Huyện Yên Châu có 14 xã, thị trấn với 169 bản, tiểu khu, hơn 82.000 dân thuộc 5 dân tộc cùng sinh sống; trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 86%. Ông Lò Thế Thi, Phó Chủ tịch UBND huyện, cho biết: Toàn huyện có 7 xã khu vực III, 91 bản khó khăn. Thực hiện Nghị quyết số 16-NQ/TU ngày 31/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Huyện ủy Yên Châu đã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025. Trong đó, tập trung lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia để đầu tư hạ tầng giao thông, điện, nước sinh hoạt, trường học... Đồng thời, tổ chức khảo sát thực trạng tại các xã, bản đặc biệt khó khăn để làm cơ sở xây dựng các nghị quyết chuyên đề phù hợp.
Tuyến đường Hang Hóc - Bó Kiếng, xã Chiềng Hặc, đang được thi công xây dựng.
Huyện đã thành lập Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021-2025; chỉ đạo 13 xã thành lập ban quản lý cấp xã, ban phát triển bản và xây dựng kế hoạch triển khai. Từ năm 2021 đến nay, huyện được phân bổ hơn 332 tỷ đồng cho 3 chương trình xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình 1719). Đến nay, đã giải ngân gần 290 tỷ đồng để thực hiện hơn 100 công trình phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân.
Ngoài nguồn lực của Nhà nước, huyện vận động cán bộ, đảng viên, nhân dân và các tổ chức hỗ trợ xóa gần 600 nhà tạm, nhà dột nát; sửa chữa gần 100 km đường giao thông nông thôn. Tính đến hết tháng 5/2025, toàn huyện có 7/13 xã đạt tiêu chí giao thông; 13/13 xã đạt tiêu chí thủy lợi và hạ tầng thương mại nông thôn.
Tuyến đường qua trung tâm xã Yên Sơn.
Xã Yên Sơn đạt chuẩn nông thôn mới vào cuối năm 2024. Trong 10 năm qua, từ nguồn lực chương trình và sự đóng góp của người dân, xã huy động trên 76 tỷ đồng, trong đó gần 10 tỷ đồng do nhân dân đóng góp, cùng hàng nghìn ngày công, hiến đất, tài sản. Nhờ đó, đã kiên cố hóa 29,6 km đường liên bản, nội đồng, xây dựng 4 nhà văn hóa bản, 1 chợ trung tâm và xóa xong nhà tạm.
Ông Trần Văn Hưng, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Chiềng Hưng, xã Yên Sơn, cho biết: Bản đã tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân đóng góp công sức, tiền của để hoàn thành tuyến đường với kinh phí gần 470 triệu đồng, nâng tổng chiều dài đường bê tông trong bản lên 5 km. Sau nhiều năm chờ đợi, con đường đi lại thuận tiện quanh năm nối các bản đã thành hiện thực, tạo điều kiện giao lưu, trao đổi sản xuất, nâng cao đời sống người dân.
Còn tại bản Ái 1, xã Phiêng Khoài, nơi có 150 hộ dân tộc Thái và Mông sinh sống, nhà văn hóa cũ trước đây đã xuống cấp, chật hẹp, không đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng. Cuối năm 2024, từ nguồn vốn Chương trình 1719, bản được đầu tư xây dựng nhà văn hóa mới rộng 180 m², tổng kinh phí 1,5 tỷ đồng. Ông Vì Văn Toàn, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Ái 1, chia sẻ: Được Nhà nước quan tâm xây mới nhà văn hóa, bà con rất phấn khởi. Mọi người đều góp sức để công trình sớm hoàn thành. Nhà văn hóa khang trang, có sân thể thao rộng rãi giúp bà con duy trì hoạt động văn nghệ, thể thao, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
Không chỉ đầu tư xây dựng các công trình thiết yếu, từ nguồn vốn các chương trình MTQG, huyện Yên Châu đã phân bổ hỗ trợ nhân dân sản xuất nông nghiệp bền vững. UBND huyện đã ban hành kế hoạch, thông báo đến các xã và người dân đăng ký nhu cầu, sau đó phân bổ vốn cho các đơn vị thực hiện các dự án trồng cây ăn quả, chăn nuôi gia súc. Quá trình triển khai được kiểm tra thường xuyên, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.
Hộ nghèo xã Chiềng Đông được hỗ trợ bò sinh sản.
Từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, huyện Yên Châu đã triển khai Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị chăn nuôi bò sinh sản. Đến nay, 180 con bò giống đã được cấp phát cho các hộ dân tại các xã: Lóng Phiêng, Sặp Vạt, Chiềng Đông và Chiềng On, với tổng kinh phí 7,6 tỷ đồng.
Ông Hoàng Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Chiềng Đông, thông tin: Toàn xã có 42 hộ ở 5 bản được hỗ trợ bò giống. Xã đã rà soát, lựa chọn hộ nghèo đủ điều kiện để hỗ trợ. Các hộ được hướng dẫn kỹ thuật làm chuồng trại, nuôi nhốt, ủ chua thức ăn, bổ sung nguồn cỏ xanh và tiêm phòng vắc xin định kỳ. Hiện đàn bò được bàn giao đang phát triển khỏe mạnh.
Huyện Yên Châu cấp phát phân bón cho nhân dân từ nguồn vốn Chương trình 1719.
Từ năm 2024 đến nay, huyện Yên Châu đã triển khai 6 dự án hỗ trợ sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, nhằm nâng cao chất lượng và tiêu thụ sản phẩm mận, nhãn, xoài từ nguồn Chương trình 1719. Ông Phạm Văn Thảnh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện, cho biết: Trung tâm đã phối hợp với các xã cấp trên 940 tấn phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cho gần 950 hộ đồng bào dân tộc thiểu số, chăm sóc 540 ha cây ăn quả. Nhờ đó, người dân sử dụng vật tư hiệu quả, phòng trừ sâu bệnh tốt, năng suất cây trồng tăng rõ rệt.
Việc triển khai các chương trình Mục tiêu quốc gia đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Các chỉ tiêu cơ bản đều đạt và vượt kế hoạch. Riêng Chương trình xây dựng nông thôn mới, trong 5 năm qua, huyện Yên Châu đã đầu tư hơn 105 tỷ đồng xây dựng trên 60 công trình giao thông, thủy lợi, trường học. Đến nay, bình quân mỗi xã đạt 13,7 tiêu chí; toàn huyện có 6/13 xã đạt chuẩn nông thôn mới, vượt chỉ tiêu 1 xã.
Với Chương trình 1719, huyện đã hỗ trợ nhà ở cho 121 hộ, xây dựng 4 công trình nước sinh hoạt tập trung, hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 2.429 hộ; chuyển đổi nghề cho 247 hộ thiếu đất sản xuất; bố trí 2 điểm ổn định dân cư. Ngoài ra, đã xây dựng, bảo dưỡng 97 công trình hạ tầng như đường giao thông, nhà sinh hoạt cộng đồng, trường học, chợ… tại 11 xã theo đề xuất của người dân...
Đến nay, đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có nhiều chuyển biến tích cực: tỷ lệ hộ nghèo giảm 3-4% mỗi năm; 50% xã đạt chuẩn nông thôn mới; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được bê tông hoặc nhựa hóa; 85% bản có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 100% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; 99,8% hộ có điện lưới quốc gia; 100% trường học được xây dựng kiên cố và 100% bản có nhà văn hóa.
Với nhiều giải pháp hỗ trợ, lồng ghép các chương trình, dự án đã và đang thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của bà con các dân tộc trên địa bàn huyện Yên Châu.
Thanh Huyền