Năm câu hỏi còn bỏ ngỏ về kế hoạch hòa bình 20 điểm của ông Trump về Gaza

4 giờ trướcBài gốc

Tại Nhà Trắng hôm 29-9, Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu công bố kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm đối với Dải Gaza.

Mục tiêu của kế hoạch là sẽ chấm dứt cuộc chiến giữa Israel và lực lượng vũ trang Hồi giáo Hamas đồng thời yêu cầu trả tự do cho tất cả các con tin trong vòng 72 giờ sau khi ngừng bắn.

Hai nhà lãnh đạo gọi kế hoạch này là “mang tính lịch sử”, song việc cụ thể hóa từng chi tiết trong kế hoạch sẽ là thách thức lớn.

Theo hãng tin Al Jazeera, đề xuất hòa bình 20 điểm của Tổng thống Trump tại Dải Gaza chứa nhiều điều khoản chưa rõ ràng, có thể mang tính quyết định đối với tương lai Palestine cũng như cục diện khu vực.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) chào đón Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng hôm 29-9. Ảnh: Demetrius Freeman/The Washington Post

Dưới đây là năm vấn đề then chốt còn bỏ ngỏ, theo Al Jazeera.

Ai sẽ điều hành Gaza?

Kế hoạch 20 điểm nêu rằng Gaza sẽ do một “ủy ban kỹ trị, phi chính trị tạm thời” của người Palestine quản lý. Tuy nhiên, không có chi tiết về cách thành lập hay tiêu chí lựa chọn thành viên.

Đặc biệt, kế hoạch nói ông Trump cùng cựu Thủ tướng Anh Tony Blair sẽ lãnh đạo một “hội đồng hòa bình” giám sát ủy ban này, nhưng không làm rõ mối quan hệ giữa hai cơ chế, cũng như mức độ quyền hạn trong việc ra quyết định hàng ngày.

Vai trò của Chính quyền Palestine là gì?

Kế hoạch viết rằng ủy ban chuyển tiếp sẽ quản lý Gaza cho đến khi “Chính quyền Palestine hoàn tất chương trình cải cách” và “có thể an toàn, hiệu quả tiếp quản Gaza”. Tuy vậy, kế hoạch không nêu rõ bên nào sẽ chứng nhận chính quyền Palestine đã sẵn sàng cho sứ mệnh này, hoặc tiêu chí cụ thể để xác định điều đó là gì.

Theo Al Jazeera, bản kế hoạch không đặt ra mốc thời gian cụ thể, mà chỉ là tuyên bố chung chung. Ngôn ngữ trong bản kế hoạch cũng tách Gaza thành một thực thể riêng, chứ không gắn liền với phần còn lại của lãnh thổ Palestine.

Trong khi đó, ông Netanyahu dù đồng ý kế hoạch nhưng gần như phủ quyết khả năng Chính quyền Palestine trở lại Gaza: “Gaza sẽ không do Hamas quản lý, cũng không do Chính quyền Palestine phụ trách”.

Lực lượng quốc tế sẽ hình thành thế nào?

Kế hoạch ghi rằng Gaza sẽ được bảo đảm an ninh từ “lực lượng ổn định quốc tế tạm thời”. Nhưng chưa rõ lực lượng này sẽ gồm những nước nào, được trao nhiệm vụ gì, và quy tắc tác chiến ra sao.

Al Jazeera đặt ra loạt câu hỏi: Lực lượng này sẽ là quân đội, cảnh sát, hay chỉ là quan sát viên? Có nhiệm vụ chống Hamas hay không? Liệu họ có thể đối đầu quân đội Israel để bảo vệ dân Palestine?

Tất cả vẫn chưa có câu trả lời.

Khi nào Israel rút quân?

Bản đề xuất viết Israel sẽ rút khỏi Gaza “dựa trên các tiêu chuẩn, mốc tiến độ và khung thời gian gắn liền với phi quân sự hóa”. Nhưng không có lịch trình cụ thể hay tiêu chuẩn rõ ràng cho việc rút quân.

Hơn nữa, Israel vẫn giữ một “vành đai an ninh” quanh Gaza cho tới khi lãnh thổ này “thực sự an toàn trước nguy cơ khủng bố tái diễn”.

Ai là người quyết định khi nào điều kiện đó được đáp ứng vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Liệu có con đường hướng tới Nhà nước Palestine?

Trong cuộc họp báo, ông Trump nói rằng một số đồng minh đã “dại dột công nhận nhà nước Palestine” vì quá mệt mỏi với tình hình hiện nay.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) họp báo cùng Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng hôm 29-9. Ảnh: Doug Mills/The New York Times

Kế hoạch chỉ nhắc tới viễn cảnh nhà nước Palestine sau hàng loạt điều kiện: Gaza phải được tái thiết, chính quyền Palestine phải cải cách triệt để.

Chỉ khi đó mới có thể hình thành “một lộ trình đáng tin cậy” hướng tới quyền tự quyết và việc xây dựng Nhà nước Palestine. Nói cách khác, ngay cả khi các điều kiện được đáp ứng, khả năng hình thành Nhà nước Palestine vẫn chưa chắc chắn.

Kế hoạch này không thừa nhận quyền được thành lập nhà nước của Palestine, mà chỉ mô tả đó là một khát vọng mà người Palestine đang theo đuổi, theo Al Jazeera. Giống như nhiều điều khoản khác trong bản đề xuất, vấn đề này cũng bị phủ mờ bằng sự mơ hồ và thiếu đi những cam kết cụ thể.

Theo tờ The New York Times, với nhiều người Palestine, viễn cảnh mờ nhạt và xa vời đó khó có thể được coi là đủ.

Ngay cả cam kết mang tính biểu tượng này cũng có thể trở thành điểm vướng lớn với chính phủ cánh hữu Israel, khi Thủ tướng Netanyahu nhiều lần tuyên bố sẽ không bao giờ cho phép hình thành một Nhà nước Palestine.

DƯƠNG KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/nam-cau-hoi-con-bo-ngo-ve-ke-hoach-hoa-binh-20-diem-cua-ong-trump-ve-gaza-post873027.html