quốc gia đang dịch chuyển chuỗi cung ứng và tìm kiếm các điểm đến chiến lược mới, trong đó Việt Nam nổi lên như một trung tâm tiềm năng nhờ sự cải thiện mạnh mẽ về môi trường kinh doanh, chính sách thu hút đầu tư và vị trí địa lý thuận lợi trong mạng lưới thương mại toàn cầu.
Một trong những minh chứng rõ nét nhất là việc Tập đoàn Amazon - một trong những tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới, hoạt động trong các lĩnh vực thương mại điện tử, điện toán đám mây (AWS), công nghệ thông minh, AI, logistics của Hoa Kỳ, mới đây đã công bố chọn Việt Nam là nơi triển khai chương trình Amazon Global Logistics (AGL).
AGL sẽ cho phép các hàng hóa xuất khẩu nội địa có thể được kết nối trực tiếp với hệ thống trung tâm hoàn thiện đơn hàng của Amazon tại Hoa Kỳ. Điều này không chỉ rút ngắn thời gian giao hàng, giảm chi phí logistics, mà còn mở ra cánh cửa để hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường toàn cầu một cách chủ động và hiệu quả hơn.
Đáng chú ý, Việt Nam là quốc gia thứ hai trên thế giới (sau Trung Quốc) được Amazon chọn để vận hành chương trình AGL trên toàn cầu. Không những vậy, “ông lớn” về thương mại điện tử của Hoa Kỳ cũng đặt mục tiêu đến năm 2026 sẽ đưa Việt Nam trở thành trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử của Đông Nam Á.
GS. Ngọc Anh cho biết việc Amazon chọn Việt Nam triển khai chương trình logistics này sẽ thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi của Việt Nam thành trung tâm xuất khẩu khu vực, nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc phát triển ngành logistics, đào tạo nhân lực chất lượng cao và nâng tầm hợp tác giữa doanh nghiệp - chính phủ - các hiệp hội chuyên ngành.
Từ ví dụ này, GS. Ngọc Anh cho rằng nếu Việt Nam có thể hợp tác thành công với các tập đoàn lớn như Amazon, đây sẽ là “cơ hội rất lớn cho nền kinh tế Việt Nam và trở thành cứ điểm xuất khẩu qua thương mại điện tử của Đông Nam Á. Qua đó, lan tỏa mạnh mẽ cho hoạt động thương mại và mở đường cho doanh nghiệp nội địa tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay phần lớn giá trị xuất khẩu của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào khu vực FDI.
Tuy nhiên, theo GS. Ngọc Anh, những cơ hội mới này cũng đặt ra yêu cầu Việt Nam phải chuẩn bị kỹ lưỡng để biến tiềm năng thành những thành công mang tính đột phá.
Thứ nhất, cần đẩy mạnh đầu tư và nâng cấp hạ tầng đường bộ, sân bay, cảng biển, kho bãi… bảo đảm kết nối thông suốt và đáp ứng nhu cầu vận chuyển ngày càng tăng.
Thứ hai, đẩy mạnh phát triển năng lượng, đặc biệt là nguồn năng lượng sạch và ổn định để phục vụ các trung tâm logistics, nhà máy sản xuất và hoạt động thương mại điện tử quy mô lớn.
Thứ ba, tiếp tục tăng cường cải cách thể chế, đặc biệt trong lĩnh vực thuế, hải quan và thủ tục hành chính, nhằm giảm chi phí tuân thủ và tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.
Thứ tư, chú trọng đầu tư vào doanh nghiệp và môi trường kinh doanh, giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh để có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị của các tập đoàn lớn như Amazon và các tập đoàn toàn cầu khác.
Thứ năm, việc bảo vệ môi trường và quản lý quy hoạch đất đai cần được thực hiện một cách chiến lược và hiệu quả, nhằm đảm bảo tính bền vững và lợi thế cạnh tranh dài hạn cho nền kinh tế.
Cuối cùng, đầu tư vào con người là điều kiện tiên quyết. Việt Nam cần tăng cường đào tạo nhân lực chất lượng cao trong logistics, công nghệ, quản trị chuỗi cung ứng và thương mại điện tử để tận dụng tối đa những cơ hội mới.
“Đây là những yếu tố rất quan trọng để Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng cao trong 2026 và những giai đoạn sắp tới. Tôi tin tưởng Việt Nam có thể nắm bắt được cơ hội này để trở thành cửa ngõ thương mại của thế giới, tăng cường vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, GS. Ngọc Anh khẳng định.
Phương Nhi