Nhiều quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý, sử dụng tài sản công đã bộc lộ hạn chế, không còn phù hợp. (Ảnh: chinhphu.vn)
Theo Quy định số 189-QĐ/TW ngày 8/10/2024 của Bộ Chính trị, các hành vi tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài sản công gồm: ban hành văn bản trái chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lợi dụng chức vụ để chiếm đoạt, sử dụng trái phép tài sản công; đầu tư, mua sắm, giao, thuê tài sản công không đúng mục đích, vượt tiêu chuẩn, định mức; giao tài sản công cho tổ chức, cá nhân không có nhu cầu hoặc vượt định mức; sử dụng tài sản công để kinh doanh trái pháp luật; hủy hoại, cố ý làm hư hỏng tài sản công; vi phạm trong quản lý nhà, đất, tài nguyên, tài sản của Đảng, Nhà nước…
Các hành vi này đã được cụ thể hóa trong Nghị định 63/2019/NĐ-CP, bao quát từ khâu đầu tư, mua sắm, giao, cho thuê, sử dụng đến việc hủy hoại, tặng cho, cho mượn, khai thác, xử lý tài sản công. Cùng với đó là các nghĩa vụ liên quan đến bảo dưỡng, sửa chữa, quản lý cơ sở dữ liệu về tài sản công.
Kết quả triển khai cho thấy công tác xử phạt bước đầu mang lại hiệu quả: từ 1/1/2023 đến 30/6/2024, cả nước ghi nhận khoảng 63 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách gần 459 triệu đồng tiền phạt và 8,6 tỷ đồng số lợi bất hợp pháp.
Tuy nhiên, một số quy định đã bộc lộ vướng mắc. Chẳng hạn, căn cứ “giá trị tài sản” để xác định mức phạt chưa được làm rõ (theo nguyên giá, giá trị còn lại hay giá trị thẩm định lại). Ngoài ra, nghị định chưa quy định nguyên tắc xác định số lợi bất hợp pháp buộc nộp lại ngân sách; thẩm quyền xử phạt giữa một số chức danh còn chưa thống nhất với các luật hiện hành.
Để khắc phục khoảng trống pháp lý, Bộ Tài chính đã soạn thảo nghị định sửa đổi, tập trung điều chỉnh nhóm hành vi liên quan đến mua sắm, tặng cho, xử lý, khai thác và giao tài sản công. Điểm mới đáng chú ý là bổ sung chế tài với trường hợp giao, chuyển giao tài sản công trái quy định hoặc chậm thực hiện quyết định giao tài sản.
Dự thảo cũng đưa ra nguyên tắc xác định, thu hồi số lợi bất hợp pháp để tăng tính răn đe; đồng thời sửa đổi thẩm quyền xử phạt cho phù hợp với Luật Xử lý vi phạm hành chính (sửa đổi), Luật Thanh tra 2025 và các văn bản pháp luật liên quan. Ngoài ra, các hành vi mới sẽ bị xử lý như vi phạm trong việc khai thác tài sản công, không bảo dưỡng, sửa chữa tài sản công, khai thác trái phép tài sản kết cấu hạ tầng.
Thẩm quyền xử phạt của nhiều chức danh được điều chỉnh, từ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã đến Cục trưởng Cục Quản lý công sản, giám đốc sở, trưởng đoàn thanh tra, trưởng đoàn kiểm tra của các bộ, ngành, thanh tra viên, trưởng đoàn thanh tra trong thời hạn thanh tra
Với những điểm sửa đổi này, Bộ Tài chính kỳ vọng nghị định mới sẽ khắc phục được những bất cập của Nghị định 63/2019/NĐ-CP, tạo cơ sở pháp lý chặt chẽ hơn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản công, đồng thời tăng cường kỷ luật tài chính và phòng ngừa lãng phí.
MINH PHƯƠNG