Nhằm đảm bảo hoạt động khai thác khoáng sản cát diễn ra minh bạch, đúng quy định và hạn chế tối đa các tác động tiêu cực đến môi trường, UBND tỉnh Nam Định đã ban hành các văn bản quan trọng như: Chỉ thị số 02/CT-UBND ngày 5/2/2024 về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với các vi phạm liên quan đến hoạt động KTC; Quyết định số 01/2024/QĐ-UBND ngày 5/1/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều Quy định trách nhiệm phối hợp quản lý hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh; Nghị quyết số 58/2024/NQ-HĐND ngày 11/7/2024 quy định mức thu, đơn vị tính và tỷ lệ phân chia phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản.
Lực lượng chức năng bắt quả tang tàu khai thác cát trái phép tại địa bàn tỉnh Nam Định. Ảnh: TTXVN
Bên cạnh đó, tỉnh này cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về đấu giá quyền khai thác khoáng sản, phòng ngừa và xử lý vi phạm trong khai thác cát. Điển hình là: Văn bản số 712/UBND-VP3 ngày 16/7/2024 về tăng cường quản lý công tác đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh; số 814/UBND-VP3 ngày 16/8/2024 về việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực khoáng sản; số 1221/UBND-VP3 ngày 2/12/2024 về việc tăng cường công tác phòng ngừa, xử lý vi phạm liên quan đến hoạt động khoáng sản cát trên địa bàn tỉnh.
Hiện tại, công tác quản lý khai thác cát trên địa bàn tỉnh Nam Định đã có những chuyển biến tích cực. Tỉnh này đã cấp 3 giấy phép khai thác khoáng sản cát theo đúng quy định pháp luật; đóng cửa mỏ khoáng sản đất sét tại xã Hồng Thuận (Giao Thủy) và mỏ cát tại lô số 1B ven biển huyện Nghĩa Hưng. Báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường về bảng giá tính thuế tài nguyên và công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Trong năm 2024, các sở, ngành, địa phương đã tăng cường phối hợp, quản lý, kiểm tra, xử lý vi phạm về quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản cát.
Lực lượng Công an tăng cường kiểm tra, phát hiện, xử lý 370 vụ vi phạm về khai thác khoáng sản cát, bảo vệ môi trường với tổng số tiền phạt 1,67 tỷ đồng. Trong đó có 64 trường hợp vi phạm về tài nguyên khoáng sản cát, phạt 1,03 tỷ đồng; ngành Tài nguyên và Môi trường đã xử lý 21 vụ vi phạm, phạt tiền 776,9 triệu đồng; ngành Xây dựng xử lý 4 vụ vi phạm, phạt tiền 700 triệu đồng.
Mặc dù đã có những kết quả tích cực, nhưng vẫn còn những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý khai thác cát tại địa phương này. Việc chấp hành các quy định của pháp luật về khoáng sản và pháp luật khác có liên quan của một số cá nhân, tổ chức được cấp phép hoạt động khoáng sản còn chưa cao dẫn đến các vi phạm liên quan đến hoạt động khoáng sản như khai thác cát trái phép, khai thác cát vượt ra ngoài ranh giới được cấp phép, chưa tuân thủ đúng nội dung giấy phép khai thác khoáng sản được cấp.
Lực lượng chức năng bắt giữ tàu khai thác cát trái phép tại khu vực ven biển thuộc huyện Giao Thủy (Nam Định). Ảnh: Báo Tài nguyên và Môi trường
Với mục đích nâng cao hiệu quả quản lý và hướng tới khai thác cát bền vững, UBND tỉnh Nam Định yêu cầu các sở, ngành và các địa phương liên quan thực hiện nghiêm quy định pháp luật về khoáng sản. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác cát tại các khu vực nhạy cảm. Đồng thời yêu cầu chính quyền địa phương phải xác định trách nhiệm quản lý, bảo vệ khoáng sản cát là nhiệm vụ chính trị quan trọng.
Chủ tịch UBND cấp huyện, xã chịu trách nhiệm trực tiếp trước UBND tỉnh về tình trạng khai thác cát trên địa bàn. Tăng cường phối hợp liên ngành và liên tỉnh; chú trọng hợp tác chặt chẽ với các tỉnh lân cận trong quản lý hoạt động khai thác cát tại khu vực giáp ranh. Các lực lượng chức năng đẩy mạnh tuần tra, kiểm soát tại các khu vực giữa 2 tỉnh trên sông Hồng, sông Đáy, khu vực cửa sông, ven biển, đặc biệt là khu vực Vườn quốc gia Xuân Thủy.
Triển khai các đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm nhằm răn đe các hành vi khai thác trái phép, trong đó thường xuyên kiểm tra, đôn đốc các tổ chức được cấp phép khai thác cát trên địa bàn tỉnh thực hiện đúng nội dung giấy phép khai thác khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền cấp phép và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ, trách nhiệm trong khai thác cát, đặc biệt là nghĩa vụ tài chính, báo cáo thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản cát khu vực được cấp giấy phép khai thác. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia phát hiện, tố giác các hành vi khai thác, tập kết, kinh doanh, vận chuyển cát trái phép. Chú trọng phát huy vai trò giám sát của cộng đồng trong bảo vệ tài nguyên cát.
Theo chỉ đạo của UBND tỉnh Nam Định, các doanh nghiệp chỉ được khai thác khoáng sản cát theo đúng nội dung giấy phép khai thác khoáng sản được cấp, thiết kế mỏ được phê duyệt theo quy định; tuyệt đối không khai thác ngoài phạm vi ranh giới được cấp phép; thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, có biện pháp đảm bảo an toàn lao động, an ninh trật tự, bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản cát.
Thu Hiền