Năm 2009, tại Trùng Khánh, một thí sinh tên Hà Xuyên Dương đạt 659 điểm trong kỳ thi Đại học – con số đủ để giúp anh trở thành thủ khoa môn văn học nghệ thuật toàn thành phố. Với thành tích ấn tượng ấy, việc được nhận vào Đại học Bắc Kinh – ngôi trường danh giá hàng đầu Trung Quốc – tưởng chừng chỉ còn là thủ tục. Nhưng bất ngờ thay, cánh cửa đại học mơ ước lại đóng sập trước mắt anh, để lại một câu chuyện gây chấn động và đầy tranh cãi trong hệ thống giáo dục Trung Quốc.
Đại học Bắc Kinh.
Ban đầu, mọi thứ đều diễn ra suôn sẻ. Hà Xuyên Dương lọt vào tầm ngắm của hàng loạt trường top đầu, trong đó có cả Đại học Bắc Kinh. Anh nhanh chóng được chấp thuận nhập học khoa Quản lý, thậm chí còn trở thành tiêu điểm trên báo chí địa phương vì thành tích xuất sắc. Thế nhưng chỉ ít ngày sau, trường đã ra quyết định sốc: hủy bỏ kết quả trúng tuyển và tuyên bố "sẽ không bao giờ nhận một sinh viên như vậy".
Nguyên nhân nằm ở một chi tiết tưởng nhỏ nhưng lại có sức nặng quyết định: dân tộc ghi trong thẻ căn cước của Hà Xuyên Dương là "Thổ Gia" – một dân tộc thiểu số được cộng điểm ưu tiên trong kỳ thi tuyển sinh. Thực tế, anh là người Hán. Sự sai lệch này giúp Hà được cộng thêm 20 điểm, đủ để vươn lên vị trí thủ khoa, nhưng đồng thời cũng đặt dấu chấm hết cho tương lai đại học của anh khi sự thật bị phanh phui.
Khi dư luận bùng nổ, sự ngưỡng mộ dành cho chàng thủ khoa trẻ nhanh chóng chuyển thành nghi ngờ và phẫn nộ. Không chỉ Đại học Bắc Kinh, mà các trường khác từng liên hệ trước đó như Đại học Hồng Kông cũng đồng loạt từ chối tiếp nhận anh. Lý do không nằm ở điểm số, mà ở niềm tin đã bị phá vỡ: không trường nào muốn chấp nhận một thí sinh từng gian dối – dù có thể chính anh không phải người chủ mưu.
Nam sinh thi Đại học điểm rất cao nhưng không trường học nào dám nhận (Ảnh minh họa).
Sự thật hé lộ thêm một bi kịch gia đình: cha mẹ Hà Xuyên Dương đều là cán bộ nhà nước – cha là giám đốc phòng tuyển sinh thành phố, mẹ là phó giám đốc một cơ quan địa phương. Với mong muốn bảo đảm tương lai cho con trai, họ đã dùng mối quan hệ cá nhân để làm giả giấy tờ, chuyển đổi dân tộc của con từ Hán sang Thổ Gia nhằm kiếm thêm lợi thế cạnh tranh.
Tưởng rằng thêm 20 điểm là “bảo hiểm” cho một suất vào đại học tốt, nhưng sự lựa chọn sai lầm ấy không chỉ hủy hoại tương lai của con trai họ, mà còn khiến chính họ bị kỷ luật, giáng chức và điều tra. Trường thi là chiến trường, đúng vậy – nhưng khi “chiến đấu” bằng vũ khí gian dối, kết cục thường không có người chiến thắng.
Tuy nhiên, điều đáng trân trọng là sau cú ngã đau đớn ấy, Hà Xuyên Dương không gục ngã. Anh quyết định học lại một năm và thi lại. Lần này, với năng lực thực sự, anh đạt điểm cao hơn năm trước 15 điểm và đứng trong top 10 toàn tỉnh. Và rồi, điều tưởng chừng không thể đã xảy ra: Đại học Bắc Kinh quyết định giang tay đón nhận Hà – không phải vì thành tích “ảo”, mà vì nỗ lực thực chất và khát vọng làm lại cuộc đời.
Ảnh minh họa (Xinhua).
Trong buổi nhập học năm ấy, hình ảnh Hà Xuyên Dương xuất hiện trước truyền thông với tâm thế khác hẳn: bình tĩnh, tự tin và vững chãi hơn bao giờ hết. Bởi lần này, anh đã thực sự bước vào cánh cửa mơ ước bằng chính đôi chân của mình.
Thanh Phúc